Ελλάδα: Η πιο γηρασμένη χώρα της Ευρώπης, μέχρι το 2030

Κρήτη
Ελλάδα: Η πιο γηρασμένη χώρα της Ευρώπης, μέχρι το 2030

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Οι μισοί Έλληνες είναι ήδη άνω των 50 ετών - Οι νομοί της Κρήτης που καταγράφουν περισσότερες γεννήσεις από θανάτους

Ιδιαιτέρως απαισιόδοξα είναι τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον πληθυσμό της Ελλάδας σε 10 χρόνια από σήμερα, καθώς οι μισοί Έλληνες είναι ήδη άνω των 50 ετών, ενώ έως το 2050 εκτιμάται ότι ο πληθυσμός της χώρας θα έχει μειωθεί κατά σχεδόν ένα εκατομμύριο, και κατά δύο εκατομμύρια το 2070.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, το 2030 η Ελλάδα θα είναι η πιο γηρασμένη χώρα της Ευρώπης, παίρνοντας την πρωτιά από την Ιταλία.

Για τις προηγούμενες τέσσερις δεκαετίες, μειώνεται συνεχώς ο αριθμός των φοιτητών και των μαθητών, μειώνεται ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός και παράλληλα αυξάνεται ο ηλικιακός μέσος όρος της χώρας.

Ο υπουργός Εργασίας, Κωστής Χατζηδάκης, τόνισε ότι το δημογραφικό αποτελεί μείζον πρόβλημα για τη χώρα, που μπορεί να δημιουργήσει υπαρξιακούς κινδύνους για το συνταξιοδοτικό σύστημα, το σύστημα υγείας, την οικονομία και την εθνική ασφάλεια.

Ελάχιστοι νομοί διαφοροποιούνται, έχοντας περισσότερες γεννήσεις από θανάτους: τα Δωδεκάνησα, οι Κυκλάδες, η Ξάνθη, τα Χανιά, το Ηράκλειο και το Ρέθυμνο, το θετικό Φυσικό Ισοζύγιο των οποίων συσσωρευτικά όμως δεν υπερβαίνει τα 12.000 άτομα.

Από τους έξι αυτούς νομούς, μόνον τέσσερεις (Δωδεκάνησα, Ρέθυμνο, Χανιά και Ηράκλειο) είχαν αύξηση του πληθυσμού τους, ενώ στις Κυκλάδες και την Ξανθή ο πληθυσμός μειώθηκε ελαφρώς εξ αιτίας των αρνητικών Μεταναστευτικών τους Ισοζυγίων (περισσότεροι έξοδοι από εισόδους).

Το δημογραφικό πρόβλημα δεν αφορά μόνο την Ελλάδα αλλά και ολόκληρη την «γηραιά Ήπειρο», την Ευρώπη. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 2019 το 20.3% του πληθυσμού στην ΕΕ ήταν 65 ετών και άνω. Το 2070, με τα τωρινά δεδομένα η ηλικία των 65 ετών και άνω θα καλύπτει το 30.3%, ενώ μάλιστα, το 13.2% του πληθυσμού της Ένωσης θα είναι 80 ετών και περισσότερο.

Στην ίδια έκθεση, σημειώνεται ότι, μέχρι το 2070, η ΕΕ θα αντιπροσωπεύει μόλις το 4% του παγκόσμιου πληθυσμού.

Οι εκπρόσωποι της ελληνικής κυβέρνησης τόνισαν σε σχετικό συνέδριο του Economist, την ανάγκη αντιμετώπισης της δημογραφικής κρίσης ως προβλήματος που απαιτεί μακρόπνοη στρατηγική και εθνική συνεννόηση.

Στο συνέδριο αναφέρθηκε πως η δημογραφική κρίση αποτελεί απειλή για όλη την Ευρώπη, οι προκλήσεις είναι πολλές, όπως όμως και οι ευκαιρίες.

Όπως υπογράμμισαν τόσο ο υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης όσο και ο υφυπουργός Πάνος Τσακλόγλου, σε λιγότερο από 10 χρόνια, το 2030, η χώρα μας θα είναι η γηραιότερη στην Ευρώπη.

Τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat και οι προβολές των δημογραφικών τάσεων στην Ε.Ε. είναι άκρως αποκαλυπτικά. Στην Ελλάδα, εδώ και τέσσερις δεκαετίες, μειώνεται ο αριθμός των φοιτητών και των μαθητών, μειώνεται ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός και παράλληλα αυξάνεται ο ηλικιακός μέσος όρος του. Πλέον, οι μισοί Έλληνες είναι άνω των 50 ετών.

Αντίστοιχα, στις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. αναμένεται μείωση του αγροτικού πληθυσμού, ο οποίος μέχρι το 2050 θα είναι μικρότερος από 10%. Παράλληλα, δε, με τη γήρανση του πληθυσμού οι προβολές δείχνουν και μείωση, η οποία αναμένεται να φανεί κιόλας από τα στοιχεία της νέας απογραφής.

Η Eurostat άλλωστε εκτιμά πως ο πληθυσμός της χώρας θα μειωθεί σχεδόν κατά ένα εκατομμύριο μέχρι το 2050 και κατά δύο εκατομμύρια μέχρι το 2070. Η υπογεννητικότητα μαστίζει επίσης την ελληνική κοινωνία πολλά χρόνια τώρα, δρώντας ως ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο.

Το πρόβλημα της υπογεννητικότητας

Ο Έλληνας υπουργός Εργασίας προανήγγειλε νέες δράσεις που θα αναληφθούν άμεσα, από τον ίδιο τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη το αμέσως επόμενο διάστημα, ενώ παρουσίασε και τα 5 νέα μέτρα κοινωνικού περιεχομένου που προωθεί άμεσα το υπουργείο Εργασίας στο πλαίσιο μιας ολιστικής προσέγγισης για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της υπογεννητικότητας και του περιορισμού των αρνητικών συνεπειών, «αναγνωρίζοντας ότι το δημογραφικό αποτελεί μείζον πρόβλημα για την Ελλάδα, που μπορεί να δημιουργήσει υπαρξιακούς κινδύνους για το συνταξιοδοτικό σύστημα, το σύστημα υγείας, την οικονομία και την εθνική ασφάλεια».

Τα μέτρα αυτά είναι το νέο πρόγραμμα «νταντάδες της γειτονιάς», η δημιουργία μονάδων παιδικής μέριμνας σε 120 μεγάλες επιχειρήσεις, η χρηματοδότηση της δημιουργίας 50.000 νέων θέσεων για βρέφη και νήπια σε βρεφονηπιακούς σταθμούς και η παράλληλη προώθηση της δημιουργίας 150 νέων Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών, η στήριξη των μητέρων που είναι εκτός αγοράς εργασίας, με στοχευμένα προγράμματα απασχόλησης και, τέλος, η νέα ασφαλιστική μεταρρύθμιση.

Στο θέμα του νέου επικουρικού συστήματος αναφέρθηκε εξάλλου και ο υφυπουργός Εργασίας Πάνος Τσακλόγλου, επισημαίνοντας ότι πριν από μερικές δεκαετίες 4-5 εργαζόμενοι αντιστοιχούσαν σε κάθε συνταξιούχο, ενώ σήμερα η αναλογία συνταξιούχων προς εργαζομένους είναι 1:1,7 και ακόμη και οι πιο αισιόδοξες προβολές για το μέλλον δεν την εκτιμούν σε παραπάνω από 1:2».

Σύμφωνα με τον υφυπουργό, το ποσοστό γονιμότητας μειώνεται εδώ και δεκαετίες, έπεσε κάτω από το όριο του 2,1 που απαιτείται για να διατηρηθεί ο πληθυσμός σταθερός (εκτός μεταναστευτικών ροών) στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και σήμερα βρίσκεται στο 1,4 με προοπτικές μικρής μόνο ανάκαμψης.

Πιέσεις θεσμών για τις εκκρεμείς συντάξεις

Κεντρικό θέμα του συνεδρίου ήταν και πάλι αυτό των εκκρεμών συντάξεων καθώς οι εκπρόσωποι των δανειστών θέτουν μετ’ επιτάσεως το θέμα της εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του ΕΦΚΑ προς τους δεκάδες χιλιάδες ασφαλισμένους.

Η πορεία των εκκρεμών συντάξεων άλλωστε είχε απασχολήσει και τα τεχνικά κλιμάκια των θεσμών, που είχαν θέσει στο μικροσκόπιο την πορεία διεκπεραίωσής τους, καθώς και το ύψος των ποσών που εγγράφονται στον προϋπολογισμό του 2022 για την εξόφληση των ληξιπρόθεσμων αυτών οφειλών του Δημοσίου.

→Διαβάστε ακόμη: Απογραφή 2021: Κάθε χρόνο χάνουμε μία πόλη 50.000 ανθρώπων - Ποιοι νομοί της Κρήτης διαφοροποιούνται

Στο δημογραφικό πρόβλημα της χώρας, είχε αναφερθεί και ο Αναστάσιος Λαυρέντζος με μεταπτυχιακή ειδίκευσης (MSc) στα Οικονομικά Μαθηματικά και στη Θεωρητική Φυσική, στον ραδιοφωνικό σταθμό 98.4 και τον Γιώργο Σαχίνη.

Αναλύοντας τα στοιχεία, τα αρνητικά ισοζύγια γεννήσεων έναντι θανάτων και μετανάστευσης νέων εκτός Ελλάδας, εδώ και δέκα χρόνια έχουν διαμορφώσει μια ραγδαία δημογραφικά πτώση, με αναλογία μία γυναίκα να γεννά 1,3 παιδιά, ενώ για να ανακοπεί αυτή η ταχύτητα θα έπρεπε ανά γυναίκα να μπούμε ήδη σε ένα ρυθμό γεννήσεων δύο παιδιά τουλάχιστον.

Κάθε χρόνο, όπως ανέφερε, είμαστε μείον μία πόλη 50.000 ανθρώπων, ενώ το 2050 με τα αισιόδοξα σενάρια σε ένα πληθυσμό εννέα εκατομμυρίων τα 3,5 εκατομμύρια θα είναι άνω των 65 ετών.

Απογραφή 2021: Μεγάλη μείωση του πληθυσμού – Περισσότερες γεννήσεις στην Κρήτη

Ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώνεται συνεχώς, μετά από το 2010 και η απογραφή που θα διεξαχθεί σε λίγους μήνες θα το επιβεβαιώσει, καθώς πιθανότατα οι μόνιμοι κάτοικοι της χώρας μας στα τέλη του 2021 θα είναι κατά 450.000-500.000 λιγότεροι από αυτούς που απεγράφησαν τον Μάιο του 2011 (υπό την προϋπόθεση ότι η κάλυψη του πληθυσμού στις δυο αυτές απογραφές δεν θα διαφοροποιείται σημαντικά). Αυτά μεταξύ άλλων τονίζει πρόσφατη δημοσίευση των καθηγητών στο Παν. Πατρών και Θεσσαλίας, κ.κ. Βασίλη Παππά και Βύρωνα Κοτζαμάνη.

Τα τελευταία εννέα χρόνια (1/1/2011 -1/1/2020) με βάση τις εκτιμήσεις της ΕΛΣΤΑΤ, ο μόνιμος πληθυσμός της χώρας μας, επισημαίνουν οι δυο ερευνητές, μειώθηκε κατά 3,7% (-405.000 άτομα). Οι τάσεις όμως σε περιφερειακό επίπεδο είναι μεικτές. Η πλειοψηφία των νομών (39/51) είχε απώλειες και μια μειοψηφία μόνον (12/51) είχε κάποια κέρδη. Αν δε εξετάσουμε, την ίδια περίοδο, τα ποσοστά μεταβολής και όχι τα απόλυτα μεγέθη, διαπιστώνεται ότι τέσσερεις μόνον νομοί είχαν μια σημαντική αύξηση του πληθυσμού τους (>+6%, Δωδεκάνησα, Χίος, Λέσβος, Σάμος) ενώ οκτώ μια πολύ ήπια (<+3%). Στον αντίποδα, ανάμεσα στους 39 νομούς που έχουν απώλειες το 1/5 (8) είχαν σημαντικά αρνητικά ποσοστά μεταβολής (υψηλοτέρα του - 7%).

Οι νομοί με σημαντικά κέρδη αναφέρουν οι δυο ερευνητές είναι όλοι νησιά που «φιλοξενούν» κέντρα υποδοχής προσφύγων, ενώ αυτοί με σημαντικές απώλειες βρίσκονται όλοι στην ηπειρωτική ορεινή Ελλάδα. Όσον αφορά το ισοζύγιο γεννήσεων – θανάτων, αυτό, σε εθνικό επίπεδο, σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτουν οι δυο ερευνητές, είναι αρνητικό την τελευταία εννεαετή περίοδο αγγίζοντας τις 223 χιλ.

Ποιοι νομοί της Κρήτης διαφοροποιούνται

Ελάχιστοι νομοί διαφοροποιούνται, έχοντας περισσότερες γεννήσεις από θανάτους: τα Δωδεκάνησα, οι Κυκλάδες, η Ξάνθη, τα Χανιά, το Ηράκλειο και το Ρέθυμνο, το θετικό Φυσικό Ισοζύγιο των οποίων συσσωρευτικά όμως δεν υπερβαίνει τα 12.000 άτομα.

Από τους έξι αυτούς νομούς, μόνον τέσσερεις (Δωδεκάνησα, Ρέθυμνο, Χανιά και Ηράκλειο) είχαν αύξηση του πληθυσμού τους, ενώ στις Κυκλάδες και την Ξανθή ο πληθυσμός μειώθηκε ελαφρώς εξ αιτίας των αρνητικών Μεταναστευτικών τους Ισοζυγίων (περισσότεροι έξοδοι από εισόδους).

Τα υψηλοτέρα αρνητικά Φυσικά Ισοζύγια σε απόλυτες τιμές καταγράφονται στην Αττική (σχεδόν -40 χιλ.), στον νομό Σερρών (σχεδόν -15 χιλ.) και στους νομούς, Φθιώτιδας, Μεσσηνίας, Αιτωλοακαρνανίας, Καρδίτσας, Ηλείας, Τρικάλων, Ευβοίας, Καβάλας, Έβρου, Πέλλας και Μαγνησίας (-8 έως - 6 χιλ.) συμβάλλοντας, αν και σε διαφοροποιημένο βαθμό, στην μείωση του πληθυσμού τους.

Από τα στοιχεία που επεξεργάστηκαν οι δυο καθηγητές στο πλαίσιο του χρηματοδοτούμενο από τον Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας ερευνητικού προγράμματος «Δημογραφικά Προστάγματα στην Έρευνα και Πρακτική στην Ελλάδα», προκύπτει ότι 1 στους 3 νομούς που βρίσκονται όλοι στην ηπειρωτική χώρα (με εξαίρεση το Λασίθι) έχουν λιγότερες γεννήσεις από θανάτους (αρνητικά φυσικά ισοζύγια) και ταυτόχρονα, περισσότερες εξόδους από εισόδους (αρνητικά μεταναστευτικά ισοζύγια.

Στον αντίποδα 4 μόνον νομοί (τρεις στην Κρήτη + Δωδεκάνησα) έχουν θετικά Φυσικά Ισοζύγια και Μεταναστευτικά Ισοζύγια (και επομένως και μεγάλη αύξηση του πληθυσμού τους). Οι υπόλοιποι 30 νομοί εντάσσονται σε κάποια από τις άλλες τρεις ομάδες. Η πρώτη συμπεριλαμβάνει δυο μόνον νομούς, την Ξάνθη και τις Κυκλάδες, που αν και έχουν περισσότερες γεννήσεις από θανάτους χάνουν πληθυσμό καθώς οι έξοδοι είναι περισσότερες από τις εισόδους. Στην δεύτερη ομάδα εντάσσονται 20 νομοί - όλοι στην ηπειρωτική Ελλάδα-, όπου αν και τα Μεταναστευτικά τους Ισοζύγια είναι θετικά, δεν επαρκούν να καλύψουν τις απώλειες των αρνητικών Φυσικών τους Ισοζυγίων, με αποτέλεσμα να έχουν μείωση του πληθυσμού τους.

Τέλος, η τελευταία ομάδα, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς στους 8 νομούς που την αποτελούν (Βοιωτίας, Θεσπρωτίας, Λέσβου, Πιερίας, Σάμου, Φωκίδος, Χαλκιδικής και Χίου) το ισοζύγιο είσοδοι -έξοδοι είναι θετικό σε τέτοιο βαθμό που υπερκαλύπτει τις απώλειες που προκαλεί το γεγονός ότι έχουν περισσότερους θανάτους από γεννήσεις, με αποτέλεσμα να έχουν και αυτοί, αύξηση του πληθυσμού τους. Συμπερασματικά, όπως δηλώνει στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο κ. Κοτζαμάνης, ι) στην μεταβολή του πληθυσμού καθοριστικό ρόλο παίζουν όχι μόνον τα Φυσικά (γεννήσεις- θάνατοι) αλλά και τα Μεταναστευτικά Ισοζύγια (είσοδοι-έξοδοι) και ιι) όπως τα Φ.Ι. τόσο σε επίπεδο χώρας όσο και σε επίπεδο νομών δεν πρόκειται να αλλάξουν πρόσημο (θα παραμείνουν δηλαδή και τα επόμενα χρόνια αρνητικά), αυτό που θα επηρεάσει όλο και περισσότερο τις δυο επόμενες δεκαετίες τις όποιες μεταβολές του πληθυσμού μας είναι η ζυγαριά είσοδοι-έξοδοι. Σε εθνικό δε επίπεδο, ακόμη και αν η ζυγαριά αυτή στο μέλλον γίνει από αρνητική μηδενική (όσοι δηλ. θα εγκαταλείψουν την Ελλάδα άλλοι τόσοι θα εγκατασταθούν σε αυτήν), μετά από 20 χρόνια θα είμαστε σχεδόν κατά ένα εκατομμύριο λιγότεροι από ό,τι σήμερα.

(Φωτογραφία Αρχείου IN TIME)

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News