Καύσωνες άνευ προηγουμένου, πλημμύρες και καταστροφικές φωτιές συνθέτουν τον εφιαλτικό πρόλογο για όσα οι επιστήμονες έχουν προειδοποιήσει εδώ και χρόνια. Ακόμα και εκείνοι όμως σηκώνουν τα χέρια ψηλά μπροστά στην τρομακτική εικόνα που συντίθεται κομμάτι το κομμάτι, έκπληκτοι για την ταχύτητα με την οποία σημειώνονται οι κατακλυσμιαίες αλλαγές και την έκτασή τους.
Στην εικόνα που βίωσε και συνεχίζει να βιώνει με δραματικό τρόπο ολόκληρος ο πλανήτης έρχονται να προστεθούν και τα επιστημονικά στατιστικά δεδομένα, που επιβεβαιώνουν ότι το κακό βρίσκεται πια προ των πυλών και ότι η κλιματική αλλαγή δεν είναι πλέον μια θεωρία αλλά μια πραγματικότητα. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Αμερικανική Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας, η γνωστή NOAA, ο Ιούλιος που μας πέρασε ήταν ο πιο θερμός μήνας στα 142 χρόνια καταγραφής των σχετικών αρχείων, σπάζοντας όλα τα ρεκόρ. Μάλιστα στην Ιταλία καταγράφηκε η υψηλότερη θερμοκρασία της Ευρώπης στην ιστορία...
Καθώς ακραία κύματα καύσωνα έπληξαν τμήματα των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης, ο μέσος όρος θερμοκρασίας του πλανήτη ήταν 16,73 βαθμοί Κελσίου τον περασμένο μήνα, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ που είχε συμβεί τον Ιούλιο του 2016 και ξανά το 2019 και το 2020. Και όπως επισημαίνει η κλιματολόγος της ΝΟΑΑ Αχίρα Σάντσεζ-Λούγκο, οι Ιούλιοι των τελευταίων επτά ετών, από το 2015 έως το 2021, ήταν οι πιο καυτοί στην ιστορία.
Ειδικά για τον περασμένο μήνα τα στοιχεία τον κατατάσσουν στην κορυφή με 0,93 βαθμούς Κελσίου, όσο ήταν θερμότερος από τον μέσο όρο του 20ού αιώνα για τον συγκεκριμένο μήνα. «Αυτό το νέο ρεκόρ έρχεται να προστεθεί στην ανησυχητική πορεία της κλιματικής αλλαγής στον πλανήτη», τόνισε η Σάντσεζ-Λούγκο.
Αυτό που οδήγησε στο ρεκόρ ήταν η θερμοκρασία της Γης στο βόρειο ημισφαίριο, σύμφωνα με την κλιματολόγο. Σε αυτή την περιοχή της Γης οι θερμοκρασίες ήταν κατά 0,19 βαθμούς Κελσίου υψηλότερες από το προηγούμενο ρεκόρ που είχε καταγραφεί τον Ιούλιο του 2012 στην περιοχή, το οποίο για τις θερμοκρασίες είναι «μεγάλη διαφορά». Ένας από τους παράγοντες που έχει συμβάλει σε αυτό το φαινόμενο το φετινό καλοκαίρι είναι ένας φυσικός καιρικός κύκλος που ονομάζεται Αρκτική Ταλάντωση (Arctic Oscillation) και ερμηνεύεται σαν “ξάδελφος” του Ελ Νίνιο, ο οποίος στη θετική του φάση συνδέεται με περισσότερη θέρμανση.
Ακόμη όμως και με έναν τόσο καυτό Ιούλιο, που διαδέχτηκε έναν επίσης πολύ δυσάρεστο Ιούνιο, η φετινή χρονιά είναι - μέχρι στιγμής τουλάχιστον - μόλις η έκτη πιο θερμή που έχει καταγραφεί. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι το 2021 ξεκίνησε πιο ψυχρά από τα τελευταία χρόνια λόγω της Λα Νίνια. Υπενθυμίζεται ότι το εν λόγω ωκεάνιο φαινόμενο είναι το ψυχρότερο αντίστοιχο του Ελ Νίνιο στον κεντρικό Ειρηνικό.
Η τελευταία φορά που ο πλανήτης είχε ψυχρότερο Ιούλιο από τον μέσο όρο του 20ού αιώνα ήταν το μακρινό 1976 - το τελευταίο έτος που ο πλανήτης ήταν πιο δροσερός από τον κανονικό.
Το καλοκαίρι «θα διαρκεί σχεδόν το μισό έτος» το 2100
Χωρίς επιτάχυνση των προσπαθειών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, καλοκαίρια που διαρκούν έξι μήνες ίσως γίνουν η νέα κανονικότητα μέχρι τα τέλη του αιώνα στο βόρειο ημισφαίριο. Αυτή η πρόσφατη προειδοποίηση επιστημόνων ξαναβλέπει το φως της επικαιρότητας μετά τα δραματικά γεγονότα του καλοκαιριού, που κατέδειξαν συν τοις άλλοις ότι η Μεσόγειος είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στις μεταβολές των εποχών.
Μια τέτοια δραματική μεταβολή πιθανότατα θα είχε σοβαρές συνέπειες για την αγροτική παραγωγή, την ανθρώπινη υγεία και τα οικοσυστήματα, όπως επισημαίνουν οι συντάκτες της δημοσίευσης στην έγκριτη επιθεώρηση “Geophysical Research Letters”. «Τα καλοκαίρια παρατείνονται, ενώ οι χειμώνες γίνονται συντομότεροι και θερμότεροι λόγω της παγκόσμιας θέρμανσης», λέει ο Γιουπίνγκ Γιανγκ της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών, πρώτος συγγραφέας της μελέτης.
Ήδη οι εποχές παρουσιάζουν σημαντικές μεταβολές σε σχέση με τα μέσα του 20ού αιώνα, «φαινόμενο που επηρεάζει περισσότερο τη Μεσόγειο και το υψίπεδο του Θιβέτ», υπολογίζει η δημοσίευση.
Αντίο χειμώνα
Όπως εξηγεί σε ανακοίνωσή της η Αμερικανική Ένωση Γεωφυσικής, ο οργανισμός που εκδίδει το “Geophysical Research Letters”, η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε μετεωρολογικά δεδομένα για το διάστημα 1952-2011 προκειμένου να υπολογίσει τις ημερομηνίες έναρξης και τη διάρκεια των τεσσάρων εποχών. Στη συνέχεια, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν καθιερωμένα κλιματικά μοντέλα για να εκτιμήσουν τις μεταβολές των εποχών στο μέλλον. Η ανάλυση έδειξε ότι, κατά μέσο όρο, η διάρκεια του καλοκαιριού στο βόρειο ημισφαίριο αυξήθηκε από τις 78 ημέρες το 1952 στις 95 ημέρες το 2011. Στο ίδιο διάστημα, η διάρκεια του χειμώνα συρρικνώθηκε από τις 76 στις 73 ημέρες. Η διάρκεια της άνοιξης περιορίστηκε από τις 124 στις 115 ημέρες, ενώ η διάρκεια του φθινοπώρου ελαττώθηκε από τις 87 στις 82 ημέρες. Η άνοιξη και το καλοκαίρι βρέθηκαν να αρχίζουν όλο και νωρίτερα, ενώ το αντίθετο υπολογίστηκε για το φθινόπωρο και τον χειμώνα.
Αν η τάση συνεχιστεί χωρίς τη λήψη μέτρων σε παγκόσμιο επίπεδο, μέχρι τα τέλη του αιώνα «ο χειμώνας θα διαρκεί λιγότερο από δύο μήνες και οι μεταβατικές εποχές της άνοιξης και του φθινοπώρου θα συρρικνωθούν περισσότερο», προβλέπουν τα κλιματικά μοντέλα.
Επιπτώσεις
Όμως, παρά το γεγονός ότι οι χειμώνες θα γίνουν κατά μέσο όρο θερμότεροι, «η αστάθεια του κλίματος θα μπορούσε να αυξήσει τη συχνότητα ακραίων καιρικών φαινομένων όπως οι χιονοθύελλες», επισημαίνει ο Κόνγκουεν Τζου της Κινεζικής Ακαδημίας Μετεωρολογικών Επιστημών, ο οποίος δε συμμετείχε στη μελέτη αλλά συμφωνεί με τα ευρήματα. Αντίστοιχα, οι καύσωνες και οι δασικές πυρκαγιές «θα μπορούσαν να εκδηλώνονται πιο συχνά τα καλοκαίρια», είπε. Η μελέτη «αποτελεί καλό σημείο έναρξης προκειμένου να κατανοήσουμε τις επιπτώσεις της αλλαγής των εποχών», συμφώνησε ο Σκοτ Σέρινταν, κλιματολόγος του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Κεντ στο Οχάιο, ο οποίος επίσης δε συμμετείχε στην ανάλυση.
Οι συντάκτες της μελέτης τονίζουν ότι οι μεταβολές των εποχών επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στο περιβάλλον. Για παράδειγμα, τα αποδημητικά πτηνά αλλάζουν την εποχή της μετανάστευσης και τα φυτά ανθίζουν πιο νωρίς από ό,τι παλαιότερα, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν από όψιμους παγετώνες. Οι αλλαγές απειλούν επίσης να επηρεάσουν το τροφικό πλέγμα, καθώς πολλά ζώα που αναπαράγονται όταν η διαθεσιμότητα τροφής είναι υψηλή κινδυνεύουν να αποσυγχρονιστούν και να μείνουν χωρίς τροφή για τα μικρά τους. Επιπτώσεις θα βιώσει και ο άνθρωπος, όπως προειδοποιούν οι ερευνητές, καθώς οι συνθήκες θα ευνοούν για παράδειγμα τη διασπορά γύρης και τον πολλαπλασιασμό των κουνουπιών που μεταφέρουν ασθένειες.
(Φωτογραφία Αρχείου IN TIME)
