Του Αντώνη Φώσκολου*
Η κλιματική αλλαγή, που είναι αντικείμενο μελέτης των φυσικών επιστημών, έχει γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από μια ομάδα ανθρώπων που δεν έχουν γνώση θετικών επιστημών και από επιστήμονες που υπηρετούν ξένα συμφέροντα. Έχει συνδεθεί η κλιματική αλλαγή με την απειροελάχιστη αύξηση του ατμοσφαιρικού CO2, το οποίο αποδίδεται στην καύση των υδρογονανθράκων, χωρίς δυστυχώς να τεκμηριώνεται επιστημονικά αυτή η άποψη. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Πρώτον, η καύση των υδρογονανθράκων δεν είναι η μοναδική πηγή έκλυσης CO2, όπως εσκεμμένα πρεσβεύουν οι διεστραμμένοι επιστήμονες και πιστεύουν οι πολιτικοί. Η μεγαλύτερη έκλυσης CO2 προέρχεται από τους ωκεανούς που περιέχουν 30 τρισ. τόνους CO2, έναντι της ατμόσφαιρας που περιέχει 3,22 τρισ. τόνους CO2 (412 ppm Χ 7.81Gt CO2/ppm). Όταν η θάλασσα θερμαίνεται από τον ήλιο, τότε το CO2 διαφεύγει από τη θάλασσα και πάει στην ατμόσφαιρα, αρχή του Le Chatelier. Ποια είναι η συμμετοχή του εκλυόμενου από τους ωκεανούς CO2 στην ατμόσφαιρα είναι άγνωστο, αλλά πολύ σημαντική. Οι θιασώτες της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής επικαλούνται την ατμοσφαιρική συγκέντρωση του CO2 κατά την προβιομηχανική εποχή, πριν το 1720, που ήταν 280 ppm. Δυστυχώς, αυτή η περίοδος ήταν η χειρότερη στην ιστορία της ανθρωπότητας, διότι λόγω ψύχους αποδεκατίστηκε η ανθρωπότητα. Η μέση γήινη θερμοκρασία ήταν 13,5ο Κελσίου έναντι της ιδεώδους που είναι 15,0ο Κελσίου, εικόνα 1. Τότε, 1645-1710, πάγωσαν οι λίμνες και οι ποταμοί όλου του κόσμου και πέθαναν από την πανώλη και το ψύχος 100 εκατ. άνθρωποι, από τα 400 εκατ. που ήταν ο πληθυσμός της γης. Λόγω λοιπόν ψύχους είχαμε τότε και την πολύ μειωμένη συγκέντρωση των 280 ppm, διότι το ατμοσφαιρικό CO2 αποθηκεύτηκε στους ωκεανούς, αρχή του Le Chatelier. Άρα η αναφορά στη συγκέντρωση του ατμοσφαιρικού CO2 κατά την προβιομηχανική περίοδο είναι ατυχέστατη και υποβολιμαία. Φαίνεται όμως, πέραν πάσης αμφιβολίας, η σχέση της θερμοκρασίας με τη συγκέντρωση του ατμοσφαιρικού CO2.
Δεύτερον, το ζωικό βασίλειο, άνθρωποι και ζώα, εκλύουν CO2. Το κάθε άτομο για να επιβιώσει χρειάζεται ημερησίως 2.500 θερμίδες, με αποτέλεσμα ετησίως ο κάθε άνθρωπος εκλύει στην ατμόσφαιρα 10 τόνους CO2, που προέρχεται από την ημερήσια χρήση/καύση των 2.500 θερμίδων που χρειάζεται για να επιβιώσει. Ναι, ο κάθε ζων οργανισμός είναι μια μικρή ΔΕΗ. Με δεδομένο ότι ο πληθυσμός της γης υπερβαίνει τα 8 δισ. άτομα, το σύνολο του εκπεμπόμενου CO2 από το ανθρώπινο γένος υπερβαίνει τα 80 δισ. τόνους, ήτοι 80Gt/έτος. Και βεβαίως όλα τα ζώα, οικόσιτα και μη, αγελάδες, βουβάλια, βίσωνες, ελάφια, πρόβατα, κατσίκες, γουρούνια, ελέφαντες, λιοντάρια, κοκ, επειδή όλοι μας είμαστε ετερότροφοι οργανισμοί, εκλύουμε στην ατμόσφαιρα τουλάχιστον άλλους 80 δισ. τόνους CO2. Σύνολο 160 δισ. τόνους ετησίως, έναντι των 39 δισ. τόνων CO2 που προέρχονται από τη χρήση των υδρογονανθράκων και την παραγωγή τσιμέντου. Και πέραν αυτών των πηγών που παράγουν ατμοσφαιρικό CO2, υπάρχουν οι εκλύσεις από τα ηφαίστεια, καύση των δασών, οξείδωση της οργανικής ουσίας του εδάφους που προέρχεται από την καλλιέργεια των εδαφών, όργωμα, δισκοσβάρνισμα, κοκ. Άρα συνολικά έχουμε τουλάχιστον 6 πηγές που προσφέρουν ατμοσφαιρικό CO2 και όχι μία. Η συμμετοχή των υδρογονανθράκων στο ατμοσφαιρικό CO2 είναι λιγότερη από το 10%. Αυτή η πραγματικότητα αποκρύπτεται για να κατηγορήσουμε/απαγορεύσουμε τη χρήση των υδρογονανθράκων. Από αυτές τις εκατοντάδες δισεκατομμύρια τόνων CO2 που εκλύονται στην ατμόσφαιρα παραμένουν μόνο 15,7 δισεκατομμύρια τόνοι, ετήσια αύξηση του ατμοσφαιρικού CO2 κατά το πολύ 2 ppm (στοιχεία από το αμερικανικό παρατηρητήριο Mauna Loa). Και εδώ γεννιούνται δύο ερωτήματα. Πρώτον, πού πάνε οι υπόλοιποι εκατοντάδες δισεκατομμύρια τόνοι του ατμοσφαιρικού CO2, τουλάχιστον πάνω από 300 δισ. τόνοι, και δεύτερον, ποια είναι η πηγή ή από πού προέρχονται αυτά τα 15,7 δισεκατομμύρια τόνοι CO2 που παραμένουν ετησίως στην ατμόσφαιρα. Προέρχονται από την καύση των υδρογονανθράκων ή από τις υπόλοιπες πηγές που εκλύουν CO2 στην ατμόσφαιρα; Το μεγαλύτερο ποσοστό του ατμοσφαιρικού CO2 επανέρχεται κάθε χρόνο στη γη με τη βροχή. Το βρόχινο νερό είναι όξινο, pΗ 5.2, και πολύ άνετα μπορεί να προσδιοριστεί η ποσότητα του ατμοσφαιρικού CO2 που επανέρχεται στη γη. Αυτή η όξινη βροχή οδηγεί στην αποσάθρωση των πετρωμάτων και τη δημιουργία εδάφους. Το ερώτημα που αφορά την προέλευση του παραμένοντος ατμοσφαιρικού CO2, δηλαδή αν προέρχεται από τους υδρογονάνθρακες ή τις άλλες πηγές που επίσης εκλύουν CO2, παραμένει εσκεμμένα αναπάντητο για να κατηγορήσουμε τους υδρογονάνθρακες και να επιβάλλουμε στην ανθρωπότητα φόρους.
Κατά την κυρία Ursula van der Leyen, χρειαζόμαστε να επιβάλλουμε φόρους αξίας $ 3 τρισ. Μπορούμε όμως να στείλουμε αερόστατα που να έχουν παγίδες αέρος, όπως έκαναν επί 160 χρόνια οι Ευρωπαίοι επιστήμονες, από το 1820 μέχρι το 1960, για να μελετήσουμε και τα ισότοπα άνθρακα και να δούμε την προέλευση/πηγές του ατμοσφαιρικού CO2. Οι Ευρωπαίοι έστειλαν 93.000 αερόστατα σε 4 ηπείρους για να μελετήσουν την περιεκτικότητα και τις διακυμάνσεις του ατμοσφαιρικού CO2. Τα αποτελέσματα είναι δημοσιευμένα σε επιστημονικά περιοδικά και έδειξαν ότι το 1821 και το 1939 η περιεκτικότητα του ατμοσφαιρικού CO2 να είναι 429 ppm και 400 ppm αντιστοίχως. Αυτά τα στοιχεία δεν είδαν το φως της δημοσιότητας, διότι ο μύθος της υπερθέρμανσης του πλανήτη λόγω χρήσης υδρογονανθράκων θα ήταν καθαρή απάτη. Κατά τον ίδιο τρόπο μπορούμε να εγκλωβίσουμε τον ατμοσφαιρικό αέρα και να αναλύσουμε το περιεχόμενό του με φασματογράφο μάζας και να πιστοποιήσουμε αν ο άνθρακας του CO2 έχει ατομικό βάρος 13,13C ή 12,12C.
Το ατμοσφαιρικό CO2 που προέρχεται από την καύση των υδρογονανθράκων έχει ατομικό βάρος 13,13C, διότι ο πυρήνας του έχει ένα επιπλέον νετρίνο, ενώ το ατμοσφαιρικό CO2, που προέρχεται από τις άλλες πηγές, έχει ατομικό βάρος 12,12C, διότι δεν έχει κανένα επιπρόσθετο νετρίνο. Και όμως δεν το κάνουμε. Και αυτό γίνεται εκ του πονηρού για να κατηγορήσουμε τους υδρογονάνθρακες για την υπερθέρμανση του πλανήτη. Επίσης είναι δυνατό να εξοπλίσουμε δορυφόρους με συσκευές λέιζερ για να μελετήσουν τα ισότοπα του άνθρακα που έχει το ατμοσφαιρικό CO2. Ούτε αυτό δε γίνεται.
Εικόνα 5α. Τοποθεσία της γεώτρησης Due-3 στη Γροιλανδία.
Εικόνα 6. Υστέρηση μεταξύ της εμφάνισης της μέσης γήινης θερμοκρασίας και της περιεκτικότητας της γήινης ατμόσφαιρας σε CO2 κατά τον Φανεροζωικό Αιώνα. Αυτή η διαχρονική παρατήρηση μάς λέει ότι η περιεκτικότητα του ατμοσφαιρικού CO2 είναι το αιτιατό και όχι η αιτία της ανόδου της γήινης θερμοκρασίας, Khilyuk and Chillingar, 2003.
Με τη γλώσσα των αριθμών
Αλλά ας δούμε με αριθμούς την απόλυτη άνοδο των συγκεντρώσεων του ατμοσφαιρικού CO2. Θα εστιάσω την προσοχή μου όχι στην προβιομηχανική και καταραμένη εποχή της ανθρωπότητας, όπου η μέση γήινη θερμοκρασία ήταν περίπου 2,5ο Κελσίου κάτω από τη σημερινή των 15,4ο Κελσίου, και με ατμοσφαιρική συγκέντρωση CO2 τα 280 ppm, εικόνα 1, αλλά την ατμοσφαιρική συγκέντρωση του CO2 των 350 που αναφέρει ο ομότιμος καθηγητής της Κλιματολογίας του Πανεπιστημίου Columbia, USA, James Edward Hansen, εικόνα 2, που είπε στη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ στα μέσα του 1988 ότι το 2010 η Νέα Υόρκη θα βρίσκεται 2 μέτρα κάτω από τη θάλασσα. Αυτός θεωρείται ο μέντορας του Al Gore, και ο οποίος πιθανόν να επηρέασε και τον δικό μας πρωθυπουργό όταν φοιτούσε εκείνη την εποχή στο Πανεπιστήμιο Columbia.
Από το 1970 μέχρι το 2020, η συγκέντρωση του ατμοσφαιρικού CO2 ανέβηκε στα 412 ppm, μία άνοδος των 62 ppm. Δηλαδή η αλλαγή της εκατοστιαίας σύνθεσης της ατμόσφαιρας όσον αφορά στη συγκέντρωση του ατμοσφαιρικού είναι 62 χιλιοστά ή καλύτερα 0,0062%. Ερωτώ, υπάρχει νοήμων άνθρωπος με δείκτη νοημοσύνης μεγαλύτερο της κότας που να πιστεύει ότι μια τέτοια απειροελάχιστη αλλαγή του ατμοσφαιρικού CO2 αγνώστου προέλευσης να προκαλεί αυτές τις καταστροφικές προβλέψεις που απαιτούν κατά τους πολιτικούς, Ursula van Der Leyen, $ 3 τρισ. δολάρια για να μειώσουμε το ατμοσφαιρικό CO2 κατά 62 χιλιοστά, που πιθανόν, επαναλαμβάνω, πιθανόν να ΜΗΝ προέρχεται από τη χρήση των υδρογονανθράκων; Το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι αν κατά το Ολόκαινο, δηλαδή τα τελευταία 12.000 χρόνια, όταν υπήρχε ο άνθρωπος, είχαμε κλιματικές αλλαγές. Η απάντηση είναι «ναι», εικόνα 3. Και βεβαίως είχαμε τα τελευταία 420 χρόνια και, όπως μας δείχνουν τα στοιχεία της ΝΑSΑ, σοβαρές και μεγάλες, εικόνα 1.
Η περίοδος Maunder (Little Ice Age) κράτησε 70 χρόνια με μέση γήινη θερμοκρασία τους 13,5ο Κελσίου, ενώ μικρότερης διάρκειας ήταν οι μεσοπαγετώδεις περίοδοι Dalton και Glasberg, με μέσες γήινες θερμοκρασίες κάτω των 14ο Κελσίου.
Εικόνα 1. Συσχετισμός του αριθμού των ηλιακών κηλίδων (Sunspot Numbers) με την αυξομείωση της μέσης γήινης θερμοκρασίας από το 1600 έως το 2020. Παγετώδεις περίοδοι Maunder, Dalton, Glassberg, και η αναμενόμενη παγετώδης περίοδος Eddy από το 2020 έως το 2053 +/-11 χρόνια http//en.Wikipedia.org>wiki>Solar-cycle NASA has recently revealed this upcoming solar cycle (25) will be “the weakest of the past 200 years” and they’ve correlated previous solar shutdowns to prolonged periods of global cooling here.
Εικόνα 2. Το ανώτατο όριο, 450 ppm και κατώτατο όριο 350 ppm του ατμοσφαιρικού CO2 κατά τον James Edward Hansen, ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Columbia. Πηγή: Dave Rutledge CALTECH.
Εικόνα 5. Προσομοίωση των ηλιακών δραστηριοτήτων με βάση τις συγκεντρώσεις του ισοτόπου 10 Be που βρέθηκαν στην παγοκολόνα Dye-3 που λήφθηκε από τη Γροιλανδία, Beer et. al,. 1994. Το 10 Be προέρχεται από την εισερχόμενη γαλακτική σποδό. Συσχετισμός με τον αριθμό των ηλιακών κηλίδων από το 1600 μ.Χ. έως το 2000 μ.Χ., Hoyt and Schatten 1998a and 1998b.
Η μεσοπαγετώδης περίοδο Eddy
Εκείνο που η ΝΑSΑ λέει είναι ότι από τον Δεκέμβριο του 2020 μπαίνουμε στην μεσοπαγετώδη περίοδο Eddy, όπου η μέση γήινη θερμοκρασία θα πέσει στους 13,5ο Κελσίου, ήτοι περίπου 2 βαθμούς Κελσίου κάτω από τη σημερινή μέση γήινη θερμοκρασία των 15,5ο Κελσίου. Αυτή η περίοδος θα κρατήσει 33+/-11 χρόνια και θα έχουμε παρόμοιες καιρικές επιπτώσεις, όπως είχαμε κατά τη μεσοπαγετώδη περίοδο Maunder, όπως φαίνεται στην εικόνα 1. Η κλιματική αλλαγή αποδίδεται κατά τους επιστήμονες των NASA και ESA (European Space Agency), στη διέγερση η μη των 4 μαγνητικών πεδίων του ηλίου. Αυτή τη συμπεριφορά έχουν αποστολή να μελετήσουν οι ηλιακοί δορυφόροι Parker Solar Probe της NASA και Solar Orbiter της ESA, εικόνα 4.
Η αρχή έγινε από το 2010, όταν NASA και ESA έστειλαν τον ηλιακό δορυφόρο Ulysses. Όταν τα 4 μαγνητικά πεδία βρίσκονται σε διέγερση, τότε λαμβάνουν χώρα πολλές εκρήξεις στην επιφάνεια του ηλίου (sun spots), ο αριθμός των οποίων είναι συνάρτηση των διεγέρσεων. Αυτές οι διεγέρσεις προκαλούν τους ηλιακούς ανέμους (solar winds) που έχουν μεγάλες ταχύτητες και εντάσεις που επηρεάζουν τις γήινες τηλεπικοινωνίες. Αυτοί οι ηλιακοί άνεμοι, που είναι πολύ ισχυροί, διώχνουν την αστρική σκόνη (cosmic dust), με αποτέλεσμα οι ακτίνες του ηλίου να πέφτουν ανεμπόδιστα στη γη και να τη θερμαίνουν. Όταν τα μαγνητικά πεδία του ηλίου πέσουν σε αδράνεια, τότε δεν υπάρχουν ηλιακές εκρήξεις και δε δημιουργούνται ηλιακοί άνεμοι, με αποτέλεσμα η αστρική σκόνη που βρίσκεται μεταξύ ηλίου και γης να είναι πυκνή. Αποτέλεσμα είναι να εμποδίζονται οι ηλιακές ακτίνες να φτάσουν στη γη και να τη θερμάνουν. Αυτό οδηγεί τη γη σε παγετώδεις περιόδους, όπως δείχνει η εικόνα 1, με πτώση της μέσης γήινης θερμοκρασίας κατά 1,5ο Κελσίου.
Αυτή η συσχέτιση μεταξύ ποσότητας αστρικής σκόνης που εμπεριέχει και το ισότοπο 10Be, που υπάρχει μόνο στις αστρικές σκόνες, παρουσιάζεται στην εικόνα 5 και 5α. Η εικόνα δείχνει τη συσχέτιση της περιεκτικότητας του 10Be, άρα της ποσότητας της σκόνης που φτάνει στη γη, συναρτήσει του αριθμού των ηλιακών κηλίδων (sunspot numbers) και της μέσης γήινης θερμοκρασίας. Αυτή η συσχέτιση διαπιστώθηκε στην παγοκολόνα Dye-3, μήκους 2.037 μέτρων, που λήφθηκε στη Γροιλανδία. Με δεδομένο πλέον ότι ο ήλιος θερμαίνει τη γη, δηλαδή ξηρά και θάλασσα, είναι πολύ λογικό μετά τη θέρμανση της θάλασσας να εκλύεται ετεροχρονισμένα CO2 προς την ατμόσφαιρα από τη θάλασσα, που είναι και η μεγαλύτερη αποθήκη CO2 στον κόσμο, 30 Gt. Ήτοι πρώτα ζεσταίνεται η θάλασσα και μετά αρχίζει η έκλυση CO2, εικόνα 6. Άρα η αιτία της αύξησης του ατμοσφαιρικού CO2 είναι το αποτέλεσμα της θέρμανσης της θάλασσας από τον ήλιο, γεγονός που μας οδηγεί στη σκέψη αν το ετησίως παραμένον CO2 στην ατμόσφαιρα, 15,7 δισ. τόνοι, προέρχεται από την καύση των υδρογονανθράκων ή τη θάλασσα. Όπως προανέφερα, αυτό άνετα μπορεί να αποδειχτεί κάνοντας ισοτοπικές αναλύσεις του ατμοσφαιρικού CO2.
Συμπερασματικά, δε γνωρίζουμε την προέλευση του παραμένοντος στην ατμόσφαιρα CO2, διότι, πέραν των υδρογονανθράκων, υπάρχουν άλλες 4 πηγές, εκ των οποίων 2 πολύ σοβαρές, η θάλασσα και το ζωικό βασίλειο, που εκλύουν τεράστιες ποσότητες CO2 στην ατμόσφαιρα. Η ιδέα ότι μόνο η καύση των υδρογονανθράκων εκλύει CO2 είναι λανθασμένη. Επιπροσθέτως η αύξηση του ατμοσφαιρικού CO2 ως ποσοστό της εκατοστιαίας σύνθεσης της ατμόσφαιρας είναι τόσο απειροελάχιστη, 0,006%, που οι προβλέψεις, όπως η ανύψωση της θαλάσσιας στάθμης κατά 7 μέτρα και η καταβύθιση της Νέας Υόρκης, να είναι γελοίες.
Εικόνα 3. Διακυμάνσεις της Μέσης Γήινης Θερμοκρασίας του Βορείου Ημισφαιρίου τα τελευταία 11.000 χρόνια. Η μέση γήινη θερμοκρασία είναι 150 Κελσίου, Dansgaard et., al., 1969 και Dansgaard and Schonwiese, 1995.
Οι υδρογονάνθρακες
Όσον αφορά στο μέλλον των υδρογονανθράκων, η χρήση τους θα είναι μάλλον αναγκαία. Όταν κάνουμε προβλέψεις, θα πρέπει να κοιτάζουμε σφαιρικά τις προόδους σε τεχνολογία και βιοτεχνολογία/μοριακή βιολογία. Το 2018 απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ στην καθηγήτρια του CALTECH και σύμβουλο του προέδρου των ΗΠΑ Joe Biden, κυρία Frances Hamilton Arnold, διότι επενέβη στο γενετικό υλικό του ενζύμου Rubisco, το οποίο είναι το βασικό ένζυμο στη διαδικασία της φωτοσύνθεσης. Αυτό το ένζυμο πριν την επέμβαση δέσμευε 5% της ηλιακής ενέργειας και το μετέτρεπε σε βιομάζα. Με τη γενετική παρέμβαση/τροποποίηση που έκανε η κυρία Arnold, αυτό το ένζυμο μπορεί να δεσμεύσει, μέσω φωτοσύνθεσης, 35% της ηλιακής ενέργειας και να το μετατρέψει σε βιομάζα. Αυτό σημαίνει υπερδιπλασιασμό της γεωργικής παραγωγής, που μεταφράζεται σε υπερδιπλασιασμό του πληθυσμού της γης από τα 8 δισ. στα 15 δισ.
Αυτή η εξέλιξη συνεπάγεται και διπλασιασμό των αναγκών σε ενέργεια κυρίως αργό πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Τα αποθέματα θα βρεθούν από την εκμετάλλευση των μη συμβατικών αποθεμάτων πετρελαίου, σχιστολιθικό πετρέλαιο, και φυσικού αερίου, τους υδρίτες, που είναι στερεοποιημένο φυσικό αέριο. Βεβαίως θα απαιτηθούν υψηλές τιμές για την εκμετάλλευσή τους, πάνω από $ 75/βαρέλι το αργό, και πάνω από $ 10/1.000 κυβικά πόδια το φυσικό αέριο. Μεγάλες ποσότητες σχιστολιθικού πετρελαίου έχει ο γεωλογικός σχηματισμός Green River Shale, που απαντάται στις πολιτείες Utah, Wyoming και Colorado. Τα αποθέματα κυμαίνονται μεταξύ 1,3 τρισ. έως 2 τρισ. βαρέλια και τα εκμεταλλεύσιμα σε 700 δισ. βαρέλια. Υδρίτες απαντώνται σε όλη την υφήλιο, όπου υπάρχουν συγκλίνουσες λιθοσφαιρικές πλάκες. Στην Ελλάδα έχουμε, δυτικά και νοτιοδυτικά του νομού Χανίων, κατά την εκτίμησή μου περίπου 50 τρισ. Μ3 φυσικού αερίου υπό μορφή υδριτών.
* Ο κ. Αντώνης Φώσκολος είναι ομότιμος καθηγητής του Πολυτεχνείου Χανίων - μέλος της Γεωλογικής Ακαδημίας Καναδά.
