Η πραγματικότητα και ο μύθος γύρω από το τάγμα των μουσουλμάνων εκτελεστών του Μεσαίωνα. Οι Ασασίνοι, οι διαβόητοι μουσουλμάνοι εκτελεστές του Μεσαίωνα, και συγκεκριμένα της εποχής των Σταυροφοριών, είναι γνωστοί στο ευρύ κοινό χάρη σε βιβλία, ταινίες, σειρές, ηλεκτρονικά παιχνίδια (με την εμβληματική σειρά “Assassin’s Creed”) και άλλα μέσα - ακόμα και τραγούδια έχουν γραφτεί γι’ αυτούς.
Οι ιστορίες για τους φανατικούς, απόλυτα αφοσιωμένους στον “Γέρο του Βουνού” - χάρη σε ψυχοτρόπες ουσίες και υποσχέσεις μετά θάνατον ζωής - “αόρατους” φονιάδες, από τους οποίους κανένας στόχος δεν ήταν ασφαλής, εξάπτουν τη φαντασία εδώ και αιώνες (άλλωστε η ίδια η αγγλική λέξη για τον εκτελεστή (assassin) προέρχεται από αυτούς). Ωστόσο, ως γνωστόν, υπάρχει η πραγματικότητα και υπάρχει ο μύθος - και η περίπτωση του συγκεκριμένου τάγματος φανατικών Νιζαριτών Ισμαηλιτών δεν αποτελεί εξαίρεση.
Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του “National Geographic”, οι ρίζες των Νιζαριτών ανάγονται στο αρχικό σχίσμα στο Ισλάμ το 632 μ.Χ., όταν οι μουσουλμάνοι χωρίστηκαν σε σιίτες και σουνίτες για τη διαδοχή του Μωάμεθ ως ιμάμη. Τον 9ο μ.Χ. αιώνα προέκυψε άλλη μια διαφωνία για την ηγεσία, στους σιίτες αυτή τη φορά. Οι ακόλουθοι ενός ηγέτη, του Ισμαήλ, δημιούργησαν τη δική τους σέκτα, τους Ισμαηλίτες.
Το 1095 έναν Ισμαηλίτης πρίγκιπας ονόματι Νιζάρ ήταν ο διάδοχος που προοριζόταν να κυβερνήσει το Κάιρο, ωστόσο προσπεράστηκε χάριν του μικρότερου αδελφού του. Ο Νιζάρ κατέλαβε και κυβέρνησε για λίγο την Αλεξάνδρεια, μα εκτελέστηκε εντέλει και οι ακόλουθοί του κατέφυγαν στην Περσία, όπου ίδρυσαν το δικό τους παρακλάδι του Ισμαηλισμού, δημιουργώντας τη δική τους γραμμή διαδοχής. Ο Ισμαηλίτης ιεραπόστολος Χασάν-ι-Σαμπάχ έγινε ηγέτης των Νιζαριτών.
Οι Νιζαρίτες, αν και σιίτες, αντιμετωπίζονταν ως αιρετικοί από τους άλλους σιίτες και τους σουνίτες μουσουλμάνους. Περιτριγυρισμένοι από εχθρούς, δημιούργησαν οχυρά και προπύργια στα βουνά της Περσίας και της Συρίας και εκπαίδευσαν επίλεκτους μαχητές, τους “φενταγίν”, “αυτούς που θυσιάζονται”. Οι φενταγίν ήταν γνωστοί τόσο για τις ικανότητές τους όσο και για την αφοσίωσή τους - ωστόσο και πάλι υστερούσαν αριθμητικά απέναντι στους εχθρούς τους, οπότε και υιοθέτησαν διαφορετικές τακτικές, πραγματοποιώντας “χειρουργικά” πλήγματα εναντίον επιλεγμένων πολιτικών στόχων για να διασφαλίζουν την επιβίωση του κράτους τους.
Οι Νιζαρίτες φενταγίν εκπαιδεύονταν να διεισδύουν, να εξοντώνουν τους στόχους τους και αν χρειαζόταν να θυσιάζονται ή να υποβάλλονται σε βασανιστήρια - και ως εκ τούτου έγιναν διαβόητοι στη Μέση Ανατολή, με τη φήμη τους να ξεπερνά την πραγματικότητα. Οι Σταυροφόροι, άρτι αφιχθέντες στους Αγίους Τόπους, σύντομα έμαθαν και αυτοί να τους φοβούνται, αν και οι Νιζαρίτες σε κάποιες περιπτώσεις συμμάχησαν μαζί τους. Όπως αναφέρει το “National Geographic”, πολλοί δυτικοί παρατηρητές δεν κατανοούσαν γιατί οι Νιζαρίτες πολεμούσαν με τέτοιες τακτικές ανορθόδοξου πολέμου, οπότε και θεώρησαν πως χρησιμοποιούσαν ναρκωτικά, όπως το χασίς. Η αραβική λέξη “χασισίν”, χρήστες χασίς, χρησιμοποιούταν από άλλους μουσουλμάνους για τους Νιζαρίτες, και μετά υιοθετήθηκε από τους Σταυροφόρους και δυτικοποιήθηκε ως “ασασίνοι” (Assassins). Εντέλει, έφτασε να εκφράζει την έννοια του πληρωμένου δολοφόνου.
Ο Μάρκο Πόλο και άλλοι συνέβαλαν στην εξάπλωση ιστοριών και θρύλων για τους “Ασασίνους”, μεταξύ των οποίων και ισχυρισμοί πως οι φενταγίν ήταν πιστοί στον “Γέρο του Βουνού”, ο οποίος χρησιμοποιούσε ναρκωτικά για να φέρνει τους νεαρούς μαχητές σε κατάσταση έκστασης και ευφορίας, υποσχόμενος ηδονές στη μετά θάνατον ζωή, μια “γεύση” των οποίων τους έδινε πίσω από τα τείχη του φρουρίου του Αλαμούτ (“Φωλιά του Αετού”) στο σημερινό Ιράν. Ο φόβος, η άγνοια, οι ιστορίες και πιθανότατα η προπαγάνδα των ίδιων διαμόρφωσαν τον θρύλο, ο οποίος εξάπτει τη φαντασία ακόμα και σήμερα, αιώνες μετά.
Οι Μογγόλοι έριξαν την αυλαία
Το κράτος των Νιζαριτών Ισμαηλιτών κατάφερε να επιβιώσει για 166 χρόνια, ωστόσο δε θα άντεχε στην ωμή, συντριπτική ισχύ των Μογγόλων, που εισέβαλαν στον ισλαμικό κόσμο το 1219, και κατέστρεψαν το ένα μετά το άλλο όλα τα προπύργια των Νιζαριτών. Ωστόσο, αιώνες μετά, η συγκεκριμένη σέκτα των Ισμαηλιτών υπάρχει και σήμερα: Μέχρι και 15 εκατομμύρια Ισμαηλίτες υπάρχουν σε 25 χώρες ανά τον κόσμο, και οι Ισμαηλίτες είναι η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα σιιτών. Η πλειονότητα των Ισμαηλιτών είναι Νιζαρίτες.
