Γροθιές σφιγμένες στον αέρα και συνθήματα. Μία παρόμοια εικόνα, δύο διαφορετικά συνθήματα: το 2017 όλοι στη Βαρκελώνη φώναζαν "Defensem el Parlament" (Να υπερασπίσουμε το (Καταλανικό)Κοινοβούλιο), ενώ το 2011 το σύνθημα ήταν "Aturem el Parlament" (Να σταματήσουμε το Κοινοβούλιο).
Το πρώτο είχε επεξεργασθεί η Επιτροπή για την Υπεράσπιση του Δημοψηφίσματος, που είχε καλέσει τον λαό να βάλει το σώμα του μπροστά από τα Κόρτες Καταλάνες την ώρα που ο πρόεδρος της περιοχής Κάρλες Πουτζντεμόν κήρυττε την ανεξαρτησία της Καταλωνίας κατά το ήμισι.
Το δεύτερο ήταν το σύνθημα των συγκεντρωμένων διαδηλωτών υπέρ της απελευθέρωσης των οκτώ καταδικασμένων στις 15 Ιουνίου 2011 σε τρία χρόνια φυλάκιση για την συμμετοχή τους στην αντικυβερνητική κίνηση Aturem el Parlament, κατά των πρώτων περικοπών και της λιτότητας που εφάρμοζε η κυβέρνηση της CiU.
Τότε το σύνθημα ήταν "Jo tambe estava al Parlament i ho tornaria a fer" (Κι εγώ ήμουν στο 'Παρλαμέντ' και θα το ξαναέκανα).
Δύο διαφορετικά παραδείγματα της λαϊκής κυριαρχίας. Το πρώτο υπέρ του καταλανικού Κοινοβουλίου, το δεύτερο εναντίον του. Και στο κέντρο της ιστορίας, ένα κόμμα—το CiU (σήμερα PDeCat, το κόμμα του Πουτζντεμόντ)—το οποίο πριν τις εκλογές του 2015 κυβερνούσε μόνο του, σήμερα με τη συνέργεια του ERC μέσα στην κυβερνητική συμμαχία Junts pel Si (Μαζύ για το Ναι).
Το ίδιο κόμμα που το 2011 είχε προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο κατά των διαδηλωτών ενάντια στην πολιτική λιτότητας που εφήρμοζε και οι οποίοι είχαν περικυκλώσει σε παρατεταμένες κινητοποιήσεις το Παρλαμέντ, ενώ σήμερα το ίδιο κόμμα όχι μόνον υποστηρίζει τις ίδιες κινητοποιήσεις, αλλά επιπλέον τις υποδαυλίζει.
Ο τοτινός πρόεδρος Αρτούρ Μας είχε χαρακτηρίσει το 2011 τις κινητοποιήσεις του Aturem el Parlament ως 'κάλε μπορόκα' (το αντάρτικο πόλης των Βάσκων), ενώ τώρα ο Πουτζντεμόν συμβούλευε τον πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι να μην αγνοεί τη «δύναμη ενός λαού που πήρε την απόφαση να αυτοαποφασίζει και να υψώνει το ανάστημά του απέναντι σε κάθε αντιδημοκρατική συμπεριφορά».
Πριν έξι χρόνια εξάλλου, η Τζενεραλιτάτ (κυβέρνηση) και το Παρλαμέντ είχαν συνοδεύσει το ακροδεξιό συνδικάτο 'Καθαρά Χέρια' στο εδώλιου του κατηγόρου και σε ομοφωνία με τον γενικό εισαγγελέα είχαν ζητήσει να επιβληθούν ποινές από τρία έως πεντέμισι χρόνια για 20 διαδηλωτές.
Η υπεράσπιση είχε καταγγείλει πως επρόκειτο για πολιτική δίωξη και δίκη, που έθετε εν αμφιβόλω το δικαίωμα της διαμαρτυρίας.
Τελικά, το Ανώτατο Δικαστήριο είχε απαλλάξει 19 από τους κατηγορούμενους, καθώς δεν υφίσταντο αποχρώντα στοιχεία για να θεωρηθούν ως αυτουργοί ποινικών αδικημάτων κατά τη διάρκεια της κινητοποίησης. Μολαταύτα, σε οκτώ από αυτούς επιβλήθηκαν από άλλο σώμα του Ανώτατου Δικαστηριου ποινές τριών ετών φυλάκισης, που έως σήμερα, περιμένουν να παραγραφούν.
Το γεγονός ότι ένα κόμμα (το PDeCat), το 2011 βρισκόταν στη μία όχθη και σήμερα στην άλλη, έχει δημιουργήσει διαφορετικές αντιδράσεις μεταξύ των μελών της αλλοτινής πρωτοβουλίας ενάντια στην οικονομική και κοινωνική πολιτική του. Ένας από τους καταδικασμένους, ο Ραμόν Μολίνα, δηλώνει πως δεν αισθάνεται άβολα, διότι η 'διαδικασία' (process) για το δημοψήφισμα καθοδηγείται από την ίδια την κοινωνία».
Αλλά ενώ ο ίδιος τονίζει «δεν υπερασπίζομαι τους πολιτικούς, απλώς ζητώ να γίνει σεβαστή η βούληση ενός λαού», η συκγατηγορούμενή του Άνχελα Μπεργίλιος καταγγέλλει τα δύο μέτρα και σταθμά που χρησιμοποιούνται για να δικαιολογηθούν οι κινητοποιήσεις:
«Είναι κυβερνήτες και χρησιμοποιούν τους νόμους όπως καλλίτερα τους βολεύει, όμως με ενοχλεί κάπως που οι ίδιοι που θέλησαν να μας βάλουν φυλακή γιατί βγήκαμε ειρηνικά στους δρόμους, σήμερα ζητούν από τον κόσμο να προβεί στις ίδιες κινητοποιήσεις», τονίζει.
Η ίδια δηλώνει «παραπλανημένη» και υπενθυμίζει ότι τότε ο Αρτούρ Μας κατήγγειλε πως είχε αναγκασθεί εξαιτίας των κινητοποιήσεων να φθάσει με ελικόπτερο στο Κοινοβούλιο, ενώ την περασμένη Τρίτη «μολονότι υπήρχε μεγαλύτερο πλήθος, δεν κινήθηκε τίποτα».
«Είναι ένα πολιτικό παράδοξο, που μου προκαλεί σύγχυση, θλίψη και μία πικρή γεύση στο στόμα», εξομολογείται και ο Σίρο Μοράλες, καταδικασμένος γιατί «ακολουθούσε κατά πόδας έναν πολιτικό (τον κυβερνητικό Έρνεστ Μαραγάλ) και με ανοικτά χέρια φώναζε το σύνθημα της κινητοποίησης».
Αυτή ήταν η περιγραφή του κατηγορητηρίου του Ανωτάτου Δικαστηρίου, που εφάρμοσε εναντίον του το άκρως αμφιλεγόμενο άρθρο 498 του Ποινικού Κώδικα, που θεωρεί ένα άτομο υπεύθυνο για τις πράξεις που διαπράττονται από ένα πλήθος, στο οποίο συμμετέχει, και αποτελεί επιβίωση ενός ναζιστικού νόμου για την ατομική ευθύνη της συλλογικής πράξης που εισήγαγε στην ισπανική νομολογία το φρανκικό καθεστώς.
Ο Μοράλες δεν βρισκόταν την περασμένη Τρίτη στη Βαρκελώνη, αλλά εάν μπορούσε, θα ήταν και αυτός μεταξύ του συγκεντρωμένου πλήθους έξω από το Παρλαμέντ: «μην έχουμε αυταπάτες, εξακολουθούμε να έχουμε απέναντί μας μία δεξιά και απολυταρχική εξουσία και αυτήν θα πρέπει να πολεμήσουμε», εξηγεί, αγκαλά και παραδέχεται πως η εξισωτική ομοιότητα των δύο συνθημάτων «αντικατοπτρίζουν έλλειψη αισθητικής, σεβασμού, και αποτελούν όνειδος».
Η Μπεργίλια βρισκόταν μεν στη Βαρκελώνη, αλλά δεν συμμετείχε στην κινητοποίηση, διότι όπως εξήγησε ένοιωθε «αντιφατικά αισθήματα».
Ο Μολίνα πάντως συμμετείχε στην κινητοποίηση έξω από το καταλανικό Κοινοβούλιο: «το 2011 ασκούσαμε πιέσεις για να εμποδίσουμε τις περικοπές που καταργούσαν τις κοινωνικές μας κατακτήσεις. Τώρα ασκούμε πιέσεις για να υλοποιηθεί η λαϊκή βούληση», επιχειρηματολογεί ο ίδιος.
ΑΠΕ - ΜΠΕ
