Την ετήσια έρευνά της για τη θανατική ποινή δημοσιεύει σήμερα η Διεθνής Αμνηστία. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία, το 2016 είχαμε μεν μείωση των εκτελέσεων, ωστόσο οι θανατικές ποινές αυξήθηκαν. Τουλάχιστον 1.032 άνθρωποι εκτελέστηκαν σε 23 χώρες το 2016. Το 2015 η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε 1.634 εκτελέσεις σε 25 χώρες παγκοσμίως - μια ιστορική αύξηση πρωτόγνωρη από το 1989.
Οι περισσότερες εκτελέσεις έλαβαν χώρα στην Κίνα, στο Ιράν, στη Σαουδική Αραβία, στο Ιράκ και στο Πακιστάν - με αυτή τη σειρά.
Η Κίνα παρέμεινε η χώρα στον κόσμο με το υψηλότερο ποσοστό εκτελέσεων - αλλά η πραγματική έκταση της χρήσης της θανατικής ποινής στην Κίνα είναι άγνωστη καθότι τα σχετικά δεδομένα θεωρούνται κρατικό μυστικό. Ο συνολικός αυτός αριθμός των τουλάχιστον 1,032 εκτελέσεων αποκλείει τις χιλιάδες εκτελέσεις που πιστεύεται ότι έχουν διεξαχθεί στην Κίνα.
Εξαιρώντας την Κίνα, το 87% όλων των εκτελέσεων έλαβαν μέρος σε μόνο 4 χώρες - Ιράν, Σαουδική Αραβία, Ιράκ και Πακιστάν.
Για πρώτη φορά από το 2006, οι ΗΠΑ δεν συμπεριλήφθηκαν στις πέντε χώρες με το υψηλότερο ποσοστό εκτελέσεων, καταλαμβάνοντας την έβδομη θέση κάτω από την Αίγυπτο. Οι 20 εκτελέσεις στις ΗΠΑ ήταν ο χαμηλότερος αριθμός από το 1991.
Κατά τη διάρκεια του 2016, 23 χώρες, περίπου το ένα όγδοο από όλες τις χώρες παγκοσμίως, είναι γνωστό ότι προβαίνουν σε εκτελέσεις. Αυτός ο αριθμός έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία 20 χρόνια (40 χώρες διενεργούσαν εκτελέσεις το 1997). Η Λευκορωσία, η Μποτσουάνα, η Νιγηρία και οι αρχές εντός του Κράτους της Παλαιστίνης ξανάρχισαν τις εκτελέσεις το 2016. Το Τσαντ, η Ινδία, η Ιορδανία, το Ομάν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα - όλες αυτές οι χώρες εκτέλεσαν ανθρώπους το 2015 - δεν ανέφεραν καμία εκτέλεση τον προηγούμενο χρόνο.
141 χώρες παγκοσμίως, περισσότερες δηλαδή από τα δύο τρίτα, έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή βάσει νόμου ή στην πράξη.
Το 2016, δύο χώρες - το Μπενίν και το Ναούρου - κατήργησαν δια νόμου τη θανατική ποινή για όλα τα εγκλήματα. Συνολικά, 104 χώρες έχουν πράξει ανάλογα - η πλειονότητα των κρατών παγκοσμίως. Το 1997 μόνο 64 χώρες είχαν καταργήσει εντελώς τη θανατική ποινή
Μετατροπή ποινής ή απονομή χάριτος για θανατικές ποινές σημειώθηκαν σε 28 χώρες το 2016. Τουλάχιστον 60 άτομα που είχαν καταδικαστεί σε θάνατο αθωώθηκαν σε 9 χώρες το 2016: στο Μπαγκλαντές (4), στην Κίνα (5), στη Γκάνα (1), στο Κουβέιτ (5), στη Μαυριτανία (1), στη Νιγηρία (32), στο Σουδάν (9), στην Ταϊλάνδη (1) και στο Βιετνάμ (2).
Η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε 3.117 θανατικές καταδίκες σε 55 χώρες το 2016, μία σημαντική συνολική αύξηση για το 2015 (1.998 καταδίκες σε 61 χώρες). Σημαντικές αυξήσεις κατεγράφησαν σε 12 χώρες, αλλά για ορισμένες, όπως η Ταϊλάνδη, η αύξηση οφείλεται στο γεγονός ότι οι αρχές παρείχαν στη Διεθνή Αμνηστία λεπτομερείς πληροφορίες.
Στο τέλος του 2016, τουλάχιστον 18.848 καταδικασμένοι βρίσκονταν στον λεγόμενο «διάδρομο του θανάτου», αναμένοντας δηλαδή την εκτέλεσή τους. Οι ακόλουθες μέθοδοι εκτέλεσης
χρησιμοποιήθηκαν σε όλον τον κόσμο: αποκεφαλισμός, απαγχονισμός, θανατηφόρος ένεση και πυροβολισμός. Δημόσιες εκτελέσεις διεξήχθησαν στο Ιράν (τουλάχιστον 33) και στη Βόρεια Κορέα.
Οι εκθέσεις έδειξαν ότι τουλάχιστον δύο άνθρωποι που ήταν κάτω των 18 ετών κατά την τέλεση του εγκλήματος - για το οποίο καταδικάστηκαν σε θάνατο - εκτελέστηκαν στο Ιράν το 2016.
Σε πολλές χώρες όπου άνθρωποι καταδικάζονται σε θάνατο ή εκτελούνται, οι διαδικασίες δεν συνάδουν με τα διεθνή πρότυπα μιας δίκαιης δίκης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό συμπεριελάμβανε την απόσπαση «ομολογιών» μέσω βασανιστηρίων ή άλλων κακομεταχειρίσεων, σε χώρες όπως το Μπαχρέιν, η Κίνα, το Ιράν, το Ιράκ, η Βόρειος Κορέα και η Σαουδική Αραβία.
Περιφερειακή ανάλυση
Για όγδοη συνεχή χρονιά, οι ΗΠΑ ήταν η μόνη χώρα που διεξήγαγε εκτελέσεις στην Αμερικανική ήπειρο, εκτελώντας 20 άτομα το 2016 (οκτώ λιγότερα από το 2015). Αυτός ήταν ο χαμηλότερος αριθμός εκτελέσεων που καταγράφηκε σε ένα έτος από το 1991. Αυτή η συχνότητα αντιστοιχεί στο ήμισυ των εκτελέσεων που πραγματοποιήθηκαν το 2007 και στο ένα τρίτο του 1997.
Πέντε πολιτείες εκτέλεσαν ανθρώπους το 2016 συγκριτικά με 6 τον προηγούμενο χρόνο. Ο αριθμός των εκτελέσεων που διεξήχθησαν στη Τζόρτζια σχεδόν διπλασιάστηκε συγκριτικά με το προηγούμενο έτος (από 5 σε 9), ενώ οι αριθμοί μειώθηκαν κατά το ήμισυ στο Τέξας (από 13 σε 7). Μαζί, αυτές οι δύο πολιτείες ήταν υπεύθυνες για το 80% όλων των εκτελέσεων στη χώρα κατά τη διάρκεια του χρόνου. Ωστόσο, 2.832 άνθρωποι ήταν καταδικασμένοι σε θάνατο στις ΗΠΑ έως το τέλος του 2016.
Ο αριθμός των θανατικών καταδικών στις ΗΠΑ μειώθηκε από 52 το 2015 σε 32 το 2016 (38% μείωση). Αυτός είναι το χαμηλότερο ποσοστό που καταγράφηκε από το 1973.
Μόνο τρεις άλλες χώρες στην Αμερικανική ήπειρο, η Μπαρμπάντος, η Γουιάνα και το Τρινιντάντ και Τομπάγκο, επέβαλαν θανατικές καταδίκες το 2016. Δύο χώρες της Καραϊβικής - η Αντίγκουα και Μπαρμπούντα και οι Μπαχάμες - μετέτρεψαν τις εναπομείνασες θανατικές καταδίκες.
? Ασία - Ειρηνικός
Τουλάχιστον 130 εκτελέσεις πραγματοποιήθηκαν το 2016 σε 11 χώρες, αριθμός μειωμένος σε σχέση με τις τουλάχιστον 367 εκτελέσεις που διεξήχθησαν το 2015. Αυτό οφείλεται κυρίως στο Πακιστάν, όπου οι εκτελέσεις μειώθηκαν κατά 239 (73%). Τα στοιχεία αυτά για την Ασία-Ειρηνικό δεν περιλαμβάνουν εκτελέσεις που διεξήχθησαν στην Κίνα, όπου οι εκτελέσεις ανέρχονται ακόμη σε χιλιάδες. Αλλά η πραγματική έκταση της χρήσης της θανατικής ποινής στην Κίνα είναι άγνωστη, καθώς αυτά τα στοιχεία θεωρούνται κρατικά μυστικά.
Νέες πληροφορίες για τις εκτελέσεις στην Κίνα, στη Μαλαισία και στο Βιετνάμ αποκαλύψαν το βαθμό στον οποίο οι κυβερνήσεις κρατούν μυστική την εφαρμογή της θανατικής ποινής. Πιεσμένη από το κοινοβούλιο, η Μαλαισία αποκάλυψε ότι είχε εκτελέσει 9 ανθρώπους το 2016, και ότι, έως τις 30 Απριλίου 2016, 1,042 άνθρωποι είχαν καταδικαστεί σε θανατική καταδίκη.
Νέα δεδομένα από το Βιετνάμ έδειξαν ότι πρόκειται για μια από τις χώρες με το υψηλότερο ποσοστό εκτελέσεων. Σύμφωνα με μια αναφορά του Υπουργείου Δημόσιας Ασφάλειας του Βιετνάμ, που δημοσιοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2017, 429 φυλακισμένοι εκτελέστηκαν μεταξύ 6 Αυγούστου 2013 και 30 Ιουνίου 2016. Μόνο η Κίνα και το Ιράν εκτέλεσαν περισσότερους ανθρώπους εκείνη την περίοδο.
Τουλάχιστον 1.224 νέες θανατικές καταδίκες επιβλήθηκαν σε 18 χώρες στην περιοχή, μια αξιοσημείωτη αύξηση σε σχέση με τις 661 το 2015 (85% αύξηση). Αυτό συνδέεται με σημαντικές αυξήσεις σε Μπαγκλαντές, Ινδία, Ινδονησία, Πακιστάν και Ταϊλάνδη, με τις αρχές της τελευταίας να παρέχουν στη Διεθνή Αμνηστία πλήρη στοιχεία για το 2016 για νέες θανατικές καταδίκες για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια.
Οι Μαλδίβες και οι Φιλιππίνες έκαναν βήματα προς τη λάθος κατεύθυνση, δηλαδή προς την επανέναρξη των εκτελέσεων μετά από περισσότερο από 6 δεκαετίες και την επανεισαγωγή της θανατικής ποινής αντίστοιχα.
? Υποσαχάρια Αφρική
Η χρήση της θανατικής ποινής στην υποσαχάρια Αφρική ήταν ανομοιογενής. Ενώ κατεγράφησαν λιγότερες εκτελέσεις, ο αριθμός των θανατικών καταδικών αυξήθηκε κατά 145%. Τουλάχιστον 22 εκτελέσεις πραγματοποιήθηκαν σε πέντε χώρες - εν συγκρίσει με τις 43 εκτελέσεις σε τέσσερεις χώρες το 2015.
Οι θανατικές καταδίκες αυξήθηκαν από 443 το 2015 σε τουλάχιστον 1.086 το 2016, κυρίως λόγω της αύξησης στη Νιγηρία (από 171 σε 527) που επέβαλε περισσότερες θανατικές καταδίκες αυτόν τον χρόνο από οποιαδήποτε άλλη χώρα με εξαίρεση την Κίνα. Ο κίνδυνος άνθρωποι να εκτελεστούν για εγκλήματα που δεν διέπραξαν παραμένει: μισές από τις αθωώσεις που καταγράφηκαν παγκοσμίως το 2016 ήταν στη Νιγηρία (32).
? Ευρώπη και Κεντρική Ασία
Στην Ευρώπη και στην Κεντρική Ασία, η Λευκορωσία ξεκίνησε πάλι τις εκτελέσεις μετά από μια 17μηνη παύση. Η Λευκορωσία και το Καζακστάν είναι οι μοναδικές χώρες της περιοχής που χρησιμοποιούν τη θανατική ποινή.
? Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική
Ο αριθμός των εκτελέσεων που καταγράφηκε στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική μειώθηκε κατά 28% συγκριτικά με τον προηγούμενο χρόνο, από 1,196 εκτελέσεις το 2015 σε 856 το 2016.
Στο Ιράν μόνο αναλογεί το 66% όλων των καταγεγραμμένων εκτελέσεων στην περιοχή. Ο συνολικός αριθμός των εκτελέσεων που πραγματοποιήθηκαν στο Ιράν, έπεσε ωστόσο κατά 42% (από τουλάχιστον 977 σε τουλάχιστον 567) συγκριτικά με τον προηγούμενο χρόνο.
Η Σαουδική Αραβία εκτέλεσε τουλάχιστον 154 ανθρώπους - διατηρώντας το υψηλό επίπεδο που είχε σημειωθεί το 2015 (158) το οποίο ήταν ο υψηλότερος καταγεγραμμένος αριθμός στη Σαουδική Αραβία από το 1995.
