Ένταση στις σχέσεις Βρετανίας - Ρωσίας προκαλεί η έκθεση του βρετανού δικαστή σερ Ρόμπερτ Οουεν, σχετικά με τα αίτια του θανάτου του ρώσου πρώην κατάσκοπου Αλεξάντερ Λιτβινένκο, ο οποίος είχε πεθάνει στις 23 Νοεμβρίου 2006 στο νοσοκομείο δηλητηριασμένος από πολώνιο-210.
Τρεις εβδομάδες νωρίτερα είχε συναντήσει σε ξενοδοχείο του Λονδίνου τους συμπατριώτες του και επίσης πρώην πράκτορες Αλεξάντερ Λουγκοβόι (σήμερα βουλευτής εθνικιστικού κόμματος) και Ντμίτρι Κόβτουμ (σήμερα επιχειρηματίας).
«Η επιχείρηση του FSB πιθανότατα εγκρίθηκε από τον κ. Πατρούτσεφ (Νικολάι Πατρούτσεφ, πρώην αρχηγό του FSB) και επίσης από τον πρόεδρο Πούτιν», αναφέρει στα συμπεράσματα της έρευνας ο σερ Ρόμπερτ Οουεν, ο δικαστής που ξανάνοιξε την υπόθεση πριν από ένα χρόνο.
«Είμαι βέβαιος ότι οι κ.κ. Λουγκοβόι και Κοβτούν έβαλαν το πολώνιο-210 στην τσαγιέρα την 1η Νοεμβρίου 2006. Είμαι βέβαιος ότι το έκαναν με την πρόθεση να δηλητηριάσουν τον κ. Λιτβινιένκο», συνεχίζει ο βρετανός δικαστής. «Τα στοιχεία που παρουσιάζω αποδεικνύουν καθαρά την ευθύνη του ρωσικού κράτους στον θάνατο του κ. Λιτβινιένκο», αναφέρεται στην έκθεση.
Οι Λουγκοβόι και Κόβτουμ θεωρήθηκαν από την αρχή κύριοι ύποπτοι, ωστόσο αρνούνται κάθε εμπλοκή και παραμένουν στη Ρωσία καθώς οι Ρώσοι αρνούνται να συνεργαστούν, αλλά και να εκδώσουν τον Λουγκοβόι, εις βάρος του οποίου έχει ασκήσει δίωξη η βρετανική δικαιοσύνη, επικαλούμενοι το ότι δεν προβλέπεται στο ρωσικό Σύνταγμα.
Η δικαστική έρευνα διατάχθηκε από τη βρετανική κυβέρνηση και ονομάζεται «δημόσια έρευνα». Είναι μία διαδικασία που επιτρέπει, αντίθετα με αυτό που δείχνει η ονομασία της, την εξέταση κεκλεισμένων των θυρών ευαίσθητων στοιχείων και εγγράφων.
Ο θάνατος του Λιτβινένκο, ο οποίος είχε αυτομολήσει στο Λονδίνο το 2000 και έκτοτε κατείχε τη βρετανική υπηκοότητα, είχε προκαλέσει προβλήματα στις ρωσοβρετανικές σχέσεις, με αμφότερες τις χώρες να απελαύνουν διπλωματικό προσωπικό από Μόσχα και Λονδίνο.
Λίγο πριν πεθάνει, ο Λιτβινένκο είχε κατηγορήσει για τον θάνατό του τον Βλαντίμιρ Πούτιν, άποψη που υποστηρίζει και η χήρα του Μαρίνα Λιτβινένκο.
«Αυτός δεν είναι τρόπος συμπεριφοράς, ακόμη λιγότερο για μία χώρα που είναι μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ», σχολίασε ο εκπρόσωπος του βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον.
Η βρετανική κυβέρνηση αποφάσισε να καλέσει τον ρώσο πρεσβευτή στο Λονδίνο μετά τη δημοσιοποίηση των συμπερασμάτων της έρευνας για τον θάνατο του Λιτβινιένκο, που περιγράφουν τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν ως πιθανό υπεύθυνο.
Η υπουργός Εσωτερικών της Βρετανίας Τερέζα Μέι εξέφρασε επίσης τη βαθιά αναστάτωση της βρετανικής κυβέρνησης για το γεγονός ότι το ρωσικό κράτος είναι πιθανόν αναμεμειγμένο στην δολοφονία του Λιτβινιένκο, υπενθύμισε ότι τα εντάλματα σύλληψης κατά των δύο κυρίων υπόπτων βρίσκονται σε ισχύ και ανακοίνωσε το πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων των δύο πρώην ρώσων πρακτόρων, ύποπτων ως εκτελεστών, του σημερινού βουλευτή Αντρέι Λουγκοβόι και του επιχειρηματία Ντμίτρι Κοβτούν.
Ρωσικό ΥΠΕΞ: Αποτέλεσμα μίας «μεροληπτικής και αδιαφανούς» διαδικασίας
Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, απέρριψε και σήμερα το αποτέλεσμα της βρετανικής δικαστικής έρευνας ως μεροληπτικό και αδιαφανές λέγοντας ότι ο χειρισμός της υπόθεσης από το Λονδίνο έχει σκιάσει τις σχέσεις ανάμεσα στη Βρετανία και τη Ρωσία.
Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα κατηγόρησε τη Βρετανία ότι πολιτικοποιεί το θέμα. «Λυπούμεθα που μία καθαρά ποινική υπόθεση πολιτικοποιήθηκε και έχει σκιάσει τη γενική ατμόσφαιρα των διμερών μας σχέσεων», δήλωσε στους δημοσιογράφους.
«Η διαδικασία δεν ήταν διαφανής για τη ρωσική πλευρά και για την κοινωνία, εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο εξετάσθηκε το υλικό πίσω από κλειστές πόρτες, υπό το πρόσχημα ότι ήταν απόρρητο», είπε.
Μετά τη δημοσίευση των συμπερασμάτων της έκθεσης, η χήρα του Αλεξάντρ Λιτβινιένκο ζήτησε την επιβολή κυρώσεων κατά του ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν και της Ρωσίας.
