Γράφει ο Άρης Σηφάκης *
Η πανδημία του Covid-19 αποτελεί μια πρωτοφανή απειλή για τα μέχρι τώρα δεδομένα. Έως τώρα, οι ανθρώπινες κοινωνίες διακατέχονταν από φόβους για πολεμικές συρράξεις, φυσικές καταστροφές, οικονομικές κρίσεις. Πλέον, έρχεται να προστεθεί σε αυτή τη λίστα και ο υγειονομικός κίνδυνος. Η εξάπλωση του νέου αυτού θανατηφόρου ιού σε όλο τον πλανήτη, που ξεκίνησε το Δεκέμβριο του 2019 από την πόλη Ουχάν της Κίνας, πέραν των χιλιάδων νεκρών που προκάλεσε και προκαλεί, επέφερε και μια μεγάλη ύφεση, γνωστή και ως “Coronavirus Recession”, που έχει οδηγήσει μεγάλο μέρος των πολιτών στα πρόθυρα οικονομικής καταστροφής. Αποτέλεσε επίσης αφορμή, για ένα τεράστιο κύμα παραπληροφόρησης τόσο σαρωτικό, που ο ΠΟΥ έκανε λόγο για «πληροφοριοδημία». Η έκτακτη υγειονομική κατάσταση που προκλήθηκε, ήταν το έναυσμα για όλους τους πολίτες να αποδείξουν κατά πόσο θέτουν το δημόσιο συμφέρον και υγεία πάνω από τη προσωπική τους άνεση. Στο κατά πόσο επίσης, τηρούν υπεύθυνη στάση ή ανεύθυνη και επιπόλαια. Τέλος, στο εάν το επίπεδο παιδείας τους είναι τέτοιο, που να έχουν επίγνωση του τι γνωρίζουν και εάν είναι άτομα που λειτουργούν βάσει μιας κοινής λογικής ή βάσει συνομωσιών και υστεριών.
Αρχικά, πρέπει να καταστεί ξεκάθαρο εδώ και τώρα, ότι η δημόσια υγεία και ασφάλεια, ακριβώς επειδή είναι κοινή υπόθεση και όχι προσωπική υπόθεση του καθενός, δεν εκλαμβάνεται ως ατομικό δικαίωμα. Η επικινδυνότητα μιας πανδημίας (δηλαδή πόσο θανατηφόρα και μεταδοτική είναι), δεν δίνει χώρο για «δικαιωματισμούς» και προσωπικές εκτιμήσεις του καθενός ως προς το πως θα πρέπει να προστατευτεί και σε τι βαθμό. Αντιθέτως, όλος ο λόγος και η βαρύτητα αυτού, πέφτει στους επιστήμονες-γιατρούς. Αν η ιατρική κοινότητα κρίνει πως για να διαφυλαχθεί η δημόσια υγεία του πληθυσμού θα πρέπει να επιβληθούν μέτρα περιοριστικά (πχ χρήση μάσκας κλπ), τότε δεν πρέπει να υπάρχει αντίλογος. Η γνώση του επιστήμονα, δείχνει το δρόμο στην κοινωνία για το πως θα πρέπει να λειτουργήσει. Η εξειδίκευση των επιστημών σήμερα είναι τέτοια, που ο μέσος πολίτης μη όντας ιατρός και ως εκ τούτου δεν διαθέτει αυτές τις γνώσεις, δεν μπορεί και δεν δικαιούται να εκφέρει άποψη, ακριβώς διότι δεν είναι θέμα που δια της εμπειρικής αντίληψης μπορεί να αποκτηθεί. Η πίστη στη δύναμη και τον ορθολογισμό της επιστήμης είναι η αληθινή δύναμη!
Επομένως λοιπόν, δεδομένου ότι η επιστημονική τεκμηρίωση είναι μονόδρομος και η τελευταία κρίνει ότι η τήρηση των περιοριστικών μέτρων και μέτρων ασφαλείας καθίσταται επιτακτική για τη δημόσια υγεία, χωρεί το κομμάτι της ελεύθερης προσωπικής επιλογής του καθενός για το τι αντιμετώπιση θα ακολουθήσει; Για παράδειγμα, να μην επιθυμεί κάποιος να μην φοράει μάσκα ή να μην κάνει εμβόλιο; Η απάντηση είναι σαφώς όχι. Τα ατομικά δικαιώματα, παρέχονται σε ένα συνταγματικό πλαίσιο, ως έκφανση του κάθε ανθρώπου να δρα ως ελεύθερο όν εκτός του κρατικού καταναγκασμού, υπό τον όρο όμως ότι δεν καταχράται ή δεν λειτουργεί βλαπτικά απέναντι στα δικαιώματα των υπολοίπων προσώπων. Η ανεύθυνη όμως συμπεριφορά μεγάλου μέρους της κοινωνίας συνοδευόμενη συχνά και από απόψεις συνομωσιολογικού περιεχομένου, κόντρα στον επιστημονικό λόγο, όπως παρατηρείται στην Ελλάδα αλλά και σε πιο ορθολογικές κοινωνίες όπως πχ Γερμανία, θέτει σε σοβαρό κίνδυνο την υγεία του γενικού πληθυσμού και παραβιάζει κατάφωρα το δικαίωμα στην υγεία. Η άρνηση τόσο της χρήσης μάσκας όσο και των εμβολίων, όχι μόνο δεν βοηθάει στον περιορισμό της διασποράς ή εξάλειψης των ασθενειών, αλλά απειλεί με νέους θανάτους και ως εκ τούτου επιβάρυνση του δημοσίου συστήματος υγείας (αύξηση εισαγόμενων σε ΜΕΘ). Κατά συνέπεια, ένα κράτος στο οποίο έχει κατοχυρωθεί η έννοια του κράτους πρόνοιας και του κοινωνικού κράτους, πρέπει να επιβάλλει ως υποχρεωτικά τα υγειονομικά μέτρα και να επικουρεί την εφαρμογή τους.
Η άρνηση συμμόρφωσης σε αυτά, να επισύρει ποινές! Το δημόσιο συμφέρον όπως μας έδειξε η πανδημία του Covid-19, πρέπει να υπερκαλύπτει την προσωπική επιλογή και γνώμη, όταν απειλούνται μέσω αυτής ανθρώπινες ζωές. Στο σημείο αυτό, κρίνω αναγκαίο να θεσμοθετηθεί και ο υποχρεωτικός εμβολιασμός για την πλήρη πρόληψη ασθενειών, τεκμηριώνοντας το βάσει των όσων αναφέρθηκαν παραπάνω. Σαφώς, ομάδες ατόμων όπως οι αντιεμβολιαστές, συνωμοσιολόγοι-αρνητές του Covid-19, και γενικότερα ατόμων ημιμαθών, αδαών και ανεύθυνων, θα αντιδρούσαν σε όλα αυτά, προβάλλοντας το ανυπόστατο επιχείρημα του ανεπίτρεπτου της παρέμβασης στο σώμα τους (αντιεμβολιαστές). Όπως όμως προαναφέρθηκε, τα συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα δεν είναι απεριόριστα, αλλά μπορεί να υποβληθούν σε περιορισμούς όπως το δημόσιο συμφέρον ή η δημόσια υγεία. Εν προκειμένω, θα πρέπει το ατομικό δικαίωμα να υποχωρήσει.
Η ανάγκη του να διαφυλαχθεί το προνόμιο της δημόσιας υγείας, καθίσταται πιο επιτακτική πολλώ δεν μάλλον σήμερα, που η κατάχρηση της ελευθερίας του λόγου και της πρόσβασης στην πληροφορία, έχει γεννήσει το φαινόμενο της παραπληροφόρησης. Το σκοταδιστικό και συνωμοσιολογιακό κινήματα των αντιεμβολιαστών λόγου χάρη, με τη διάδοση αναληθών πληροφοριών, έχει ως συνέπεια του να επιφέρει σύγχυση όσον αφορά την αξιοπιστία των εμβολίων, μιας από τις μεγαλύτερες ιατρικές εφευρέσεις του 20ου αιώνα. Σε αυτό το πλαίσιο, κρίνω απαραίτητη την αυστηροποίηση των κανονισμών για τη διάδοση ψευδών ειδήσεων για επιστημονικά θέματα, καθώς και την εντατικοποίηση αντίστοιχων ελέγχων σε σχετικά site, που ήδη γίνονται τόσο από την ελληνική κυβέρνηση όσο και από την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Προσωπικά, θεωρώ πως το αγαθό της δημόσιας υγείας και της προστασίας της, πρέπει να επεκτείνεται και στην ελεύθερη αλλά παράλληλα ασφαλή και αξιόπιστη πληροφορία. Δεδομένου ότι η παραπληροφόρηση είναι ένα πρόσφατο φαινόμενο, ευελπιστώ να εκσυγχρονιστεί περεταίρω η σχετική νομοθεσία.
Κάνοντας λόγο για τη δημόσια υγεία, κρίνω απαραίτητο τέλος να αναφερθώ στη σημασία που πρέπει να καταβάλλεται από το κράτος στο να εξασφαλίζει την πρόσβαση των πολιτών στα μέτρα υγειονομικού ελέγχου δωρεάν. Η παρούσα κυβέρνηση για παράδειγμα με το να χρεώνει στους πολίτες της τα τεστ ελέγχου Covid-19 στα νοσοκομεία ή άλλα ευρωπαϊκά κράτη στα αεροδρόμια, πέραν του ότι απαξίωσε έτσι πλήρως την έννοια της δημόσιας υγείας, αποθάρρυνε τους ίδιους τους πολίτες από το να συνεργάζονται με την κυβέρνηση για την παρακολούθηση και καταπολέμηση της πανδημίας.
Η υπακοή στα περιοριστικά μέτρα υγειονομικού χαρακτήρα εκ μέρους των πολιτών και η τήρηση υπεύθυνης συμπεριφοράς δεν δείχνει φόβο, αδυναμία ή πανικό. Δείχνει άτομα που δεν λειτουργούν ως απλοί υπήκοοι, αλλά ως πολίτες που πέραν του να επιζητούν δικαιώματα, αναλαμβάνουν και την υποχρέωση σεβασμού προς το κοινωνικό σύνολο.
Ο Άρης Σηφάκης, γεννήθηκε το 1999 και είναι προπτυχιακός φοιτητής στο Τμήμα Νομικής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. Μεγάλωσε στο Ηράκλειο Κρήτης. Μιλάει δύο ξένες γλώσσες (Αγγλικά, Γερμανικά) και έχει συμμετάσχει σε διαφορά επιστημονικά συνέδρια και προσομοιώσεις διεθνών οργανισμών. Επίσης, έχει παρακολουθήσει μαθήματα ρητορικής, ενώ η αρθρογραφία είναι μια νέα ασχολία για αυτόν. Οι τομείς που τον ενδιαφέρουν είναι πολιτικά, διεθνή και νομικά ζητήματα. Ως μελλοντικός δικηγόρος, σκοπεύει να ασχοληθεί με τον κλάδο του εμπορικού και αστικού δικαίου.
ΠΗΓΗ: pollsandpolitics.gr
