Σημαντική είναι η πρόοδος της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, όσον αφορά την ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών, με τις επιδόσεις της να ξεπερνούν τον μέσο όρο της Ε.Ε. Για παράδειγμα, ο αριθμός των χρηστών υπηρεσιών της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης υπερνικά σε σημαντικό βαθμό τον μέσο όρο της Ε.Ε.
Αισιόδοξη εικόνα παρουσιάζουν οι επιδόσεις της Ελλάδας στη συνδεσιμότητα, με τη χώρα να συγκεντρώνει 99% στον δείκτη ετοιμότητας 5G, ενώ, παράλληλα, οι ελληνικές επιχειρήσεις είναι πρωτοπόρες ως προς τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (34%), υπερβαίνοντας το 25%, που είναι ο μέσος όρος της Ε.Ε. Πρόκειται για μερικές από τις θετικές επιδόσεις, που σημειώνει η Ελλάδα στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) για το 2021, που δημοσιοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και καταγράφει την πρόοδο κάθε κράτους - μέλους στην ψηφιακή ανταγωνιστικότητα.
Αυτές είναι ορισμένες από τις θετικές επιδόσεις, που καταγράφει η Ελλάδα στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας. Ωστόσο, χαμηλή είναι η θέση της Ελλάδας στην έκδοση του DESI για το 2021, καθώς κατατάσσεται χαμηλά και συγκεκριμένα 25η μεταξύ των 27 χωρών
Χαρακτηριστική είναι η έκθεση του DESI και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία υποστηρίζει : “συνεχίζει να βελτιώνει τις επιδόσεις της σε όλες σχεδόν τις παραμέτρους του δείκτη DESI, αν και στις περισσότερες περιπτώσεις η βαθμολογία της εξακολουθεί να είναι κάτω από τον μέσο όρο της Ε.Ε.”. Πάντως, η έκθεση του DESI 2021, όπως επισημαίνει η Επιτροπή, παρουσιάζει στοιχεία από το 1ο ή το 2ο τρίμηνο του 2020, ενώ “τα αποτελέσματα των πολιτικών, που εφαρμόστηκαν έκτοτε, δεν αποτυπώνονται στα δεδομένα και θα είναι πιο φανερές στην έκδοση του 2022”.
Ανθρώπινο κεφάλαιο
Η Ελλάδα, όπως επιβεβαιώνεται από τον DESI 2021, κατατάσσεται 21η μεταξύ των 27 χωρών της Ε.Ε., στο τομέα ανθρωπίνου κεφαλαίου. Μπορεί η χώρα σε αυτό το πεδίο να παραμένει κάτω από τον μέσο όρο της Ε.Ε., καθώς για παράδειγμα το ποσοστό των ατόμων που έχουν τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες είναι χαμηλό (51%), ενώ και το ποσοστό των απασχολούμενων ειδικών ΤΠΕ παραμένει χαμηλό 2% σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ε.Ε. 4,3%).
Ωστόσο, μεταξύ των ειδικών ΤΠΕ της χώρας, το ποσοστό των γυναικών ειδικών ΤΠΕ παρουσιάζει ραγδαία αύξηση (από 20% το 2019 σε 27% το 2020) και είναι πολύ πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (19 %), καθιστώντας την Ελλάδα πρωτοπόρο σε αυτόν τον τομέα.
Στα μελανά σημεία είναι ότι μόνο το 12 % των επιχειρήσεων παρείχαν κατάρτιση ΤΠΕ στο προσωπικό τους το 2020, σε σύγκριση με τον μέσο όρο του 20% στην Ε.Ε.. “Η Ελλάδα έθεσε την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων για όλους στον πυρήνα της νέας της στρατηγικής για τον ψηφιακό μετασχηματισμό με στόχο τη διευκόλυνση της χρήσης των δημόσιων υπηρεσιών και τη διασφάλιση της επανειδίκευσης και αναβάθμισης των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού”, αναφέρει η ΕΕ.
“Η Ελλάδα πρέπει να προωθήσει ευρέως την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την επανειδίκευση του εργατικού δυναμικού και να εκπαιδεύσει τις μελλοντικές γενιές εργαζομένων. Σημαντική πρόκληση αποτελεί η έλλειψη ικανοτήτων σε εξειδικευμένα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης σε τομείς, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, οι κβαντικές τεχνολογίες και η κυβερνοασφάλεια. Θα ήταν ευπρόσδεκτη η ανάληψη επιπρόσθετης δράσης, σε συνεργασία με πανεπιστήμια και επιχειρήσεις, με στόχο την παροχή εκπαίδευσης και κατάρτισης και την αύξηση του αριθμού των ψηφιακών εμπειρογνωμόνων, που απαιτούνται σε όλους τους τομείς της οικονομίας”, αναφέρει η Επιτροπή.
Δυνατά σημεία
Πολύ θετική είναι και η επίδοση της Ελλάδας στον τομέα ανθρώπινο κεφάλαιο, στον οποίο κατατάσσεται 21η στα 27 κράτη μέλη. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο DESI 2021 εξετάζει στην ψηφιακή πρόοδο κάθε χώρας στους τομείς του ανθρώπινου κεφαλαίο, της ευρυζωνικής συνδεσιμότητας, της ενσωμάτωσης των ψηφιακών τεχνολογιών από τις επιχειρήσεις και των ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών.
Πρόβλημα παρουσιάζει η χώρα στον τομέα της ευρυζωνικής συνδεσιμότητας, η οποία καταλαμβάνει την 27η και τελευταία θέση της ευρωπαϊκής κατάταξης. Καλή κατάταξη παρουσιάζει στον τομέα ενσωμάτωσης των ψηφιακών τεχνολογιών από τις επιχειρήσεις, ευρισκόμενη στην 22η θέση. Στις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες βρίσκεται 26η στα 27 κράτη-μέλη.
Ψηφιακές επιχειρήσεις
Στην 22η θέση στην Ε.Ε. κατατάσσεται η Ελλάδα, όσον αφορά την ψηφιακή τεχνολογία στις επιχειρηματικές δραστηριότητες. Παράλληλα, μόνο το 19% χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε σύγκριση με τον μέσο όρο του 23% στην Ε.Ε.
Ωστόσο, το 38 % των επιχειρήσεων χρησιμοποιεί ηλεκτρονική ανταλλαγή πληροφοριών (άνω του μέσου όρου του 36 % στην Ε.Ε.). Όσον αφορά την υιοθέτηση προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών, οι ελληνικές επιχειρήσεις συγκαταλέγονται στις πρωτοπόρες ως προς τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (34 %), πολύ πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (25%).
Στις ΤΠΕ για περιβαλλοντική βιωσιμότητα, με 65% η Ελλάδα είναι κοντά στον μέσο όρο της Ε.Ε. (66%). Το ίδιο ισχύει και για την ανάλυση μαζικών δεδομένων, όπου με 13% η Ελλάδα είναι κοντά στον μέσο όρο της Ε.Ε. (14%).
“Η Ελλάδα έχει αναγνωρίσει την ανάγκη θέσπισης εθνικής ψηφιακής βιομηχανικής στρατηγικής, καθώς και λήψης επιπρόσθετων μέτρων για τη δημιουργία ενός ευνοϊκού ρυθμιστικού και επενδυτικού πλαισίου με στόχο την επιτάχυνση της ψηφιοποίησης μεγαλύτερων και μικρότερων επιχειρήσεων”, αναγνωρίζει ο DESI 2021.
Ευρυζωνική συνδεσιμότητα
Όσον αφορά τη συνδεσιμότητα, με συνολική βαθμολογία 37,7 (σε σύγκριση με τον μέσο όρο του 50,2 στην Ε.Ε.), η Ελλάδα κατατάσσεται στην 27η θέση στην Ε.Ε. Η χώρα συνεχίζει να σημειώνει ταχύτατη πρόοδο όσον αφορά τη κάλυψη ευρυζωνικών επικοινωνιών υψηλής ταχύτητας (NGA). Η κάλυψη αυτή αυξήθηκε το 2020 κατά 6 εκατοστιαίες μονάδες φτάνοντας στο 87 %, ποσοστό που συμπίπτει με τον μέσο όρο της Ε.Ε.
“Η αύξηση αυτή θα μπορούσε να αποδοθεί στη βαθμιαία ανάπτυξη των δικτύων μέσω του σχεδίου διανυσμάτωσης (vectoring). Η χώρα άρχισε, επίσης, επιτέλους να αναπτύσσει δίκτυα πολύ υψηλής χωρητικότητας (VHCN)”, τονίζει η έκθεση DESI 2021. Η κάλυψη σταθερών δικτύων VHCN έφτασε το 10 % από 7% το προηγούμενο έτος, αν και το ποσοστό αυτό εξακολουθεί να είναι πολύ κάτω από τον μέσο όρο του 59% στην Ε.Ε.
Σε αρκετά καθοδικά επίπεδα φτάνει η διείσδυση σταθερών ευρυζωνικών επικοινωνιών ταχύτητας τουλάχιστον 100 Mbps σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ε.Ε. (34%). Η συνολική διείσδυση σταθερών ευρυζωνικών επικοινωνιών εξακολουθεί να προχωρά με αργούς ρυθμούς, φτάνοντας στο 77% το 2020 από 76% το 2019 (συμβαδίζοντας με τον μέσο όρο της Ε.Ε.).
Τέλος, η Ελλάδα έχει σημειώσει πρόοδο στον δείκτη τιμών ευρυζωνικών συνδέσεων, με βαθμολογία 53 το 2020, έναντι 49 το 2019. Η διείσδυση κινητών ευρυζωνικών επικοινωνιών (60% το 2019) παραμένει κάτω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (71 % το 2019). Οι επιδόσεις της Ελλάδας ως προς την τεχνολογία 4G είναι καλύτερες, με κάλυψη 99,2 %.
“Ενώ η Ελλάδα έχει σημειώσει πρόσφατα πρόοδο, όσον αφορά την αντιμετώπιση μακροχρόνιων εμποδίων στις επενδύσεις σε δίκτυα, απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες, ιδίως για την αναβάθμιση του μητρώου υποδομών και τη δημιουργία λειτουργιών υπηρεσίας μίας στάσης (one-stop-shop) για τη χορήγηση αδειών, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί ο αντίκτυπος των επενδύσεων”, τονίζει η Επιτροπή. Σημειώνει, πάντως, ότι η χώρα συγκεντρώνει 99% στον δείκτη ετοιμότητας 5G, γεγονός το οποίο σημαίνει ότι έχει εκχωρηθεί το σύνολο σχεδόν των καινοτόμων ζωνών του εναρμονισμένου σε επίπεδο Ε.Ε. φάσματος 5G.
Στις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες, η Ελλάδα βρίσκεται στην 26η θέση στην Ε.Ε. Μάλιστα σύμφωνα με τον δείκτη ωριμότητας των ανοικτών δεδομένων οι επιδόσεις, το 85% το 2020 ξεπερνά τον μέσο όρο του 78% στην Ε.Ε. Όσον αφορά τους ενεργούς χρήστες υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, η Ελλάδα με 67% είναι πάνω από τον μέσο όρο του 64% στην Ε.Ε.
“Κύριος στόχος είναι, αφενός να καταστούν οι ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες περισσότερο προσβάσιμες και εύχρηστες για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις και αφετέρου, να απλοποιηθούν και να ψηφιοποιηθούν η κρατική διακυβέρνηση και οι δημόσιες υπηρεσίες, ώστε να διασφαλιστεί ότι η Ελλάδα θα είναι “εξ ορισμού ψηφιακή” έως το 2023”, επισημαίνει η Επιτροπή.
Χωρίς ομοιογένεια η εικόνα στην Ευρώπη
Μεγάλο είναι το χάσμα ανάμεσα στους πρωτοπόρους της Ε.Ε. και σε εκείνους με τις χαμηλότερες βαθμολογίες DESI στον τομέα της ψηφιοποίησης. Παρά τη σχετική σύγκλιση, η συνολική εικόνα μεταξύ των κρατών - μελών είναι ανομοιογενής. Όπως ορίζονται στην ψηφιακή δεκαετία της Ευρώπης, όλα τα κράτα μέλη θα πρέπει να συντονιστούν για την επίτευξη των στόχων ως το 2030.
Όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες, το 56% των ατόμων στην Ε.Ε. διαθέτει τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες.
Τα στοιχεία δείχνουν σαφώς ότι πρέπει να αυξηθεί η προσφορά και οι ευκαιρίες κατάρτισης, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της ψηφιακής δεκαετίας για τις δεξιότητες (βασικές ψηφιακές δεξιότητες για το 80% του πληθυσμού και 20 εκατομμύρια ειδικοί ΤΠΕ).
Δεδομένου ότι το 55% των επιχειρήσεων ανέφεραν δυσκολίες στην πρόσληψη ειδικών ΤΠΕ το 2020, αυτή η έλλειψη υπαλλήλων με προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες συμβάλλει, επίσης, στον βραδύτερο ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων σε πολλά κράτη - μέλη.
Χάσμα συνδεσιμότητας
Τα δεδομένα για την συνδεσιμότητα δείχνουν μια τεράστια βελτίωση των «δικτύων πολύ υψηλής χωριτικότητας» (VHCN), ενώ αξίζει να αναφερθεί ότι τα δίκτυα αυτά είναι διαθέσιμα στο 59% των νοικοκυριών στην Ε.Ε., έναντι του 50% πριν από ένα έτος. Βέβαια, απέχουν πολύ το στόχο για το 2030, της καθολικής κάλυψης δικτύων Gigabit
Ισχυρή ήταν άνοδος στις αγροτικές περιοχές, όπου η κάλυψη VHCN αυξήθηκε από 22% το 2019 σε 28% το 2020. Όσον αφορά το 5G 25 κράτη έχουν εκχωρήσει μέρος του φάσματος συχνοτήτων 5G, σε σχέση με 16 πέρυσι.
Δημόσιες υπηρεσίες
Δεν υπάρχει σημαντική βελτίωση στις υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, όπως αναδεικνύουν τα στοιχεία για τις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες. Σημαντική ήταν η ενίσχυση από αρκετά κράτη μέλη για ψηφιακές πλατφόρμες κατά το πρώτο έτος της πανδημίας, προκειμένου να παρέχουν περισσότερες διαδικτυακές υπηρεσίες. Για τις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες προορίζεται το 37% των ψηφιακών επενδύσεων, στο πλαίσιο των σχεδίων ανάκαμψης. Η Επιτροπή έδωσε, επίσης, την έκθεση συγκριτικής αξιολόγησης του 2021 για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, η οποία διενεργεί έρευνα στους πολίτες σε 36 ευρωπαϊκές χώρες σχετικά με τη χρήση των ψηφιακών υπηρεσιών δημόσιας διοίκησης.
Ψηφιακές επιχειρήσεις
Σημαντική ήταν η αύξηση στη χρήση τεχνολογιών cloud ( όπου από 16% των εταιρειών το 2018, το 2020 έφτασε το 26%). Οι μεγάλες επιχειρήσεις εξακολουθούν να αρέσκονται στην χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση για ηλεκτρονική ανταλλαγή πληροφοριών μέσω του σχεδιασμού των πόρων της επιχείρησης και του λογισμικού υπολογιστικού νέφους πολύ συχνότερα απ΄ ότι οι Μμε.
Ωστόσο, μόνο ένα μικρό ποσοστό των επιχειρήσεων χρησιμοποιούν προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες (14% μαζικά δεδομένα, 25% ΤΝ και 26% υπολογιστικό νέφος). Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι ο τρέχων βαθμός υιοθέτησης ψηφιακών τεχνολογιών απέχει πολύ από τους στόχους της ψηφιακής δεκαετίας. Φιλοδοξία της Ε.Ε. για το 2030 είναι το 90% των ΜμΕ να έχουν τουλάχιστον ένα βασικό επίπεδο ψηφιακής έντασης, σε σχέση με το 60% το 2020, και τουλάχιστον το 75% των επιχειρήσεων να χρησιμοποιούν προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες έως το 2030.
Επί του παρόντος, μόνο ένα μικρό μέρος των εταιρειών χρησιμοποιεί μαζικά δεδομένα ακόμη και σε αρκετές από τις χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις, σε αντίθεση με τον στόχο του 75%. Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι περίπου το 15% των ψηφιακών επενδύσεων στα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, που ενέκρινε το Συμβούλιο (σχεδόν €18 δισ. επί συνόλου €117 δισ.), προορίζονται για τις ψηφιακές ικανότητες και την ψηφιακή έρευνα και ανάπτυξη.
