Στατιστικά στοιχεία και τις διαφοροποιήσεις που φέρνει τόσο η απλή όσο και το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής έδωσε στη δημοσιότητα ο περιφερειακός σύμβουλος Κρήτης και πρόεδρος της Ένωσης Δημάρχων Κρήτης, Ζαχαρίας Δοξαστάκης.
Ο κ. Δοξαστάκης περιέγραψε τους εκλογικούς νόμους που θα συναντήσουν οι ψηφοφόροι ενόψει των εκλογών τόσο της 21ης Μαΐου, όσο και αυτών που αναμένεται να έρθουν, καθώς το σενάριο να πάμε σε δεύτερες εκλογές είναι πιο ορατό από ποτέ. Ταυτόχρονα, έκανε σαφές πως οι διαφορές των εκλογικών νόμων έχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις.
Ειδικότερα, ο πρόεδρος της Ένωσης Δημάρχων Κρήτης και περιφερειακός σύμβουλος στην εκπομπή “Κρήτη Σήμερα” της “ΚΡΗΤΗ TV” ανέλυσε τα εκλογικά συστήματα ενόψει των εκλογών. Σίγουρα οι πρώτες εκλογές αναμένεται να μη βγάλουν νικητή εξαιτίας του αρκετά μεγάλου ποσοστού που θα πρέπει να συγκεντρώσει το πρώτο κόμμα. Με βάση τον εκλογικό νόμο που ψήφισε η Ν.Δ. το 2020, η δεύτερη εκλογική διαδικασία θα γίνει με βάση το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής.
Με την ενισχυμένη αναλογική, εάν το πρώτο κόμμα έχει λάβει ποσοστό μεγαλύτερο ή ίσο του 25% των έγκυρων ψηφοδελτίων, τότε λαμβάνει μπόνους 20 έδρες, ενώ οι υπόλοιπες 280 έδρες κατανέμονται αναλογικά μεταξύ των δικαιούμενων εδρών κομμάτων. Από το 25% και μετά, για κάθε 0,5% το πρώτο κόμμα θα παίρνει επιπλέον μπόνους μία έδρα, ενώ το μάξιμουμ των 50 εδρών θα το λάβει εάν το ποσοστό του είναι στο 40%.
Πώς κατανέμονται οι έδρες
«Το 2020, η Νέα Δημοκρατία καθιέρωσε την ενισχυμένη αναλογική, όπου οι 250 έδρες μοιράζονται με απλή αναλογική και οι άλλες 50 έδρες είναι μπόνους εφόσον το πρώτο κόμμα πάρει πάνω από 25%. Αυτό που έχει σημασία και είναι κοινό χαρακτηριστικό των δύο εκλογικών συστημάτων είναι πως πλέον το τι έδρες θα πάρει το κάθε κόμμα καθορίζεται από το ποσοστό που συγκεντρώνει πανελλαδικά. Το πόσες έδρες δικαιούται κάθε κόμμα καθορίζεται κεντρικά. Στην απλή αναλογική, αυτό που κάνουμε είναι πως διαιρούμε το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων διά του 100 του κόμματος και βγάζουμε το εκλογικό μέτρο. Πόσες φορές χωράει το εκλογικό μέτρο μετά, τόσες έδρες παίρνει σε κάθε περιφέρεια.
Προκειμένου να εξασφαλιστεί η κατανομή των 300 εδρών βάσει των υπολοίπων και όποιο κόμμα έχει τα περισσότερα υπόλοιπα, οι αδιάθετες έδρες προστίθενται σε κάθε κόμμα. Έτσι, έχουμε την κεντρική κατανομή. Για να έχουμε αυτοδυναμία, στο σύστημα της απλής αναλογικής απαιτείται 46,8% για να λάβει ένα κόμμα πάνω από 151 έδρες. Πολλοί λένε πως είναι ο πρώτος γύρος εκλογών ένα είδος δημοψηφίσματος. Εγώ πιστεύω πως είναι καταγραφή δυνάμεων», είπε ο Ζαχαρίας Δοξαστάκης.
Ο ίδιος αναφέρθηκε αρχικά στον κοινό τόπο που συνδέει τα δύο εκλογικά συστήματα, της απλής και της ενισχυμένης αναλογικής.
«Τόσο το σύστημα της απλής αναλογικής όσο και το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής λειτουργούν σε επίπεδο επικράτειας και αυτό που καθορίζει πόσες έδρες θα πάρει ένα κόμμα είναι το κεντρικό ποσοστό σε επίπεδο χώρας και όχι ανά εκλογική περιφέρεια. Μέσα από τις 59 εκλογικές περιφέρειες της χώρας, που δημιουργούν μικρο-περιφέρειες, δίδεται η δυνατότητα από τον νόμο, μετά την πρώτη προσέγγιση της απλής αναλογικής, να ξεκινάμε από το μικρότερο κόμμα για να πάρει τις έδρες που δικαιούται», σημείωσε. Οι διαφοροποιήσεις είναι ωστόσο μεγάλες.
Απλή αναλογική
Οι πρώτες εκλογές αύριο Κυριακή θα γίνουν με βάση την απλή αναλογική. Η απλή αναλογική ευνοεί τις συνεργασίες μεταξύ των κομμάτων, ενώ είναι αρκετά δύσκολο να εξασφαλιστεί κυβέρνηση από τον πρώτο γύρο. Η απλή αναλογική ήρθε στη ζωή μας με τον εκλογικό νόμο (Ν. 4406/2016) επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ. Ο κ. Δοξαστάκης, μιλώντας στον δημοσιογράφο και παρουσιαστή της εκπομπής “Κρήτη Σήμερα”, Νίκο Παναγιωτόπουλο, περιέγραψε τη δυσκολία που έχει ένα κόμμα για να γίνει κυβέρνηση από τον πρώτο γύρο, ενώ έκανε αναγωγή των εκλογικών αποτελεσμάτων του 2019 με το σύστημα της απλής αναλογικής.
«Θεωρείται αφύσικο να συγκεντρώσει το πρώτο κόμμα 51% και να βγάλει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Δε θα χρειαστεί να βγάλει το πρώτο κόμμα τέτοιο ποσοστό, αλλά 45,8% για να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, καθώς το ποσοστό των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής είναι 9%. Εάν λάβουμε κάποια θεωρητικά δεδομένα, την πρώτη Κυριακή η Ν.Δ. με ποσοστό της τάξης 36% θα βγάλει 118 έδρες. Ο ΣΥΡΙΖΑ με ποσοστό 27,05% θα βγάλει 90 έδρες, ενώ το ΠΑΣΟΚ με ποσοστό 13% θα βγάλει 45 έδρες. Το ΚΚΕ με ποσοστό 6% θα βγάλει 20 έδρες, ενώ το ΜέΡΑ25 με ποσοστό 5% θα βγάλει 16 έδρες. Η Ελληνική Λύση με 3,5% θα βγάλει 11 έδρες.
Αντίστοιχα, εάν κάναμε μια αναγωγή των ποσοστών στις εκλογές του 2019 με απλή αναλογική, θα είχαμε τη Ν.Δ. με 130 έδρες, ΣΥΡΙΖΑ με 103 έδρες, ΚΙΝ.ΑΛ. με 27 έδρες, ΚΚΕ με 17 έδρες, Ελληνική Λύση με 12 έδρες και ΜέΡΑ25 με 11 έδρες. Χρειαζόμαστε στον πρώτο γύρο εκλογών 45,8% για να έχουμε αυτοδυναμία, που θεωρώ ότι είναι ανέφικτο», υποστήριξε.
Στα Χανιά
Ο κ. Δοξαστάκης, στον τηλεοπτικό φακό της “ΚΡΗΤΗ TV”, έκανε μια αναγωγή των εκλογών του 2019 στο σύστημα της απλής αναλογικής που θα εφαρμοστεί σε αυτές τις πρώτες εκλογές. Μάλιστα, το υπόδειγμα ήταν ο νομός Χανίων. Τα έγκυρα ψηφοδέλτια στον ν. Χανίων ήταν 84.714. Η Ν.Δ. πήρε 3 έδρες με 28.842 ψήφους, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε μόνο 1 έδρα με 31.644 ψήφους.
«Πήρε και τρίτη έδρα, γιατί ως πρώτο κόμμα πριμοδοτήθηκε με μία επιπλέον έδρα και “πέταξε” όλα τα κόμματα απ’ έξω. Με το σύστημα της απλής αναλογικής, ουσιαστικά θα έχουμε 4 έδρες, που θα πάρει 2 η Ν.Δ. και 2 ο ΣΥΡΙΖΑ», ισχυρίστηκε ο κ. Δοξαστάκης.
Λαμβάνοντας υπόψη πως το ποσοστό θα είναι αρκετά μεγάλο, στον δεύτερο γύρο των εκλογών, που κάποιοι αναλυτές κάνουν λόγο για τις 2 Ιουλίου, ο κ. Δοξαστάκης είπε πως τα δύο μεγάλα κόμματα θα δημιουργήσουν ένα κλίμα πόλωσης.
««Την πρώτη Κυριακή δε θα έχουμε αποτέλεσμα. Τη δεύτερη Κυριακή, η Ν.Δ. θα προσπαθήσει να μεγιστοποιήσει, να πολώσει και να συνθλιβούν τα άλλα κόμματα, προκειμένου να βγάλει ένα ποσοστό της τάξης του 37,5%, που θα της δώσει αυτοδυναμία. Και αυτοδυναμία να μην πιάσει, δε θεωρώ πως θα πάμε σε τρίτες εκλογές και εκεί μπορεί να προκύψει μια κυβέρνηση ανοχής. Η ψήφος εμπιστοσύνης είναι επί των παρόντων βουλευτών. Εάν οι παρόντες βουλευτές είναι λιγότεροι και το πρώτο κόμμα εξασφαλίσει τουλάχιστον 120 θετικές ψήφους, θεωρείται πως μπορεί να κάνει κυβέρνηση με την ανοχή των άλλων. Μειούμενος ο αριθμός των παρόντων, θα πέσει το ποσοστό για να έχουμε αυτοδυναμία», είπε ο κ. Δοξαστάκης.
Τι ποσοστό δίνει αυτοδυναμία;
Η Ν.Δ. έφερε έναν νόμο το 2020, που αντικαθιστά τον εκλογικό νόμο του ΣΥΡΙΖΑ και ουσιαστικά θα έχουμε ένα σύστημα ενισχυμένης αναλογικής στις δεύτερες εκλογές. Τι είναι αυτό το εκλογικό σύστημα;
Ο κ. Ζαχαρίας Δοξαστάκης απάντησε: «Με αυτό το σύστημα κατανέμονται με απλή αναλογική οι 250 έδρες. Εφόσον εξασφαλιστεί ποσοστό 40%, θα δοθεί μπόνους στο πρώτο κόμμα μέχρι 50 έδρες. Η απαραίτητη προϋπόθεση για να δοθούν οι 50 έδρες είναι να εξασφαλιστεί ένα ποσοστό 50%. Είναι απαραίτητο».
Μεταξύ άλλων, είπε ότι «αν το πρώτο κόμμα λάβει ποσοστό μέχρι και 25%, το μπόνους είναι 20 έδρες. Για κάθε επιπλέον 0,5% ποσοστό, το μπόνους αυξάνεται κατά 1 έδρα, για να φτάσει στο μέγιστο των 50 εδρών, αν το ποσοστό του πρώτου κόμματος φτάσει στο 40%».
Μάλιστα, προς επίρρωση του παραπάνω ισχυρισμού, ο κ. Δοξαστάκης έδωσε και ένα παράδειγμα. Πιο συγκεκριμένα ανέφερε: «Το πρώτο κόμμα λαμβάνει ποσοστό 38%, οπότε λαμβάνει μπόνους 46 έδρες [4 λιγότερες από τις 50, επειδή το ποσοστό του υπολείπεται (2%) του 40%]. Αναλογικά λαμβάνει τις 38/90 των 254 εδρών, δηλαδή 107 έδρες. Επομένως 107 + 46 = 153 έδρες. Οπότε έχουμε αυτοδυναμία».
Ο κ. Δοξαστάκης τόνισε στη συνέχεια τις δύο σημαντικές μεταβλητές που πρέπει να ισχύουν για να έχουμε αυτοδυναμία του πρώτου κόμματος με βάση τον εκλογικό νόμο της Ν.Δ.
«Η πρώτη μεταβλητή είναι το ποσοστό του πρώτου κόμματος και η δεύτερη μεταβλητή είναι το αθροιστικό ποσοστό των κομμάτων εκτός Βουλής. Όσο μεγαλώνει το ποσοστό των κομμάτων εκτός Βουλής, τόσο χαμηλώνει ο πήχης της αυτοδυναμίας. Πρέπει εδώ σε αυτό το σημείο να διαγράψουμε ένα μύθο. Ακούγεται συχνά από πολλούς ψηφοφόρους πως πρέπει να ψηφίσουμε μικρά κόμματα για να βγάλουν μικρότερο ποσοστό τα πρώτα κόμματα. Όσο ψηφίζουμε μικρά κόμματα που δεν μπαίνουν στη Βουλή, τόσο ενισχύουμε το πρώτο κόμμα. Με άλλα λόγια, τόσο μικραίνει ο πήχης για να γίνει αυτοδύναμο το πρώτο κόμμα. Επίσης, υποστηρίζεται πως η λευκή ψήφος είναι μια τιμωρητική ψήφος. Ναι μεν δεν είναι άκυρη, αλλά δεν αθροίζεται στα έγκυρα και δε συμμετέχει στην καταμέτρηση των έγκυρων ψηφοδελτίων».
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ρώτησε: «Εάν λάβουμε υπόψη τις δημοσκοπήσεις που κάνουν λόγο για νίκη της Ν.Δ. στον πρώτο γύρο εκλογών, τι ποσοστό θέλει στον δεύτερο γύρο για να εξασφαλίσει την αυτοδυναμία;».
Ο κ. Δοξαστάκης απάντησε ότι «37,5% θέλει το πρώτο κόμμα για να γίνει αυτοδύναμη κυβέρνηση».
Πόσες έδρες θα πάρουν τα κόμματα στο Ηράκλειο
Ο Ζαχαρίας Δοξαστάκης εκλαΐκευσε στο μέτρο που μπορούσε το σύστημα της απλής αναλογικής, που θα είναι το σύστημα των εκλογών στον πρώτο γύρο. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ένωσης Δημάρχων Κρήτης, «απλή αναλογική είναι το εκλογικό σύστημα εκείνο που κατ’ απόλυτο τρόπο αντιστοιχούμε τις ψήφους με τις έδρες. Δικαιοσύνη, ισότητα ψήφου, απαίτηση του Συντάγματος είναι τα χαρακτηριστικά της απλής αναλογικής. Η απλή αναλογική για να μπορέσει να εφαρμοστεί απαιτεί συνεργασίες και προηγούμενες θεσμικές αλλαγές και τροποποιήσεις».
Μια εύλογη ερώτηση που τίθεται είναι εάν, μετά από τόσα χρόνια ψήφισης του αναλογικού εκλογικού συστήματος, οι συλλογικότητες ή οι τοπικές κοινωνίες έχουν μάθει και κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το σύστημα.
«Η κουλτούρα της απλής αναλογικής δεν έχει εμπεδωθεί στον βαθμό που θα έπρεπε. Σε επίπεδο Αυτοδιοίκησης, η απλή αναλογική έφερε την ακυβερνησία. Δημιούργησε πάρα πολλά προβλήματα. Θεωρώ ότι πρέπει να γίνει τομή σε όλο το μοντέλο διοίκησης. Θα πρέπει να γίνει επιτελικό κράτος και πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, για να μπορούμε να μιλάμε για απλή αναλογική», σημείωσε ο κ. Δοξαστάκης.
Μεταξύ άλλων, επισήμανε πως στον πρώτο γύρο εκλογών δεν αναμένεται να έχουμε σοβαρές αλλαγές στο Ηράκλειο και μάλλον θα επικρατήσει ένα παρόμοιο σκηνικό μ’ εκείνο του 2019. Στις δεύτερες εκλογές, ωστόσο, οι πολιτικοί συσχετισμοί θα αλλάξουν.
«Στο Ηράκλειο ψήφισαν 171.073 ψηφοφόροι το 2019. Το εκλογικό μέτρο ισούται με τη διαίρεση 171.073:8, που ισοδυναμεί με 21.384. Με τα αποτελέσματα του 2019, παίρνει ο ΣΥΡΙΖΑ από την πρώτη κατανομή 3 έδρες και η Ν.Δ. παίρνει 2 έδρες. Το ΠΑΣΟΚ θα πάρει τη 1 έδρα στη δεύτερη κατανομή. Το ΚΚΕ θα πάρει 1 έδρα. Ουσιαστικά δε θα έχουμε πολλές διαφοροποιήσεις στον πρώτο γύρο εκλογών σε σχέση με το 2019. Αλλάζουν πολλά στη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση», δήλωσε.
Σχόλια