Ο πόλεμος μεταξύ Περού και Κολομβίας πέρασε στην ιστορία ως ένας από τους πιο παράλογους και ανορθόδοξους πολέμους με πολλά περίεργα και παράδοξα γεγονότα που ακόμα και σήμερα παραμένουν ανεξήγητα. Μήλον της έριδας ήταν, η Λετίσια, μία απομονωμένη πόλη που το 1933 αριθμούσε 17.000 κατοίκους (σήμερα έχει τους διπλάσιους) στην καρδιά του Αμαζονίου.
Στην αχαρτογράφητη ζούγκλα του Αμαζονίου
Ο πόλεμος κηρύχθηκε από αυτόνομους Περουβιανούς σε αχαρτογράφητες έως τότε περιοχές. Οι κυβερνήσεις των δύο χωρών δεν είχαν τον πραγματικό έλεγχο λόγω της άγνωστης περιοχής που διεξάγονταν η σύγκρουση στη ζούγκλα του Αμαζονίου. Ο πόλεμος κηρύχθηκε επισήμως 1 Σεπτεμβρίου 1932 και ολοκληρώθηκε 24 Μαΐου 1933.
Έτσι αποκαλύφθηκε η δράση του Έλληνα
Μία ημέρα σαν τη σημερινή (7 Μαΐου 1933) κηρύχθηκε η πρώτη ανακωχή ενώ ένα δημοσίευμα της εφημερίδας Γκαζέτα ντε Μιραφλόρες της ομώνυμης πόλης του Περού είχε ένα τεράστιο αφιέρωμα στον ιπτάμενο Έλληνα που πολεμούσε μόνος τους όλη την άμυνα της Κολομβίας. Ποιος ήταν ο ιπτάμενος Έλληνας; Πως βρέθηκε στους πρόποδες των Άνδεων και μέσα στην αχαρτογράφητη ζούγκλα του Αμαζονίου όπου αδυνατούσαν να επιχειρήσουν οι οργανωμένοι στρατοί των δύο χωρών;
Η συνθήκη Σαλομόν - Λοσάνο
Ο Κολομβοπερουβιανός πόλεμος ήταν αποτέλεσμα της δυσφορίας που προκάλεσε η Συνθήκη Σαλομόν - Λοσάνο αλλά και της επιβολής υψηλών δασμών στη ζάχαρη που εκτόξευσε την τιμή της. Η συνθήκη Σαλομόν - Λοσάνο ρύθμιζε τις διαφορές μεταξύ Κολομβίας και Περού για αχανείς περιοχές του άνω Αμαζονίου. Υπογράφηκε τον Ιούλιο του 1922 από τον Κολομβιανό Fabio Lozano Torrijos και τον Περουβιανό Alberto Salomon Osorio. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, που ήθελαν να αποζημιώσουν την Κολομβία για την απώλεια του Παναμά, πίεσαν το Περού να αποδεχθεί τη συνθήκη, σύμφωνα με το ethnos.gr.
Ήταν ταπεινωτική για το Περού
Σύμφωνα με τους Κολομβιανούς με αυτή τη συνθήκη, η Κολομβία έπρεπε να παραχωρήσει στο Περού την περιοχή μεταξύ του ποταμού Πουτουμάγιο και των ποταμών Νάπο και Αμαζονίου, μια περιοχή που ανήκε στην Κολομβία από το 1810. Σύμφωνα με τους Περουβιανούς, η συνθήκη ήταν ταπεινωτική καθώς παραχωρούσε στην Κολομβία ολόκληρη τη λωρίδα μεταξύ των ποταμών Καγκουέτα και Πουτουμάγιο, χάνοντας περίπου 100.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα εδάφους που του ανήκαν από τό 1810. Η συνθήκη περιελάμβανε και την πόλη της Λετίσια. Χάνοντας αυτήν την περιοχή, το Περού έχασε τον πολύτιμο έλεγχο του ποταμού Αμαζονίου, τον οποίο μοιραζόταν με τη Βραζιλία.
Με άλλα λόγια τα πάντα ήταν συγκεχυμένα, ενώ λόγω της αχανούς και αχαρτογράφητης έκτασης της ζούγκλας κανείς δε μπορούσε να εφαρμόσει επί του πεδίου αυτά που συζητούνταν στην πράξη.
Ξεκίνησαν πόλεμο οι πολίτες
Ο πόλεμος φέρεται να ξεκίνησε με μια εσωτερική ανταρσία στο Περού. Αγανακτισμένοι και θυμωμένοι πολίτες βλέποντας την άδικη συνθήκη Σαλομόν - Λοσάνο και πως η κεντρική κυβέρνηση ήταν άτολμη και αδύναμη πήραν τα όπλα και κατέλαβαν αρχικά την πόλη Ικίτος. Δεν συζητούσαν την παραχώρηση της Λετίσιαας. Ακόμα και σήμερα κανείς δε μπορεί να πει με βεβαιότητα εάν ήταν ένα προγραμματισμένο σχέδιο των Περουβιανών ή ήταν μία αυθόρμητη κίνηση των δυσαρεστημένων ντόπιων που έσυρε και την κυβέρνηση στον πόλεμο.
Αδυνατούσε η Κολομβία να φτάσει στην πόλη
Την 1η Σεπτέμβρη του 1932 ο πρόεδρος του Περού Λουίς Μιγκέλ Σάντσες έστειλε δύο συντάγματα του Περουβιανού Στρατού στους οικισμούς Λετίσια και Ταραπακά. Και οι δύο πόλεις κατοικούνταν από κατοίκους περουβιανής καταγωγής, οι οποίοι όμως βρίσκονταν στην επαρχία του Αμαζονίου εντός του εδάφους Κολομβίας. Και η Κολομβία αδυνατούσε να ελέγξει άμεσα την κατάσταση καθώς τα στρατεύματα της έπρεπε να διανύσουν 1.200 χιλιόμετρα πυκνής και αχαρτογράφητης ζούγκλας γεγονός αδύνατον για τα δεδομένα της εποχής.
Χάος μέσα στη ζούγκλα
Με τις χερσαίες δυνάμεις να αδυνατούν να φτάσουν στην απομακρυσμένη πόλη Λετίσια (σ.σ. που σημαίνει Χαρά) οι αντάρτες μαζί με τους αυτόχθονες είχαν τον πλήρη έλεγχο της κατάστασης χωρίς ωστόσο να είναι γνωστό και κατανοητό το μέτωπο αλλά και τα πραγματικά γεγονότα που λάμβαναν χώρα εκεί.
Άποψη της πόλης Λετίσια στα σύνορα Κολομβίας - Περού - ΒραζιλίαςΆποψη της πόλης Λετίσια στα σύνορα Κολομβίας - Περού - Βραζιλίας
Πόλεμος με τα επιβατικά αεροπλάνα
Μοιραία τα πρωτόγονα αεροπορικά ανέλαβαν δράση και έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο. Το παράδοξο ήταν πως οι δύο χώρες δεν είχαν οργανωμένη πολεμική αεροπορία και στηρίζονταν σε μικρά επιβατικά αεροπλάνα ή και υδροπλάνα που μετατράπηκαν σε πολεμικά με μικρές μετατροπές και τοποθετήσεις πυροβόλων.
Ο Γρίβας με το υδροπλάνο του
Ένας από τους πιλότους που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο θέατρο των πολεμικών συγκρούσεων και απέκτησε τη φήμη του εθνικού ήρωα ήταν ο υπολοχαγός Πέτρο Αλφόνσος Γρίβας. Οι περουβιανοί τον ηρωποίησαν. Τον αποκαλούν «ιπτάμενο Έλληνα» που κατατροπώνει τον στρατό της Κολομβίας. Για τον Πέτρο Αλφόνσος Γρίβας δεν γνωρίζουμε πολλά από επίσημες αναφορές αλλά μόνο από δημοσιεύματα. Πολλές εφημερίδες του Περού αναφέρουν το όνομα του ως μία ηρωική μορφή των επικών μαχών που γίνονταν πάνω από τη ζούγκλα του Αμαζονίου.
Πέταγε στις Άνδεις
Οπως αποκαλύπτει η Γκαζέτα ντε Μιραφλόρες και αναδημοσιεύει το «Έθνος» την Πέμπτη 15 Ιουνίου 1933 ο Πέτρο Αλφόνσος Γρίβας ήταν πιλότος σε υδροπλάνο που αρχικά εκτελούσε πτήσεις μεταξύ απομακρυσμένων πόλεων εντός της ζούγκλας του Αμαζονίου αλλά και των Άνδεων.
Οι Έλληνες επιχειρηματίες που αποκάλυψαν τη δράση του Γρίβα
Όταν ξέσπασε ο πόλεμος μεταξύ του Περού και της Κολομβίας στρατεύτηκε με τους Περουβιανούς και με το υδροπλάνο του που είχε μετατραπεί σε πολεμικό χάρις το πυροβόλο άρχισε να κάνει επιδρομές στους Κολομβιανούς που επιχειρούσαν να ανακαταλάβουν τη Λετίσια. Τα όσα έχουν γίνει γνωστά για τον γεναίο συμπατριώτη μας ήρθαν στη δημοσιότητα από μαρτυρίες των αδελφών Ορφανίδου. Πρόκειται για Έλληνες επιχειρηματίες επιπλοποιούς που δραστηριοποιούνταν στο Περού και τον Ιούνιο του 1933 έστειλαν στο «Εθνος» τα ντοκουμέντα τα οποία και δημοσιεύτηκαν. Μετά από 90 χρόνια αναδημοσιεύονται στο ethnos.gr
Άγνωστο πως βρέθηκε στο Περού
Ο Πέτρος Αλφόνσος Γρίβας ήταν Κρητικός με καταγωγή από το Ηράκλειο. Είναι άγνωστο πως βρέθηκε στο Περού. Οι αναφορές που υπάρχουν είναι πως ήταν πιλότος του υδροπλάνου το οποίο πριν ξέσπασε ο πόλεμος χρησιμοποιούνταν για τις αερομεταφορές στις απομακρυσμένες πόλεις.
Ο Λέκκας, το μπέρι μπέρι και οι 54 σφαίρες
Στη συνέντευξη που έδωσε ο Γρίβας στην Γκαζέτα ντε Μιραφλόρες αναφέρεται και σε έναν Λέκκα που πιθανότατα να είναι και άλλος Έλληνας που πολέμησε εκείνη την περίοδο στο πλευρό του ή με άλλο αεροπλάνο. Ο Γρίβας έπαθε μπέρι μπέρι (νόσος που προκαλείται από έλλειψη βιταμίνης Β1) και όπως αναφέρει το «Eθνος» στο φύλλο της Πέμπτης 15 Ιουνίου 1933: «Ο Γρίβας περί αρχάς Μαΐου 1933 επέδραμε με παρατηρητή τον αντισυνταγματάρχη Μαρίνο στην πόλη Ταραπακά οπότε εδέχθη επίθεση τριών εχθρικών καταδιωκτικών αεροπλάνων. Μολονότι το υδροπλάνο του Γρίβα χτυπήθηκε από 54 σφαίρες πολυβόλου ο συμπατριώτης μας κατόρθωσε να διαφύγει με τον συνοδό του βαριά τραυματισμένο και να προσγειωθεί στην όχθη του Αμαζονίου. Μετά μερικές ημέρες επιδιόρθωσε το υδροπλάνο του και επανέλαβε τις επιδρομές του με μεγάλη επιτυχία».
Θρύλος σας όρια του μύθου
Κάπως έτσι φωτίστηκαν τα έργα και οι ημέρες του Πέτρου Αλφόνσου Γρίβα αλλά μέχρι σήμερα είναι άγνωστη η κατάληξη του και τα κίνητρα του. Οπως είναι άγνωστες περισσότερες λεπτομέριες για τη ζωή του που άγγιξε τα όρια των θρύλων και των μύθων. Επιβεβαιώνεται ωστόσο πως επρόκειτο για θαρραλέο πιλότο που εργάζονταν σε πτήσεις πάνω από τις Άνδεις με απίθανες προσγειώσεις σε μικρούς και κακοτράχαλους αεροδιαδρόμους. Έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον πόλεμο μεταξύ του Περού και της Κολομβίας, ενώ η πόλη Λετίσια κατέληξε στην Κολομβία όπου παραμένει μέχρι και σήμερα και αποτελεί όριο μεταξύ Κολομβίας - Περού και Βραζιλίας.
