Σήμα για την άμεση ρύθμιση των δανείων, και ειδικά αυτών που έχουν υποθήκη την πρώτη κατοικία, συνιστά η απόφαση που έλαβε ο Αρειος Πάγος, δικαιώνοντας τις εταιρείες διαχείρισης ως προς τη δυνατότητά τους να λειτουργούν ως εντολοδόχοι των funds που έχουν αγοράσει κόκκινα δάνεια και να προχωρούν σε πλειστηριασμούς ακινήτων. Αν και η απόφαση δεν είναι παρά επικύρωση της πρακτικής που ούτως ή άλλως εφαρμοζόταν μέχρι σήμερα βάσει του νόμου για τις τιτλοποιήσεις, το ξεκαθάρισμα της εκκρεμότητας αίρει τις αμφισβητήσεις για το θέμα, δίνοντας και το σήμα για ταχεία διευθέτηση αυτών των δανείων, χωρίς ψευδαισθήσεις.
Ο αριθμός των πλειστηριασμών μετά το «πάγωμα» που ίσχυσε για μεγάλο χρονικό διάστημα του 2020 και του 2021, λόγω της πανδημίας, βαίνει αυξανόμενος και σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύει η kathimerini.gr ανήλθε το 2022 σε 52.595, από τους οποίους πραγματοποιήθηκαν οι 39.318. Αυξητικός είναι και ο αριθμός των πλειστηριαζόμενων ακινήτων (κατοικιών, καταστημάτων, βιομηχανικών εγκαταστάσεων, αγροτεμαχίων κ.λπ.) που κατακυρώθηκαν και ο οποίος ανήλθε σε 9.001. Από τα ακίνητα αυτά τα 3.835 είναι κατοικίες, αριθμός περίπου τριπλάσιος σε σχέση με το 2021.
Έτσι και καθώς ο χρόνος μετράει αντίστροφα για τους πλειστηριασμούς που εντατικοποιούνται, τα εργαλεία για την προστασία της πρώτης κατοικίας είναι συγκεκριμένα και όσοι ανήκουν στην κατηγορία των ευάλωτων νοικοκυριών θα πρέπει να σπεύσουν να τα αξιοποιήσουν.
Τα εργαλεία αυτά είναι:
- Το ενδιάμεσο πρόγραμμα έως τη λειτουργία του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων. Πρόκειται για το πρόγραμμα που τέθηκε σε ισχύ από το υπουργείο Οικονομικών τον περασμένο Σεπτέμβριο και το οποίο επιτρέπει σε κάποιον που συγκεντρώνει τα χαρακτηριστικά ενός ευάλωτου δανειολήπτη να υποβάλει αίτηση στην ειδική πλατφόρμα που έχει δημιουργηθεί στην Ειδική Γραμματεία Ιδιωτικού Χρέους, έτσι ώστε να λάβει το σχετικό πιστοποιητικό του ευάλωτου νοικοκυριού. Με την έκδοση της σχετικής βεβαίωσης ο νόμος επιβάλλει την αναστολή κάθε ενέργειας αναγκαστικής εκτέλεσης, ενώ η χορήγηση του πιστοποιητικού ανοίγει και τον δρόμο για την επιδότησή του από το κράτος για χρονικό διάστημα έως και 15 μήνες. Τόσο είναι το διάστημα που εκτιμάται ότι θα απαιτηθεί για να λειτουργήσει ο φορέας, στον οποίο τα ευάλωτα νοικοκυριά θα μπορούν να ενταχθούν, παραδίδοντας μεν το ακίνητό τους, αλλά διατηρώντας τη δυνατότητα να συνεχίσουν να μένουν σε αυτό έναντι ενοικίου, το οποίο επίσης θα επιδοτείται από το κράτος. Η δόση του δανείου όσο και το ενοίκιο που θα πρέπει να καταβάλει στη συνέχεια ο ευάλωτος οφειλέτης θα επιδοτείται από το κράτος με ανώτατο ποσό τα 210 ευρώ, ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση και τον αριθμό των προστατευόμενων μελών. Μέχρι σήμερα οι αιτήσεις στην πλατφόρμα για να πιστοποιηθεί κάποιος ως ευάλωτος ανέρχονται σε 20.000, αλλά αφορά και τους δανειολήπτες που έχουν ενήμερα δάνεια. Αντίθετα, αυτοί που έχουν δάνεια σε καθυστέρηση και έχουν αποδεχθεί την ένταξή τους στον φορέα είναι περίπου 200.
- Ο εξωδικαστικός μηχανισμός, που όπως έχει προαναγγείλει το υπουργείο Οικονομικών θα θεσμοθετηθεί έτσι ώστε να ισχύσει και για οφειλές που έχει κάποιος σε έναν μόνο πιστωτή. Μέχρι σήμερα δεν επιτρέπεται σε κάποιον οφειλέτη να υποβάλει αίτηση στον εξωδικαστικό μηχανισμό εφόσον το 90% των συνολικών χρεών του αφορά έναν μόνο χρηματοδοτικό φορέα, τράπεζα ή fund. Με τον τρόπο αυτό εξαιρούνται όσοι έχουν μία μόνο οφειλή σε έναν φορέα, π.χ. μόνο ένα στεγαστικό, κάτι που πρόκειται να καταργηθεί διευρύνοντας το πεδίο εφαρμογής του μηχανισμού και δίνοντας άλλο ένα εργαλείο σε όσους θέλουν να ρυθμίσουν παρόμοιες οφειλές. Για τις περιπτώσεις που οι οφειλές είναι περισσότερες, ο εξωδικαστικός μηχανισμός λειτουργεί ήδη και επιτρέπει τη συνολική ρύθμισή τους με βάση τα εισοδήματα και την περιουσιακή κατάσταση του οφειλέτη.
- Η ρύθμιση της οφειλής με βάση τη διμερή συνεννόηση που θα κάνει ο οφειλέτης με την τράπεζα ή την εταιρεία διαχείρισης. Στην κατεύθυνση αυτή ενεργοποιείται από τα τέλη Απριλίου η πλατφόρμα, βάσει της οποίας όλες οι ρυθμίσεις θα γίνονται ηλεκτρονικά με στόχο να παρακολουθούνται τόσο από την ΕΓΔΙΧ όσο και από την ΤτΕ. Ως μαξιλάρι ασφαλείας για ευνοϊκότερες ρυθμίσεις μπορεί να αποτελέσει το πιστοποιητικό του ευάλωτου, η χρήση του οποίου διευκολύνει τον οφειλέτη να διεκδικήσει καλύτερους όρους στη διαπραγμάτευσή του με τους πιστωτές.
