Πληθωρισμός, μείωση αγοραστικής δυναμικής και ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις θα είναι τα μείζονα προβλήματα που θα απασχολήσουν και το 2023 την Ελλάδα. Είναι προβλήματα που μας ταλαιπώρησαν τη χρονιά που φεύγει και αναμένεται, σε περίπτωση που δεν υπάρξουν οι απαραίτητες πολιτικές πρωτοβουλίες, να μας απασχολήσουν και την επόμενη χρονιά. Σε αυτό το πλαίσιο, όπως επισημαίνουν παραγωγικοί φορείς και επιστήμονες, είναι αναγκαίο και επιτακτικό αίτημα η κυβέρνηση να επιβάλει ένα θεσμικό πλαίσιο το οποίο να είναι κοινωνικά βιώσιμο, ενώ την ίδια στιγμή καθίσταται σαφές πως η χώρα μας πρέπει να είναι προετοιμασμένη ενόψει των τουρκικών προκλήσεων.
Το έτος που μας αποχαιρετάει σε λίγες ώρες ήταν πραγματικά δύσκολο. Δύο χρόνια πριν, η χώρα μας - όπως και ολόκληρος ο κόσμος - είχε να αντιμετωπίσει την υγειονομική κρίση με αφορμή ένα νέο ιό που προσέβαλε και συνεχίζει και προσβάλλει το αναπνευστικό σύστημα. Ο ιός αυτός ήταν από την Κίνα.
Εν έτει 2022, ο ιός συνεχίζει και υπάρχει αλλά σε καμία περίπτωση δεν προκαλεί τον πανικό του 2021, αφού όλοι συνειδητοποιήσαμε την ανάγκη λήψης των απαραίτητων μέτρων. Εν έτει 2022, νέες απειλές κυριάρχησαν στην οικονομική και πολιτική ζωή της Ελλάδας, οι οποίες αναμένεται να συνεχιστούν και το 2023. Είναι απειλές-ανοιχτές τρύπες που πρέπει να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά, καθώς οι συνέπειές τους αφορούν τις κοινωνικά ευάλωτες ομάδες αλλά και την άμυνα και την εξωτερική πολιτική της χώρας.
Σε επίπεδο οικονομίας, ο πληθωρισμός ως βασικό οικονομικό μέγεθος κυριαρχεί, με τις συνέπειές του να είναι εμφανείς στο πορτοφόλι του Έλληνα και της Ελληνίδας. Η μείωση αγοραστικής δυναμικής είναι εμφανής και θα συνεχίζει να είναι εμφανής και το νέο έτος. Την ίδια στιγμή, η προκλητική στάση της Τουρκίας απέναντι στη χώρα μας συνεχίζει. Ο Ερντογάν πυροδοτεί εντάσεις, καθώς θεωρεί πως αυτός είναι ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος για να αποκτήσει ο ίδιος κομματικά και εκλογικά οφέλη ενόψει των τουρκικών εκλογών που θα έρθουν τους πρώτους μήνες του 2023.
Στο πλαίσιο αυτό, το neakriti.gr, ενημερώνει τους αναγνώστες για τα προβλήματα που θα απασχολήσουν την πολιτική ζωή της χώρας και την επόμενη χρονιά, με τους ερωτώμενους να καθιστούν σαφές πως τόσο η οικονομική όσο και η πολιτική ζωή της Ελλάδας απαιτεί λεπτούς χειρισμούς.
Πληθωρισμός
Πληθωρισμός σημαίνει αύξηση των τιμών στα προϊόντα... Μια αύξηση που είδε ο Έλληνας καταναλωτής τον Αύγουστο του 2021 με αφετηρία την ανατίμηση στα καύσιμα και στην ηλεκτρική ενέργεια. Στην αρχή, υπήρχε η γενική αίσθηση πως το πρόβλημα θα ήταν περιορισμένο και πως ο πληθωρισμός θα διαρκούσε για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Φάνηκε, ωστόσο, πως όχι μόνο δεν κράτησε μέχρι το τέλος του 2021, αλλά αυξήθηκε δραματικά το 2022 και αναμένεται να συνεχιστεί και το 2023.
Ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ηρακλείου, κ. Μανόλης Αλιφιεράκης, μιλώντας στο neakriti.gr, ισχυρίστηκε πως η πίεση που έχουν υποστεί επιχειρήσεις και εργαζόμενοι είναι μεγάλη, με άμεση συνέπεια οι δυσκολίες στην οικονομία να είναι πολλές. Όπως εξομολογήθηκε, και το 2023 θα είναι ένα έτος το οποίο θα περιλαμβάνει την ακρίβεια.
«Ο πληθωρισμός έχει κουράσει τόσο τις επιχειρήσεις όσο και τους καταναλωτές. Ο κόσμος έχει ζοριστεί και το είδαμε το 2022. Είναι καθημερινό φαινόμενο. Φοβόμαστε τον πληθωρισμό γιατί σημαίνει περαιτέρω απώλεια της αγοραστικής δυναμικής, πράγμα το οποίο έχει φανεί. Το σκηνικό της αγοράς έχει αλλάξει και φαίνεται πως θα πάμε έτσι και στο 2023 με τις πολλές δυσκολίες που αντιμετωπίζει η οικονομία μας. Η ακρίβεια θα συνεχίζει να υπάρχει. Αυτές είναι οι γενικές τάσεις», είπε.
«Δε θα αλλάξει κάτι για το 2023. Ο πληθωρισμός θα συνεχίζει να αποτελεί μια πραγματική απειλή για τα νοικοκυριά. Και σίγουρα θα δημιουργεί προβλήματα στην εισοδηματική κατάσταση των εργαζομένων και των επιχειρήσεων», ανέφερε από την πλευρά του ο οικονομολόγος και μέλος του ΟΕΕ/ΤΑΚ Γιάννης Νικηφόρος.
Μείωση αγοραστικής δυναμικής
Ως γνωστόν, αγοραστική δυναμική είναι η ικανότητα που έχει ο μισθωτός εργαζόμενος να αγοράζει τα προϊόντα που επιθυμεί. Το ζήτημα όμως είναι πως η άνοδος του πληθωρισμού σημαίνει και απώλεια εισοδήματος. Εάν ο μισθωτός λαμβάνει έναν μισθό αξίας Χ, σε συνδυασμό με την άνοδο των τιμών σε βασικά προϊόντα ή αγαθά αυτό έχει ως άμεση συνέπεια να υπάρχει απώλεια εισοδήματος ή με άλλα λόγια να υπάρχει μείωση της αγοραστικής δυναμικής.
Ήδη οι έρευνες που είδαν το φως της δημοσιότητας το 2022 όχι μόνο αισιόδοξες δεν ήταν, αλλά, απεναντίας, ανέδειξαν το στοιχείο πως η μείωση της αγοραστικής δυναμικής έχει σημαντικές - και όχι μόνο - προεκτάσεις... Πλέον τίθεται ζήτημα επιβίωσης. Είναι άξιο να τονιστεί πως, σύμφωνα με την έρευνα που διεξήγαγε το Ινστιτούτο Πουλαντζά και δημοσιεύτηκε τον περασμένο Νοέμβριο στο neakriti.gr, το 72% των εργαζομένων δηλώνει ότι το εισόδημα από την εργασία του δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες του χωρίς άλλους πόρους, έναντι 60,4% στην έρευνα του 2021. Το ποσοστό αυτό φτάνει το 83,9% στις γυναίκες, αλλά και το 81,9% στους μισθωτούς του δημόσιου τομέα. Με αυτόν τον τρόπο καταδεικνύεται πως η εργασία πλέον με τη μορφή που γνωρίζουμε, ως μια μορφή δηλαδή σωματικής ή πνευματικής δραστηριότητας η οποία καλύπτει βιοτικές ανάγκες, δεν εξυπηρετεί τους σκοπούς της.
Σε αυτήν την έρευνα έρχεται να προστεθεί ως τεκμήριο και μια άλλη έρευνα, η οποία δημοσιοποιήθηκε από τη ΓΣΕΕ. Σύμφωνα με τη Γενική Γραμματεία Εργατών Ελλάδας, υπάρχει απώλεια 40% της αγοραστικής δυναμικής των πολιτών που αμείβονται με τον χαμηλότερο μισθό. Δηλαδή, η κρίση έχει κοινωνικό πρόσημο, με τις ευάλωτες ομάδες να βρίσκονται σε δυσοίωνη θέση.
Και το ερώτημα είναι: Θα συνεχιστεί η απώλεια της αγοραστικής δυναμικής και τη χρονιά που έρχεται σε λίγες ώρες;
Καταφατικά απαντούν σε αυτό το ερώτημα εργασιακοί φορείς, οι οποίοι εμμένουν στην τοποθέτηση πως η απώλεια αγοραστικής δυναμικής το 2023 θα ισορροπήσει μόνο μέσω σωστών πολιτικών πρωτοβουλιών και αύξησης των μισθών.
Ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Ρεθύμνου, Κωνσταντίνος Νικολιδάκης, μιλώντας στη “Ν.Κ.” ανέφερε: «Όσο ανεβαίνουν οι τιμές, τόσο θα υπάρχει και απώλεια αγοραστικής δυναμικής. Η αγοραστική δυναμική θα συνεχίζει και το 2023 να μειώνεται. Αυτό που απαιτείται είναι να υπάρξουν αυξήσεις σε μισθούς οι οποίες θα μπορούν να ανασχέσουν την κοινωνική και εισοδηματική κατάσταση που βιώνει ο μισθωτός».
«Όπως έχει διαμορφωθεί η εργασιακή κατάσταση, θα συνεχιστεί η απώλεια της αγοραστικής δυναμικής. Δυστυχώς, ο μισθός των εργαζομένων είναι αρκετά χαμηλά και εντός του 2022 είδαμε άσχημα πράγματα να συμβαίνουν σε χώρους εργασίας. Χαρακτηριστικά να αναφέρω πως δεν είναι μόνο ο πληθωρισμός, αλλά και η εργοδοτική αυθαιρεσία. Πολλοί εργαζόμενοι δεν έλαβαν Δώρο Χριστουγέννων. Η απώλεια αγοραστικής δύναμης πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Το ζήτημα είναι τι θα γίνει την περίοδο που θα πάμε σε εκλογές. Τα πάντα θα “παγώσουν” και πολύ φοβάμαι ότι η κατάσταση θα πάει από το κακό στο χειρότερο», είπε από την πλευρά του ο πρόεδρος του Σωματείου Μαγείρων και Ζαχαροπλαστών και γενικός γραμματέας του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου, Νεκτάριος Μωυσάκης.
Το μέλος της διοίκησης της Ένωσης Ιδιωτικών Υπαλλήλων Νομού Ηρακλείου και στέλεχος του ΕΚΗ, Δημόκριτος Σαλούστρος, υποστήριξε: «Δεν υπάρχει κάποια θετική εξέλιξη για το 2023 για τον καταναλωτή και γενικότερα για τον εργαζόμενο. Οι μισθοί μένουν στάσιμοι. Υπάρχει ωστόσο μια τελευταία εξέλιξη, καθώς αναμένεται να υπογραφεί κλαδική σύμβαση μεταξύ των εργαζομένων και των εργοδοτών στο εμπόριο. Δε γνωρίζουμε όμως το περιεχόμενο και τις κατευθύνσεις της κλαδικής αυτής σύμβασης. Θα είναι μια ευχάριστη εξέλιξη μόνο εφόσον υπογραφεί η κλαδική σύμβαση και έχουμε αυξήσεις που θα αγγίζουν τους μισθούς του 2011. Από εκεί και πέρα, δεν υπάρχει κάτι θετικό. Ο εργαζόμενος θα συνεχίζει να βιώνει μια δυσάρεστη κατάσταση, με τις επιπτώσεις στο βιοτικό του επίπεδο να είναι εμφανείς».
Ελληνοτουρκικές σχέσεις - Ο Ερντογάν, οι εκλογές και οι προκλήσεις
Ένα επίσης σημαντικό θέμα είναι το μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Δεν είναι πρωτοτυπία να ισχυριστεί κάποιος πως οι σχέσεις μας με τους γείτονες δεν είναι οι καλύτερες τα τελευταία τρία χρόνια. Ο Ερντογάν, όπως και οι συνεργάτες και οι πολιτικά διακείμενοί του, προβαίνουν σε απειλές εναντίον της χώρας μας, οι οποίες είτε λαμβάνουν χώρα σε θεωρητικό επίπεδο με τη μορφή βερμπαλισμών είτε τροφοδοτούν εντάσεις με την έξοδο ερευνητικών σκαφών στο Αιγαίο Πέλαγος.
Η Τουρκία - όπως και εμείς - θα πάει σε εκλογές. Και το ερώτημα είναι: Όσο η κλεψύδρα θα αδειάζει, θα γίνεται ακόμη πιο απειλητικός ο Ερντογάν; Και μάλιστα, ακόμη και το νέο έτος, που το πολιτικό τοπίο της Τουρκίας αναμένεται να είναι πιο πολωμένο από ποτέ άλλοτε;
Ο διδάσκων (ακαδημαϊκός υπότροφος) και ερευνητής του ΚΕΠΕΤ του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης, ΚΕΜΕ-Πανεπιστημίου Κρήτης, Νίκος Λεκάκης, υποστήριξε: «Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις ισορροπούν σε τεντωμένο σχοινί, το οποίο, όμως, δε γνωρίζουμε αν μπορεί να οδηγήσει τελικά σε κάποιο θερμό επεισόδιο. Οι απειλές της Τουρκίας, λαμβάνοντας υπόψη τις κρίσιμες εκλογές του ερχόμενου έτους, εμφανίζονται ότι είναι κυρίως για το θεαθήναι, ενώ τη δεδομένη στιγμή η οικονομική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα είναι χαοτική με πολύ υψηλά ποσοστά πληθωρισμού. Σαφώς δεν μπορεί να αποκλειστεί η σημασία του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, καθώς δεν μπορεί να επιτρέψει το ΝΑΤΟ μια εσωτερική σύγκρουση μεταξύ δύο κρατών-μελών, η οποία όμως φαίνεται να αποτελεί αυτοσκοπό για την επιτυχία στις εσωτερικές εκλογές της Τουρκίας. Διαφαίνεται, ωστόσο, ότι η κατάσταση της αυξανόμενης έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις θα παραμένει στο ίδιο μοτίβο μέχρι και τις τουρκικές εκλογές και είναι άγνωστο το πώς θα εξελιχθεί μετά τις εκλογές».
«Η ανάλυση των ελληνοτουρκικών σχέσεων σε βάθος 50ετίας μάς διδάσκει ότι, όποιος και αν κυβερνά στην Τουρκία (κεμαλιστές, σοσιαλιστές κ.τ.λ.), η πολιτική της είναι επιθετική, ιδίως σε περιόδους που οι συνθήκες για την Ελλάδα δεν ήταν και οι πιο ευνοϊκές. Εξαιρετικά παραδείγματα αποτελούν τόσο η εισβολή στην Κύπρο το 1974, όσο και τα γεγονότα του 1976 και του 1987, με κορύφωση τα γεγονότα των Ιμίων το 1996. Η Τουρκία του Ερντογάν ακολουθεί διαχρονικά μια επεκτατική και αναθεωρητική πολιτική έναντι της Ελλάδας, η οποία ευρίσκεται σε άτυπη προεκλογική περίοδο εν μέσω πολλαπλών πολιτικών ερεισμάτων (υποκλοπές, ακρίβεια κ.τ.λ.). Όλα αυτά συνηγορούν σε μελλοντική πολιτική και κοινωνική αστάθεια, γεγονός που λειαίνει το έδαφος για την τουρκική προκλητικότητα», υποστήριξε από την πλευρά του ο δικηγόρος και υποψήφιος διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης, Κώστας Λαπίδης.
Μεταξύ άλλων, ο κ. Λαπίδης ανέφερε: «Ο πληθωρισμός, η ακρίβεια, η ενεργειακή κρίση κ.ά. αποτελούν παράγοντες που δυσχεραίνουν την οικονομική ανάπτυξη και δημιουργούν αβεβαιότητα για το μέλλον σε πολλά επίπεδα. Πρέπει να υπάρξουν πολιτικές σταθερότητας και ανάπτυξης ικανές να επιφέρουν αποτέλεσμα στην πραγματική οικονομία. Το βασικό ερώτημα είναι το κατά πόσο μια πολιτική αστάθεια μπορεί να επιφέρει αποσταθεροποίηση σε οικονομικό επίπεδο. Στην Ελλάδα το υψηλό ποσοστό ανάπτυξης, η αύξηση στις εξαγωγές και στα έσοδα από τον τουρισμό σε αντιδιαστολή με τις συνεχείς απειλές οικονομικής αστάθειας συνηγορούν σε μια λύση που είναι η πολιτική σταθερότητα, η οποία πρέπει να αποτελέσει για τη χώρα μας τη βασική άμυνα απέναντι στην ύφεση που αναμένεται στην Ευρωζώνη το 2023».
