Διακοπές «παρέα» με μέδουσες και λαγοκέφαλους στις ελληνικές θάλασσες προβλέπουν φέτος οι ειδικοί. H πληθυσμιακή έξαρση των μωβ μεδουσών -ή Pelagia noctiluca όπως είναι το επιστημονικό της όνομα - στο Αιγαίο έχει ξεκινήσει από τον Οκτώβριο του 2020 και αν επικρατήσει το ίδιο μοτίβο θα έχουμε να τις αντιμετωπίσουμε για άλλο 1,5 με 2 χρόνια. Από την άλλη ο λαγοκέφαλος πολλαπλασιάζεται ανενόχλητος στη Μεσόγειο, παρά τα μέτρα που έχουν ληφθεί.
Τα τελευταία 25 χρόνια υπάρχε μία αύξηση της θερμοκρασίας στα νερά της Μεσογείου και επομένως και στις ελληνικές θάλασσες. Οι μετρήσεις δείχνουν άνοδο 1,2-1,3 βαθμούς Κελσίου. Αυτό οδηγεί σε αυτό, που ονομάζουν οι επιστήμονες φαινόμενο τροπικοποίησης της Μεσογείου. Με άλλα λόγια η θάλασσα μετατρέπεται σε μία πιο ζεστή θάλασσα.
«Αυτό έχει μια πολύ μεγάλη συνέπεια για τα θαλάσσια οικοσυστήματα. Πρώτα απ’ όλα έχουμε μία αλλαγή στη σύνθεση της θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας, έχουμε πάρα πολλά αλλόχθονα ξενικά είδη, που αποκαλούμε βιολογικούς εισβολείς, όπως είναι ο λαγοκέφαλος, όπως είναι το λεοντόψαρο, όπως είναι πάνω από 800 είδη θαλάσσιων οργανισμών, που έχουν έρθει μέσω της διώρυγας του Σουέζ», είπε στην ΕΡΤ3, ο Καθηγητής του Τμήματος Ωκεανογραφίας & Θαλασσίων Βιοεπιστημών Πανεπιστημίου Αιγαίου τόνισε μεταξύ άλλων για το θέμα, Δρόσος Κουτσούμπας.
Συμπτώματα τσιμπήματος από μωβ μέδουσα
Οι νηματοκύστες παράγουν στο ανθρώπινο δέρμα, ερύθημα, πρήξιμο, κάψιμο όπως και μερικές φορές σοβαρές δερμονεκρωτικές, καρδιο- και νευροτοξικές επιδράσεις, οι οποίες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες σε ευαίσθητα άτομα.
Τα συμπτώματα μετά από επαφή – τσίμπημα από την μέδουσα μπορεί να είναι:
Πόνος σαν κάψιμο, πολλές φορές έντονο κοκκίνισμα του δέρματος, και σε μερικές περιπτώσεις εμφάνιση σε μέρος του δέρματος σας το αποτύπωμα της μέδουσας, ναυτία, πτώση πίεσης, ταχυκαρδία, κεφαλαλγία, εμετός, διάρροια, σπασμός των βρόγχων, δύσπνοια.
Σε περίπτωση εμφάνισης συστηματικών συμπτωμάτων (σπάνια) όπως : υπόταση , βράχος φωνής , εισπνευστικός συριγμός, γενικευμένο αγγειοοίδημα - εκτεταμένο κνιδωτικό εξάνθημα, διαταραχές επιπέδου επικοινωνίας - συνείδησης , έμετος, είναι επιβεβλημένη η άμεση διακομιδή του ασθενούς στο νοσοκομείο.
Χρήσιμες συμβουλές
Οι πολίτες καλούνται να κοιτάζουν τον καιρό και τους ανέμους πριν πάνε σε κάποια παραλία. Χρειάζεται να έχει αντίθετους ανέμους με την φορά της παραλίας (π.χ. αν η παραλία έχει θέα προς τον Νότο, τότε για να μειώνεται η πιθανότητα να υπάρχουν μέδουσες πρέπει οι άνεμοι να κατεβαίνουν από τον Βορρά, ώστε τον κυματισμό που δημιουργεί να τις διώχνει μακριά από τις παραλίες).
Αν σε μια παραλία έχει πλαγκτόν, συνιστάται να αποφεύγουν οι πολίτες να κολυμπάνε, διότι οι μέδουσες τρέφονται με πλαγκτόν αλλά και τα κνιδοκύτταρα τους είναι μικρά, διαφανή και μπορούν να φτάσουν τα 10 μέτρα μήκος.
Αν υπάρχει έντονο πρόβλημα με τις μωβ μέδουσες σε μια παραλία τότε συνιστάται οι πολίτες να μην ρισκάρουν να κολυμπήσουν και να φροντίζουν να έχουν πάντα κάποια αντισταμινική κρέμα μαζί τους ή κάποια κορτιζονούχα αλοιφή που μπορούν να προμηθευτούν από οποιοδήποτε φαρμακείο.
Για κανέναν λόγο οι πολίτες δεν πρέπει να βγάζουν τις μέδουσες έξω για να τις θάψουν στην άμμο, λόγω του ότι μεταφέρεται το πρόβλημα έξω με πιθανότητα κάποιος να πατήσει έστω και τυχαία κάποια νηματοκύστη, αλλά και γιατί σε τέτοιες μεγάλες εξάρσεις όσες και να δουν οι πολίτες και να βγάλουν υπάρχουν και άλλες εκατοντάδες ή και χιλιάδες μέσα στην θάλασσα. Δεν πρόκειται να λυθεί έτσι το πρόβλημα.
Υπάρχουν και ακίνδυνες μέδουσες
Εκτός από τις μωβ μέδουσες υπάρχουν και άλλες που δεν αποτελούν κίνδυνο για τους λουόμενους και σύμφωνα με τον κ. Τακλή δεν θα έπρεπε να τις πειράζουμε και ούτε να τις βγάζουμε στη στεριά. Και εξηγεί γιατί καταλήγοντας.
«Πρώτος και κύριος λόγος είναι ότι άμα τσιμπάνε οι μέδουσες τότε μεταφέρουμε το πρόβλημα στην στεριά και άμα υπάρχουν εξάρσεις όπως π.χ. της μωβ μέδουσας (Pelagia noctiluca) τότε δεν καταφέρνουμε τίποτα γιατί λίγο πιο μέσα στην θάλασσα έχουμε εκατομμύρια και δισεκατομμύρια μέδουσες που προσπαθώντας να τις βγάλουμε στην στεριά θα σπάσουν τα διαφανή πλοκάμια τους στα ρηχά νερά ή και στην παραλία που άμα τα ακουμπήσουμε μετά ή πατήσουμε πάνω σε αυτά πάλι μπορούν να μας τσιμπήσουν.
Δεύτερος λόγος λόγος είναι ότι μερικές μέδουσες όπως π.χ. η μεσογειακή μέδουσα (Cotylorhiza tuberculata) όταν αποσυντίθεται κάτω από τον καυτό ήλιο αρχίζει και μυρίζει άσχημα εντός λίγων λεπτών.
Τρίτος λόγος είναι ότι είναι πολύ χρήσιμα είδη οι μέδουσες γιατί καταναλώνουν φυτοπλαγκτόν και ζωοπλαγκτόν σε τεράστιες ποσότητες. Άμα υπάρχει αρκετό φυτοπλαγκτόν (το καφέ χρώμα στην επιφάνεια της θάλασσας) δημιουργεί διάφορα προβλήματα στο οικοσύστημα αλλά ταυτόχρονα χαλάει και τις διακοπές στους τουρίστες που δεν τους αρέσει να κολυμπάνε σε αυτό. Ενώ το ζωοπλαγκτόν είναι μικροσκοπικοί θαλάσσιοι οργανισμοί, σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται και οι μέδουσες άσχετα αν λίγα είδη είναι μεγάλα και τα βλέπουμε.
Πόσο επικίνδυνος είναι ένας λαγοκέφαλος
Ωστόσο χρειάζεται μεγάλη προσοχή καθώς η τετροδοτοξίνη προκαλεί μυϊκή παράλυση, μπλοκάρει το νευρικό σύστημα και μπορεί να επιφέρει τον θάνατο. Η συγκεκριμένη τοξίνη συγκεντρώνεται κυρίως στο ήπαρ και στα γεννητικά όργανα του λαγοκέφαλου αλλά και στον μυϊκό ιστό που τρώει ο άνθρωπος.
Η τοξικότητα του εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως ηλικία, μέγεθος, αναπαραγωγική περίοδος κ.α. Η τοξικότητα του αυξάνεται την περίοδο αναπαραγωγής του κυρίως τους θερινούς μήνες. Σε πολλές χώρες παρατηρούνται κάθε χρόνο δηλητηριάσεις από την κατανάλωσή του, με συσχετιζόμενα ποσοστά θνησιμότητας.
Το είδος αυτό έχει χαρακτηριστικό σχήμα σαν τορπίλη, δύο ασημένιες λωρίδες στις πλευρές του σώματος, στη ράχη είναι γκριζωπό με έντονα σκούρα στίγματα, δεν έχει λέπια και διαθέτει τέσσερα χαρακτηριστικά δυνατά δόντια.
