Σε εγρήγορση βρίσκεται ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) για την ευλογιά των πιθήκων και τον εντοπισμό του πρώτου ύποπτου κρούσματος στη χώρα μας.
Πρόκειται για Βρετανό τουρίστα ο οποίος, μαζί με τη συνοδό του που είναι ασυμπτωματική, νοσηλεύονται σε θάλαμο αρνητικής πίεσης στο νοσοκομείο "Αττικόν".
Το περιστατικό έχει αναλάβει ο καθηγητής Παθολογίας ΕΚΠΑ Σωτήρης Τσιόδρας με την αναπληρώτρια καθηγήτρια Παθολογίας -Λοιμώξεων, Αναστασία Αντωνιάδου.
Τα αποτελέσματα των εξετάσεων που έχουν σταλεί στο εργαστήριο αναφοράς στη Θεσσαλονίκη θα είναι διαθέσιμα αύριο.
Για το πρώτο ύποπτο κρούσμα ευλογιάς των πιθήκων που παρουσιάστηκε στην χώρα μας και συγκεκριμένα στη Κεφαλονιά, που μεταφέρθηκε για περαιτέρω εξέταση , μίλησε το πρωί της Κυριακής 22 Μαΐου, ο Καθηγητής Μικροβιολογίας του νοσοκομείου, Σπυρίδων Πουρνάρας, ο οποίος ανέλυσε τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί, συνέστησε ψυχραιμία και έδωσε μήνυμα ενόψει αύξησης της κινητικότητας τους καλοκαιρινούς μήνες.
«Θα γίνουν εξετάσεις στη μονάδα μας. Γνωρίζαμε πως κάτι σχετικό υπάρχει. Μας είχαν ενημερώσει να περιμένουμε το περιστατικό πριν μέρες. Ακούγεται βαρύγδουπο, αλλά δεν είναι κάτι τραγικό. Η κοπέλα που τον συνοδεύει, δεν έχει συμπτώματα. Θα νοσηλευτεί μαζί του προληπτικά. Τα πρώτα δείγματα θα πάνε στο εργαστήριο αναφοράς του ΑΠΘ, εκεί είναι ειδικοί σε αυτούς τους ιούς και περιμένουμε τα αποτελέσματα πολύ γρήγορα, μάλλον και τη Δευτέρα» ανέφερε ο κ. Πουρνάρας για τον 29χρονο τουρίστα προερχόμενο από τη Βρετανία, που μεταφέρθηκε μέσα σε ειδική κάψουλα (όπως τα κρούσματα Covid19) από την Κεφαλονιά, για την προστασία της δημόσιας υγείας.
Υπενθυμίζεται πως χτες Σάββατο, ο ΕΟΔΥ ανέφερε τα εξής:
«Ύποπτο κρούσμα για πιθανή μόλυνση από Ευλογιά των πιθήκων εξετάζεται. Πρόκειται για έναν Άγγλο τουρίστα ο οποίος μαζί με τη συνοδό του, ασυμπτωματική, διακομίζονται στο Αττικό νοσοκομείο προκειμένου να νοσηλευτούν σε δωμάτια αρνητικής πίεσης.
Ο ΕΟΔΥ έλαβε δείγματα για επιβεβαιωτική εξέταση τα οποία στάλθηκαν στο εργαστήριο αναφοράς και τα αποτελέσματα θα είναι διαθέσιμα τη Δευτέρα».
Μπάιντεν για ευλογιά των πιθήκων: Όλοι πρέπει να ανησυχούν
Το ξέσπασμα της ευλογιάς των πιθήκων είναι κάτι για το οποίο «όλοι πρέπει να ανησυχούν», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, προσθέτοντας ότι οι αξιωματούχοι του τομέα Υγείας των ΗΠΑ εξετάζουν πιθανές θεραπείες και εμβόλια.
«Δουλεύουμε σκληρά για να συμπεράνουμε τι πρέπει να κάνουμε», ανέφερε ο κ. Μπάιντεν, πριν αναχωρήσει με το Air Force One για την Ιαπωνία.
Στις ΗΠΑ, μετά από την επιβεβαίωση κρούσματος της ευλογιάς των πιθήκων, της ασθένειας που έχει σημάνει υγειονομικό συναγερμό παγκοσμίως, έχουν προκύψει μερικές ακόμη ύποπτες περιπτώσεις.
Η ευλογιά των πιθήκων επαναφέρει τη χρήση μάσκας;
Τη στιγμή που έπεφταν οι μάσκες για τον κορωνοϊό, φαίνεται πως επιστρέφουν εξαιτίας της ευλογιάς των πιθήκων.
Ειδικοί επισημαίνουν ότι η μάσκα μπορεί να προστατεύσει από τη μετάδοση του ιού αυτού, της ευλογιάς των πιθήκων. Η ασθένεια αυτή μεταδίδεται συχνά μέσω της στενής επαφής δύο ατόμων, μέσω του δέρματος ή μολυσμένων ρούχων και υφασμάτων, ή από την κατανάλωση μολυσμένου κρέατος.
Ωστόσο, μεταδίδεται και μέσω της αναπνευστικής οδού, δυσκολότερα απ’ ό,τι η Covid-19 ωστόσο, καθώς τα σταγονίδια είναι μεγαλύτερου μεγέθους και δεν «ταξιδεύουν» σε εξίσου μεγάλες αποστάσεις με εκείνα του κορωνοϊού.
Οι υγειονομικές υπηρεσίες της Νέας Υόρκης, μόλις λίγες ημέρες αφότου οι πολίτες είχαν αρχίσει να επανέρχονται σε μια κανονικότητα, ήδη άρχισαν να ενθαρρύνουν -ξανά- τη χρήση μάσκας από τον πληθυσμό για την προστασία του από την ευλογιά των πιθήκων.
«Οι μάσκες μπορούν να προστατεύσουν από την ευλογιά των πιθήκων, καθώς και από άλλους ιούς που κυκλοφορούν στη Νέα Υόρκη, όπως της COVID-19. Το Τμήμα συνεχίζει να προτείνει μάσκες σε δημόσιους εσωτερικούς χώρους. Στο πλαίσιο της προφύλαξης, κάθε Νεοϋορκέζος που εμφανίζει ασθένεια παρόμοια με γρίπη με πρήξιμο των λεμφαδένων και εξανθήματα στο πρόσωπο και το σώμα θα πρέπει να επικοινωνήσει με τον πάροχο υγειονομικής περίθαλψης», γράφει δελτίο Τύπου του τμήματος Υγείας της Νέας Υόρκης.
Τι γνωρίζουμε έως τώρα για την ευλογιά των πιθήκων (monkeypox)
Πριν από δύο εβδομάδες μία επιδημική έξαρση κρουσμάτων ευλογιάς των πιθήκων ανιχνεύτηκε για πρώτη φορά στο Ηνωμένο Βασίλειο προκαλώντας ανησυχία στους ειδικούς δημόσιας υγείας.
Η διασπορά των περιστατικών που νοσούν από την ευλογιά των πιθήκων αυξάνεται ανά τον κόσμο, ενώ είναι άγνωστη ακόμα η μεταδοτικότητα του. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητη η ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας, για την λήψη των απαραίτητων μέτρων προφύλαξης, καθώς και του βαθμού μεταδοτικότητας του ιού, τονίζουν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής και της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιάννα Ρέντζιου, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Μαρία Καντζανού, Γιάννης Ντάνασης, Ροδάνθη Ελένη Συρίγου, Πάνος Μαλανδράκης, Δημήτρης Παρασκευής και Θάνος Δημόπουλος (πρύτανης ΕΚΠΑ), συνοψίζοντας τα νεότερα δεδομένα σχετικά με την ευλογιά των πιθήκων όπως δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση Nature.
Επιδημιολογία-Παθογένεια-Κλινική Εικόνα-Διάγνωση-Θεραπεία
Ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων ανήκει στο γένος Orthopoxvirus της οικογένειας Poxviridae, στο ίδιο γένος με τον ιό variola, ο οποίος προκαλεί την ευλογιά και έχει εκριζωθεί παγκοσμίως από το 1980. Ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1958 σε αποικίες πιθήκων, ενώ εντοπίστηκε για πρώτη φορά στον άνθρωπο το 1970 στο Κονγκό. Έκτοτε, έχουν παρατηρηθεί τοπικές επιδημικές εξάρσεις σε χώρες της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής, με τελευταία και σημαντικότερη την επιδημική έξαρση στην Νιγηρία με περισσότερα από 500 επιβεβαιωμένα και ύποπτα κρούσματα. Στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν εντοπιστεί από το 2018 επτά κρούσματα-σχετιζόμενα με ταξίδι σε ενδημικές χώρες.
Η περίοδος επώασης είναι συνήθως 5-21 ημέρες και ο ιός μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων μέσω του αναπνευστικού συστήματος κατόπιν εισπνοής μεγάλου μεγέθους σταγονιδίων και μέσω επαφής με δερματικές βλάβες πάσχοντος ή μολυσμένα υλικά (πχ κλινοσκεπάσματα ή πετσέτες που έχει χρησιμοποιήσει ασθενής). Η νόσος εκδηλώνεται με πυρετό, κεφαλαλγία, μυαλγίες, λεμφαδενοπάθεια και εξάνθημα, το οποίο συνήθως ξεκινάει από την κεφαλή και επεκτείνεται στον κορμό, ενώ συμπεριλαμβάνει και παλάμες-πέλματα. Το εξάνθημα αρχικά εμφανίζεται με τη μορφή κηλίδων και βλατίδων, οι οποίες εξελίσσονται σε μικρές φυσαλίδες, φλύκταινες και έπειτα σε εφελκίδες που τελικά υποχωρούν. Το εξάνθημα αυτό μερικές φορές συγχέεται με το εξάνθημα της ανεμοβλογιάς. Η νόσος διαρκεί συνήθως 2-4 εβδομάδες και στην πλειονότητα των περιπτώσεων είναι αυτοπεριοριζόμενη. Η διάγνωση γίνεται με απομόνωση του ιού σε καλλιέργεια, ανίχνευση του DNA του ιού με PCR σε κλινικό δείγμα ή ανίχνευση παρουσίας orthopox-ιού σε ιστούς με ανοσοϊστοχημικές μεθόδους.
Η θεραπεία εστιάζει κυρίως στην βελτίωση των συμπτωμάτων. Όσον αφορά στην αντιϊική θεραπεία, δύο φάρμακα που έχουν εγκριθεί για την θεραπεία της ευλογιάς θεωρούνται αποτελεσματικά και έναντι της ευλογιάς των πιθήκων: το tecovirimat, θεραπεία εκλογής σε συνδυασμό με το brincidofovir σε ασθενείς με σοβαρή νόσο. Η θνητότητα στις χώρες της Αφρικής κυμαίνεται μεταξύ 1-10% για τα στελέχη της Κεντρικής Αφρικής, ενώ για τα στελέχη της Δυτικής Αφρικής που αποτελούν αυτά που έχουν ταυτοποιηθεί στην πρόσφατη έξαρση στην Ευρώπη, η θνητότητα στην Αφρική είναι περίπου 3%. Στις επιδημικές εξάρσεις στο Δυτικό Ημισφαίριο δεν καταγράφηκε κανένας θάνατος.
Γιατί ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων προκαλεί ανησυχία ως παθογόνο για την δημόσια υγεία;
Ένας από τους κυριότερους λόγους ανησυχίας είναι η απότομη άνοδος των κρουσμάτων, καθώς μέχρι το απόγευμα της 21ης Μαΐου 145 περιστατικά (επιβεβαιωμένα και ύποπτα) έχουν καταγραφεί σε 9 ευρωπαϊκές χώρες καθώς και σε Ηνωμένες Πολιτείες, Καναδά, Αυστραλία και Ισραήλ, όπως επισημαίνει ο κ. Moritz Kraemer, PhD, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Επίσης, άλλος λόγος ανησυχίας είναι η δυνατότητα μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο χωρίς ιστορικό ταξιδιού σε ενδημική περιοχή, το οποίο σημαίνει ότι υπάρχει οριζόντια μετάδοση στην κοινότητα. Το μεγαλύτερο ερώτημα είναι, όπως επισημαίνει και ο Andrea McCollum, επιδημιολόγος στο Τμήμα Poxvirus του CDC, πόσο εύκολα μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Για τον λόγο αυτό, ο κ. Osterholm, διευθυντής του Κέντρου Λοιμωδών Νοσημάτων του Πανεπιστημίου της Μινεσότας, προβλέπει την πιθανότητα δυναμικής μετάδοσης του ιού λόγω της αγνώστου μέχρι ώρας μεταδοτικότητας του. Η αναπληρώτρια διευθύντρια του κέντρου ελέγχου και πρόληψης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής κ. Jennifer McQuinston δήλωσε ότι «δεδομένου των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων στην Πορτογαλία, και των ύποπτων περιστατικών στην Ισπανία, και δεδομένου της ανεύρεσης περιστατικών σε πολλές χώρες του κόσμου, είναι ακόμα άγνωστο πόσο μεγάλη θα είναι η διασπορά του ιού, και λόγω των συχνών μετακινήσεων μεταξύ των χωρών, θα δούμε περιστατικά σε όλο το κόσμο». Τέλος, η κ. Marion Koopmans, DVM, PhD, διευθύντρια τμήματος Erasmus που επικεντρώνεται στην έρευνα σχετικά με ιούς, επισημαίνει ότι η επιδημική έκρηξη αρχίζει να είναι ανησυχητική καθώς τα περιστατικά εντοπίζονται σε διαφορετικές χώρες, ασυνήθιστο για τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων που δεν είναι τόσο μεταδοτικός.
Ο ΠΟΥ αναμένει αύξηση κρουσμάτων
«Οι διαθέσιμες πληροφορίες υποδεικνύουν ότι η μετάδοση μεταξύ ανθρώπων γίνεται όταν υπάρχει στενή επαφή με ασυμπτωματικούς μολυσμένους ανθρώπους», επισήμανε ο ΠΟΥ.
Η ευλογιά των πιθήκων, μολυσματική ασθένεια που συνήθως έχει ήπια συμπτώματα, είναι ενδημική σε τμήματα της δυτικής και της κεντρικής Αφρικής. Εξαπλώνεται μέσω της στενής επαφής, κάτι που σημαίνει πως μπορεί να περιοριστεί σχετικά εύκολα, με απομόνωση και τήρηση των κανόνων υγιεινής.
«Αυτό που μοιάζει να συμβαίνει είναι ότι μεταδόθηκε στον πληθυσμό ως σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα, και εξαπλώνεται, όπως συμβαίνει γενικά με τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα (...) σε όλο τον κόσμο», εξήγησε στο πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς ο Ντέιβιντ Χέιμαν, ειδικός στις μολυσματικές νόσους στον ΠΟΥ.
Ο κ. Χέιμαν είπε ότι διεθνής επιτροπή ειδικών συνεδρίασε μέσω βιντεοδιάσκεψης για να συζητήσει τι χρειάζεται να μελετηθεί για το ξέσπασμα και για ποια στοιχεία χρειάζεται να ενημερωθούν οι πολίτες, ανάμεσά τους το εάν υπάρχει ασυμπτωματική εξάπλωση του ιού, ποιοι διατρέχουν κίνδυνο και ποιοι είναι οι τρόποι μετάδοσης.
Πρόσθεσε ότι η συνεδρίαση συγκλήθηκε εξαιτίας της «επείγουσας φύσης της κατάστασης». Η συγκεκριμένη επιτροπή δεν είναι αυτή που θα προτείνει την κήρυξη διεθνούς κατάστασης υγειονομικής έκτακτης ανάγκης, το υψηλότερο επίπεδο συναγερμού του ΠΟΥ, όπως όταν εκδηλώθηκε η πανδημία του νέου κορονοϊού.
Ο κ. Χέιμαν σημείωσε πως η στενή επαφή είναι η κυριότερη οδός μετάδοσης, καθώς τα δερματικά εξανθήματα που προκαλούνται είναι ιδιαίτερα μολυσματικά. Ειδικά οι γονείς που φροντίζουν παιδιά που ασθενούν διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο, όπως και οι υγειονομικοί, που εξηγεί γιατί κάποιες χώρες εμβολιάζουν το προσωπικό που φροντίζει ασθενείς με εμβόλια για την ευλογιά, συγγενικό ιό.
Αρκετά κρούσματα έχουν εντοπιστεί σε κλινικές σεξουαλικής υγείας.
Η αρχική αλληλούχηση του γονιδιώματος με βάση δείγματα μερικών κρουσμάτων στην Ευρώπη έδειξε ότι το στέλεχος του ιού έχει ομοιότητες με εκείνο που είχε εξαπλωθεί με πιο περιορισμένο τρόπο στη Βρετανία, στο Ισραήλ και στη Σιγκαπούρη του 2018.
Ο ειδικός εκτίμησε πως είναι «εύλογη» η υπόθεση που ο ιός κυκλοφορούσε ήδη εκτός των κρατών όπου είναι ενδημικός αλλά δεν υπήρξαν ξεσπάσματα λόγω των lockdowns, της κοινωνικής απόστασης και των ταξιδιωτικών περιορισμών που επιβλήθηκαν εξαιτίας της πανδημίας του νέου κορονοϊού.
Επέμεινε πως η κατάσταση δεν είναι παρόμοια με εκείνη το πρώτο διάστημα μετά τον εντοπισμό του νέου κορονοϊού, διότι η ευλογιά των πιθήκων δεν μεταδίδεται με τέτοια ευκολία. Όσοι υποπτεύονται πως μπορεί να έχουν εκτεθεί στον ιό, ή έχουν συμπτώματα, όπως πυρετό ή εξανθήματα, πρέπει να αποφεύγουν τη στενή επαφή με άλλους, υπογράμμισε.
«Υπάρχουν διαθέσιμα εμβόλια, αλλά το πιο σημαντικό μήνυμα είναι πως μπορείτε να προστατευθείτε», κατέληξε ο Ντέιβιντ Χέιμαν.
