Θλίψη στο παγκόσμιο καλλιτεχνικό - και όχι μόνο - στερέωμα προκάλεσε η είδηση του θανάτου του σπουδαίου Έλληνα μουσικού συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου. Τη δυσάρεστη είδηση επιβεβαίωσε το δικηγορικό γραφείο που τον εκπροσωπεί, αναφέροντας πως «με μεγάλη μας θλίψη ανακοινώνουμε ότι ο μεγάλος Έλληνας Βαγγέλης Παπαθανασίου έφυγε από τη ζωή αργά το βράδυ της Τρίτης 17 Μαΐου». Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου «έφυγε» στα 79 του χρόνια από κορωνοϊό σε νοσοκομείο της Γαλλίας.
Ο Ευάγγελος Οδυσσέας Παπαθανασίου, όπως ήταν το πλήρες όνομά του, γεννήθηκε στις 29 Μαρτίου 1943 στην Αγριά Βόλου και ξεκίνησε να γράφει μουσική από τεσσάρων ετών. Στα έξι του έδωσε την πρώτη του δημόσια παράσταση.
«Όταν άρχισα να συνθέτω ήμουν σχεδόν τεσσάρων ετών», θυμάται ο ίδιος σε μια από τις ελάχιστες συνεντεύξεις του, το 1992, στο τεχνικό έντυπο “Keyboard”. «Η μουσική ήταν κάτι ενστικτώδες για μένα από πολύ μικρή ηλικία. Στα τέσσερα δεν είχα καμία μνήμη μουσικής, ήταν πολύ νωρίς. Και όμως, καθόμουν στο πιάνο και χρησιμοποιούσα ό,τι μπορούσα να βρω γύρω μου, στο σπίτι, που να μπορεί να λειτουργήσει ως κρουστό. Περνούσα ώρες ολόκληρες παράγοντας ήχους, ή παίζοντας στο πιάνο ό,τι μου περνούσε από τον νου. Δε θυμάμαι ποτέ τον εαυτό μου να μη συνθέτει».
Σταθμοί της καριέρας του
Τα πολυδιάστατα έργα του αγαπήθηκαν σε ολόκληρο τον πλανήτη. Μερικοί σταθμοί της καριέρας του είναι: Το 1968 μαζί με τον Λουκά Σιδερά και τον Ντέμη Ρούσσο σχημάτισε τους “Aphrodite's Child”, που έμελλε να γίνει το πιο επιτυχημένο ελληνικό συγκρότημα στο εξωτερικό.
Το 1979 θα γνωρίσει μεγάλη επιτυχία και στη χώρα μας με τις «Ωδές», μια σειρά ηλεκτρονικών διασκευών πάνω σε παραδοσιακά ελληνικά τραγούδια που ερμηνεύει η Ειρήνη Παππά. Το καλοκαίρι του 2001 ο Παπαθανασίου παρουσίασε το έργο «Μυθωδία» στους Στύλους του Ολυμπίου Διός. Η μουσική του έργου δημιουργήθηκε ώστε να συνοδεύσει τη διαστημική αποστολή της NASA 2001 «Οδύσσεια στον Άρη».
Υπέγραψε τα σάουντρακ των ταινιών του Ρίντλεϊ Σκοτ “Blade Runner”(1982) και “1492: Χριστόφορος Κολόμβος” (“1492: The Conquest Of Paradise”, 1992), “Αλέξανδρος” (2004) του Όλιβερ Στόουν και “Ελ Γκρέκο” (2007) του Γιάννη Σμαραγδή.
Μουσική για το διάστημα
Η εξερεύνηση του διαστήματος τον ενθουσίαζε από τα πρώτα του παιδικά χρόνια, όπως έχει δηλώσει και ο ίδιος. Ένα μεγάλο μέρος από τα έργα του είναι αφιερωμένο σε αυτό, ενώ διαχρονικά οι κορυφαίοι διαστημικοί οργανισμοί τον εμπιστεύτηκαν για να μελοποιήσει τις επιτυχίες τους.
Το 1980 ξεκίνησε να προβάλλεται η αμερικανική τηλεοπτική σειρά “Cosmos: A Personal Voyage” του Καρλ Σαγκάν, που είχε ως κύριο θέμα τη θέση του ανθρώπου στο σύμπαν και την ύπαρξη εξωγήινης ζωής. Η μουσική επένδυση των επεισοδίων δημιουργήθηκε από τον Παπαθανασίου, ενώ η σειρά απέσπασε βραβείο “Emmy” και προβλήθηκε σε 69 χώρες και σε 500 εκατομμύρια τηλεθεατές.
Το καλοκαίρι του 2001 ο Παπαθανασίου παρουσίασε το έργο «Μυθωδία» στους Στύλους του Ολυμπίου Διός. Η μουσική του έργου δημιουργήθηκε ώστε να συνοδεύσει τη διαστημική αποστολή της ΝΑSΑ 2001 «Οδύσσεια στον Άρη». Ήταν μια φαντασμαγορική μουσική παράσταση, κατά τη διάρκεια της οποίας προβάλλονταν με ειδικά οπτικά εφέ απεικονίσεις κυρίως από θεούς της αρχαίας Ελλάδας και διαστημικές εικόνες της ΝΑSΑ. Τα σολιστικά μέρη του έργου ερμήνευσαν οι σοπράνο Τζέσι Νόρμαν και Κάθλιν Μπατλ.
Επίσης συμμετείχε η Μητροπολιτική Ορχήστρα του Λονδίνου, 120μελής χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ενώ ο ίδιος ο συνθέτης χειριζόταν τα πλήκτρα. Το έργο προβλήθηκε τηλεοπτικά σε όλο τον πλανήτη, ενώ υπήρχαν γιγαντοοθόνες και στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Μετά το τέλος της μουσικής παράστασης η γαλλική κυβέρνηση, την οποία εκπροσώπησε ο υπουργός Παιδείας Ζακ Λανγκ, απένειμε στον Παπαθανασίου τον τίτλο του Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής, σε μια τελετή που έλαβε χώρα στο περιστύλιο του Ζαππείου.
Δύο χρόνια αργότερα η ΝΑSΑ του απένειμε το μετάλλιο δημόσιας συνεισφοράς σε αναγνώριση εξαιρετικής συνεισφοράς στο όραμά της. Το βραβείο αποτελεί την υψηλότερη τιμή από τον αμερικανικό οργανισμό για μη κυβερνητικά πρόσωπα.
Το 2013, η ΝΑSΑ υιοθέτησε για δεύτερη φορά τη μουσική του Παπαθανασίου με ένα πρωτότυπο μουσικό έργο που δημιουργήθηκε για να πλαισιώσει το βίντεο από την αποστολή «Ήρα» (“Τζούνο”), που απεικονίζει συγχρόνως την κίνηση της Γης και της Σελήνης μαζί για πρώτη φορά. Το βίντεο απαθανατίστηκε κατά τη διάρκεια της αποστολής καθ' οδόν για το σύστημα του πλανήτη Δία.
Τον Νοέμβριο του 2014 ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) πρότεινε στον Παπαθανασίου να συνθέσει τη μουσική για την πρώτη ιστορική προσεδάφιση σε κομήτη. Έτσι, συνέθεσε μια μουσική τριλογία (“Άφιξη”, “Το ταξίδι του Philae” και “Το βαλς του Ροζέτα”), η οποία παρουσιάστηκε από τον ESA μετά την επιτυχημένη προσεδάφιση του σκάφους «Ροζέτα» στον κομήτη 67P.
Το 1995, ως φόρο τιμής στη μουσική του προσφορά αλλά και στην αγάπη του για το διάστημα, το Minor Planet Center της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης έδωσε το όνομα του συνθέτη στον Αστεροειδή της Κύριας Ζώνης 6354, που πλέον ονομάζεται 6354 Vangelis.
Ο οσκαρικός Vangelis
Το χρυσό αγαλματάκι για τους «Δρόμους της Φωτιάς»
Ανήμερα των γενεθλίων του, το 1982, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου δίπλα στα δεκάδες βραβεία και τις εκατοντάδες διακρίσεις του θα τοποθετήσει και το χρυσό αγαλματάκι των Όσκαρ, το οποίο κέρδισε για τη μουσική που έγραψε για την ταινία του Χιου Χάτσον «Οι Δρόμοι της Φωτιάς», η οποία ακόμα και σήμερα θεωρείται μια από τις κορυφαίες με αθλητικό περιεχόμενο.
Η ταινία είναι βασισμένη στην αληθινή ιστορία δύο Βρετανών ερασιτεχνών δρομέων, που έχουν βάλει στόχο να κερδίσουν το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924. Πρόκειται για τον εβραϊκής καταγωγής Άγγλο Χάρολντ Έιμπραμς (1899-1978), που βιώνει τον κρυφό ρατσισμό των συμπατριωτών του και επιθυμεί τη συμμετοχή του στους Αγώνες, προκειμένου να πάρει το αίμα του πίσω, και τον Σκοτσέζο θεολόγο Έρικ Λίντελ (1902-1945), που είναι από τη φύση του γρήγορος και θέλει να τιμήσει τον Θεό για το χάρισμα που του δώρισε. Τελικά και οι δύο αθλητές θα πετύχουν τον στόχο τους: Ο μεν Έιμπραμς θα κερδίσει τα 100 μ., ο δε Λίντελ τα 400 μ.
Στην τελετή της απονομής των βραβείων Όσκαρ, που έγινε στις 29 Μαρτίου 1982, η ταινία κέρδισε τέσσερα: καλύτερης ταινίας (Ντέιβιντ Πάτναμ), πρωτότυπης μουσικής (Βαγγέλης Παπαθανασίου), πρωτότυπου σεναρίου (Κόλιν Γουέλαντ) και κοστουμιών (Μιλένα Κανονέρο).
Το αντίο του Έλον Μασκ
Η είδηση του θανάτου του Βαγγέλη Παπαθανασίου έκανε τον γύρω του κόσμου με αρκετούς να έχουν την ανάγκη να του πουν το τελευταίο αντίο. Μεταξύ των ανθρώπων που έσπευσαν να τον αποχαιρετήσουν ήταν και ο Έλον Μασκ κάνοντας μια ανάρτηση στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter.
«Καληνύχτα, γλυκέ μαέστρο, κι αγγέλων φτερουγίσματα ας σε νανουρίζουν» έγραψε ο Έλον Μασκ, αποχαιρετώντας τον Vangelis.
