Κρήτη: Τεράστιες δυνατότητες για τον θρησκευτικό τουρισμό

Κρήτη
Κρήτη: Τεράστιες δυνατότητες για τον θρησκευτικό τουρισμό

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Οι προοπτικές και τα προβλήματα – Το συγκριτικό πλεονεκτήματα της Κρήτης με τα θρησκευτικά μνημεία

Πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα για να αναπτυχθεί ο θρησκευτικός τουρισμός διαθέτει η Κρήτη, καθώς ο πλούτος σε αριθμό ιερών ναών, μονών και εκκλησιαστικών μνημείων είναι άφθονος, με την ιστορική αξία να παράγει πρόσθετη υπεραξία. Το ζήτημα όμως είναι πως, παρά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και τις μεγάλες δυνατότητες που παρουσιάζει το νησί μας - γεγονός στο οποίο συνηγορούν ιερείς και τουριστικοί παράγοντες της Κρήτης - υπάρχουν καταστάσεις και εξελίξεις που δε διαμορφώνουν πρόσφορο έδαφος για τη συγκρότηση μιας βιώσιμης εναλλακτικής μορφής τουρισμού όπως είναι ο θρησκευτικός. Η πανδημία, πολιτικοί λόγοι και το γεγονός πως απευθύνεται κατά βάση στο ρωσικό ακροατήριο είναι οι παράγοντες που εμποδίζουν την ανάπτυξή του.

Δεν είναι πρωτοτυπία να υποστηρίξει κάποιος πως τόσο το ελληνικό όσο και το τουριστικό προϊόν της Κρήτης στηρίζεται στο μότο “ήλιος-θάλασσα”. Εκατοντάδες χιλιάδες τουρίστες τον χρόνο έρχονται στην ηλιόλουστη χώρα μας με σκοπό να πάρουν βαθιές ανάσες ξεκούρασης κάτω από τον ζεστό ήλιο και απολαμβάνοντας το κολύμπι που προσφέρουν οι ελληνικές θάλασσες. Είναι ένα μοντέλο ανάπτυξης που έχει διαρκέσει εδώ και αρκετά χρόνια και όπως φαίνεται θα συνεχίζει να διαρκεί, καθώς η επιτυχία του είναι αδιαπραγμάτευτη και αδιαμφισβήτητη.

Πέρα, όμως, από τις ελληνικές θάλασσες και το ζεστό κλίμα, η Κρήτη είναι περήφανη για τα θρησκευτικά της μνημεία. Είναι μια γεωγραφική περιοχή που έχει έντονη θρησκευτική και ιστορική αξία για πολλούς και διάφορους λόγους. Είναι μια περιοχή όπου πρώτος επίσκοπος της Εκκλησίας της Κρήτης ήταν ο Απόστολος Τίτος, ο οποίος διετέλεσε στενός συνεργάτης του Απόστολου Παύλου, που ήρθε στην Κρήτη κατά τη διάρκεια της επίγειας ζωής του.

Κάνοντας μια εκδρομή στην Κρήτη, από νομό σε νομό, εύκολα μπορεί να παρατηρήσει κανείς τα χριστιανικά μνημεία που κοσμούν το νησί. Υπάρχουν πολλές εκκλησίες που έχουν δώσει ένα ξεχωριστό θρησκευτικό στίγμα στην περιοχή όπου εδρεύουν. Ενδεικτικά παραδείγματα εκκλησιών και μοναστηριών με έντονο θρησκευτικό και ιστορικό κάλλος είναι η Μονή Τοπλού, η Ιερά Μονή Φανερωμένης Ιεράπετρας, η Μονή Αγίου Γεωργίου Σεληνάρι, η Μονή Παναγίας Κεράς Καρδιωτίσσης, η Μονή Παλιανής, η Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Επανωσήφη, η Ιερά Μονή Κυρίας των Αγγέλων Γουβερνέτου, η Μονή Αγίας Τριάδας Τζαγκαρόλων, η Μονή Παναγίας Οδηγήτριας Γωνιάς, η Μονή Παναγίας Καλυβιανής, η Μονή Πρέβελη, η Ιερά Μονή Αγίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου, η Ιερά Μονή Αρκαδίου, κ. ά. Επίσης στη Μητρόπολη Γορτύνης και Αρκαδίας υπάρχει η έδρα της παλαιάς Αρχιεπισκοπής Κρήτης, με τον Ιερό Ναό του Αγίου Τίτου να παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον. Οι συγκεκριμένες μονές και ναοί αποτελούν πόλο έλξης για χιλιάδες χριστιανούς ορθόδοξους - και όχι μόνο - τουρίστες, οι οποίοι προσέρχονται με σκοπό να προσκυνήσουν και να θαυμάσουν τη θρησκευτική ομορφιά.

Στο πλαίσιο αυτό, η “Νέα Κρήτη” πραγματοποίησε μια έρευνα σχετικά με το εάν ο θρησκευτικός τουρισμός μπορεί να αποτελέσει μια σημαντική πηγή εσόδων για την Κρήτη. Η εφημερίδα επικοινώνησε με σημαντικούς παράγοντες, αλλά και με ιερείς, με σκοπό να παρουσιάσει στους αναγνώστες τον θρησκευτικό τουρισμό και πιο συγκεκριμένα τις προοπτικές του...

«Πολλές οι δυνατότητες στο νησί μας»

Τόσοι τουριστικοί παράγοντες, όσο και οι ιερείς υποστήριξαν πως η Κρήτη έχει πολλές δυνατότητες ανάπτυξης του θρησκευτικού τουριστικού της προϊόντος. Τόσο οι ιστορικές μονές και ναοί, όσοι και οι θρησκευτικές διαδρομές μπορούν να αποτελέσουν πόλο έλξης για χιλιάδες τουρίστες. Και, μάλιστα, να έρθουν τουρίστες σε περιόδους που η Ελλάδα τούς χρειάζεται.

«Η Κρήτη έχει τις καλύτερες προϋποθέσεις για να αναπτύξει τον θρησκευτικό τουρισμό. Οι αποστάσεις είναι κοντινές. Τα μοναστήρια μας είναι φιλόξενα, κάτι που δεν το βρίσκεις εύκολα. Έχουν έντονη την αίσθηση της κρητικής φιλοξενίας. Θα σε εξυπηρετήσουν. Οι μοναχοί είναι χαμογελαστοί. Όλες οι αδελφότητες είναι γεμάτες με αγάπη και, εάν όλα αυτά συνδυαστούν με τη χριστιανική παράδοση, τότε ο θρησκευτικός τουρισμός έχει πρόσφορο έδαφος να αναπτυχθεί», υποστήριξε ο Πρωτοσύγκελος της Ιεράς Μητρόπολης Πέτρας και Χερρονήσου, πατέρας Τίτος Ταμπακάκης.

«Ο θρησκευτικός τουρισμός έχει δυνατότητες αρκετές στην Κρήτη και μπορεί να αξιοποιηθεί σε περιόδους που χρειαζόμαστε πελάτες», υποστηρίζει από την πλευρά του ο πρόεδρος του Συνδέσμου Τουριστικών & Ταξιδιωτικών Γραφείων Κρήτης, Μιχάλης Βλατάκης.

«Είναι ακόμη ανοργάνωτος»

«Ο θρησκευτικός τουρισμός, όπως υπάρχει συνειδησιακά στον Κρητικό, είναι ακόμη ανοργάνωτος», κάνει σαφές ο κ. Βαμιεδάκης. Όπως λέει, δεν υπάρχει συγκεκριμένο πλαίσιο ρύθμισης και στάθμισης, ενώ οι όποιες ενέργειες είναι αποσπασματικές. Ο τουριστικός πράκτορας-ξενοδόχος Μιχάλης Βαμιεδάκης μάς μίλησε για τον θρησκευτικό τουρισμό στην Κρήτη, κάνοντας σαφές πως πρέπει να τον διαχωρίσουμε από τον προσκυνηματικό. Ο θρησκευτικός, όπως τόνισε, απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως θρησκείας, που έχουν θαυμασμό στην ιστορία και στην αρχιτεκτονική εκκλησιαστικών μνημείων, ενώ ο προσκυνηματικός απευθύνεται στους χριστιανούς ορθοδόξους. Ως επιχειρηματική δραστηριότητα, δε, είναι ανοργάνωτη.

«Είναι ανοργάνωτος ο θρησκευτικός τουρισμός. Πρώτα απ’ όλα υπάρχει διαφοροποίηση ανάμεσα στον θρησκευτικό και τον προσκυνηματικό τουρισμό. Ο προσκυνηματικός τουρισμός είναι ο τουρισμός εκείνος που θα γίνει από έναν ορθόδοξο χριστιανό ο οποίος θα έρθει στην Κρήτη με σκοπό να προσκυνήσει ένα εν ενεργεία μοναστήρι ή εκκλησία. Και ο θρησκευτικός τουρισμός είναι ο τουρισμός εκείνος που προσελκύει οποιονδήποτε που έρχεται να δει τα μνημεία από ιστορικής, αρχιτεκτονικής και αισθητικής απόψεως», υποστήριξε ο κ. Βαμιεδάκης, ενώ συνέχισε: «Όσον αφορά στον προσκυνηματικό τουρισμό, θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι απευθυνόμαστε στους Ρώσους και στους βαλκανικούς λαούς. Πολλές εκκλησίες των βαλκανικών λαών διοργανώνουν εκδρομές σε ελληνικούς θρησκευτικούς τόπους, αλλά τα έσοδα δεν είναι αρκετά. Και δεν μπορούμε να περιμένουμε κάτι μαζικό και οργανωμένο γιατί ο προσκυνηματικός τουρισμός απευθύνεται σε λαούς με χαμηλό προϋπολογισμό, που μετά δυσκολίας ταξιδεύει. Υπάρχουν, βέβαια, εύποροι άνθρωποι που επισκέπτονται θρησκευτικούς τόπους όπως στο Άγιο Όρος, αλλά αυτό είναι κάτι που απευθύνεται σε μικρό μέρος του κόσμου και δεν μπορεί να παραχθεί υπεραξία».

«Χρειάζεται συμφωνία μεταξύ επιχειρηματιών» - «Δεν υπάρχει κάτι οργανωμένο ως επιχειρηματική δράση»

Ο Πρωτοσύγκελος της Ιεράς Μητρόπολης Πέτρας και Χερρονήσου, πατέρας Τίτος Ταμπακάκης, ασχολείται με τα ζητήματα του θρησκευτικού τουρισμού. Ο ίδιος υποστήριξε πως έχουν υπάρξει κάποιες ενέργειες, όπως η έκδοση Τόμου που καταγράφει τις θρησκευτικές διαδρομές και εκκλησιαστικά μνημεία της Κρήτης, αλλά σε καμία περίπτωση δεν έχει υπάρξει κάτι οργανωμένο. Και ο λόγος είναι πως πρέπει να υπάρξει συμφωνία μεταξύ των επιχειρηματιών. Αναλυτικά δεδομένα που θα κάνουν λόγο για το ποιο μοναστήρι είναι πιο κερδοφόρο δεν υπάρχουν, όπως μας είπε. «Δεν υπάρχει καταγραφή εσόδων. Δεν υπάρχει κάτι οργανωμένο ως επιχειρηματική δράση. Οι τουριστικές επιχειρήσεις δεν το έχουν αναπτύξει σχεδόν καθόλου αυτό το κομμάτι. Οι επισκέψεις που οι τουρίστες κάνουν είναι σε συνδυασμό με άλλες εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Θα πάνε σε ένα τοπίο ή σε κάποιους άλλους βιολογικούς χώρους και ίσως επισκεφτούν κι ένα μοναστήρι, αλλά δεν υπάρχει οργανωμένος θρησκευτικός τουρισμός στην Κρήτη. Κάτι τέτοιο, η οργάνωση δηλαδή, εναπόκειται στη διάθεση των ανθρώπων που ασχολούνται με τον τουρισμό. Εμείς ως Εκκλησία της Κρήτης από το 2008 έχουμε δημιουργήσει μια Συνοδική Επιτροπή επί του Θρησκευτικού Τουρισμού, η οποία έχει να επιδείξει σημαντικό έργο και έχει συμμετάσχει σε εκθέσεις στην Αθήνα, στη Ρωσία και στην Ουκρανία. Έχει αναδείξει τον εκκλησιαστικό πολιτισμό του νησιού, δηλαδή τα μνημεία της πίστεως. Έχουν καταγραφεί έτσι θρησκευτικές διαδρομές και εκκλησιαστικά μνημεία. Υπάρχει αρκετό υλικό ώστε να μπορεί ένας επιχειρηματίας ή ένας επαγγελματίας του τουρισμού να βασιστεί πάνω τους και να αναπτύξει τον λεγόμενο “θρησκευτικό τουρισμό”. Οργανωμένος, όμως, θρησκευτικός τουρισμός δεν υπάρχει», υποστήριξε ο πατήρ Τίτος Ταμπακάκης.

«Επηρέασε τον τουρισμό» - «Πλήγμα» η ρήξη με το Πατριαρχείο της Ρωσίας

Ο τουριστικός πράκτορας Αντίπας Σηφάκης, μιλώντας στη “Νέα Κρήτη”, υποστήριξε πως το προηγούμενο χρονικό διάστημα υπήρξαν ευοίωνες συνθήκες ώστε ο θρησκευτικός τουρισμός να αναπτυχθεί. Ωστόσο, οι δύο λόγοι που δεν αναπτύχθηκε και βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα σχετίζονται τόσο με το μικρό ενδιαφέρον που υπάρχει σε διάφορους βαλκανικούς λαούς (Σερβία, Βουλγαρία), όσο και από το γεγονός ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο ήρθε σε ρήξη με το Πατριαρχείο της Ρωσίας, πράγμα από το οποίο επηρεάστηκε ο ελληνικός τουρισμός.

Πιο συγκεκριμένα, τον Ιανουάριο του 2019 ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος με διάταγμα που υπογράφηκε από τον ίδιο “έσπασε” τους δεσμούς με το Πατριαρχείο της Ρωσίας, καθώς σε αυτό το διάταγμα ανακηρύχθηκε η Αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Ουκρανίας. Όπως διεμήνυσε ο κ. Σηφάκης, το γεγονός αυτό ήταν καταλυτικό. «“Πέθανε” η ανάπτυξη του θρησκευτικού τουρισμού στην Κρήτη από τη στιγμή που το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως βρέθηκε σε ρήξη με το Πατριαρχείο της Ρωσίας. Δεν πιστεύει κανείς ότι μπορεί να έρθουν Γερμανοί, Άγγλοι, Ιταλοί ή Γάλλοι με σκοπό να κάνουν θρησκευτικό τουρισμό στην Κρήτη... Σε οργανωμένα πλαίσια, ο θρησκευτικός τουρισμός στην Κρήτη απευθύνεται στη ρωσική αγορά. Είχε δε ξεκινήσει να αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια. Αλλά από τη στιγμή εκείνη που το Οικουμενικό Πατριαρχείο οδήγησε ουσιαστικά σε “σχίσμα” την Ορθοδοξία, τελείωσε και ο θρησκευτικός τουρισμός. Δεν υπάρχει θρησκευτικός τουρισμός χωρίς τη Ρωσία. Είχαμε “στρώσει” μια αρκετά καλή συνεργασία με σκοπό να αναπτυχθεί ο θρησκευτικός τουρισμός και πήγαινε αρκετά καλά, ώσπου ο Πατριάρχης αποφάσισε να διακόψει τις σχέσεις με την Εκκλησία της Ρωσίας», υποστήριξε ο κ. Σηφάκης.

Μεταξύ άλλων, ο κ. Σηφάκης είπε πως ο θρησκευτικός τουρισμός απαιτεί πρόγραμμα που θα έχει αρχή, μέση και τέλος. Ο ίδιος διεμήνυσε πως το τουριστικό προϊόν πρέπει να έχει στόχευση σε εκατοντάδες ανθρώπους, κάτι τέτοιο, όμως, χωρίς της Ρωσία είναι ανέφικτο...

«Πέραν των Ρώσων, είναι ελάχιστοι εκείνοι οι άνθρωποι από τους υπόλοιπους βαλκανικούς λαούς που θα έρθουν με σκοπό να πραγματοποιήσουν θρησκευτικό τουρισμό. Όταν το οργανώναμε, είχαμε στο μυαλό μας τη Σερβία. Αλλά το ενδιαφέρον ήταν περιορισμένο και, όπου υπήρχε, τα νούμερα ήταν αρκετά μικρά. Μπορούσες να οργανώσεις θρησκευτικό τουρισμό με τη Σερβία και θα σου έρχονταν 7 άτομα την εβδομάδα και μετά από ένα μήνα άλλοι 4. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν είναι εφικτό. Ο θρησκευτικός τουρισμός δεν πρέπει να εστιάζεται σε δεκάδες, αλλά σε εκατοντάδες άτομα. Ο θρησκευτικός τουρισμός έχει αξία όταν μέσα σε εβδομαδιαία βάση σού έρχονται ομάδες των 150 ή 200 ανθρώπων και οργανώνεις επισκέψεις σε μοναστήρια. Έτσι θα μπορούσε να ήταν ιδιαίτερα κερδοφόρος αυτού του είδους ο τουρισμός», υποστήριξε ο κ. Σηφάκης, ενώ συνέχισε λέγοντας πως, «εάν θέλουμε να μιλάμε για έναν οργανωμένο θρησκευτικό τουρισμό, τότε θα μιλάμε για 4.000-5.000 Ρώσους οι οποίοι θα μένουν σε ξενοδοχεία και θα χρησιμοποιούν τις τουριστικές επιχειρήσεις της Κρήτης. Τα έσοδα για την Κρήτη από εκεί θα είναι 7-8 εκατομμύρια ευρώ».

«Όλα είναι ζήτημα μάρκετινγκ»

Από την πλευρά του ο κ. Μιχάλης Βλατάκης υποστήριξε πως πολιτικοί λόγοι αλλά και η πανδημία ήταν ανασταλτικοί παράγοντες για τον θρησκευτικό τουρισμό. Τόνισε, όμως, πως η Ελλάδα πρέπει να δει με πιο ζωηρό ύφος τον θρησκευτικό τουρισμό.

Αναλυτικότερα, όπως είπε, τα τελευταία δύο χρόνια η Ρωσία είναι η μεγάλη απούσα στην τουριστική μας περίοδο, ενώ η πανδημία έχει φέρει αναταράξεις και ανασχηματισμούς στο ελληνικό τουριστικό προϊόν. Το 2020 Ρωσία δεν υπήρχε, ενώ το 2021 η αμφιλεγόμενη αποτελεσματικότητα του ρωσικού εμβολίου, γνωστού ως Sputnik - σε συνδυασμό με τους αυστηρούς περιορισμούς που επέβαλε η ευρωπαϊκή τουριστική αγορά - είχε ως άμεση και αναπόφευκτη συνέπεια να μειωθεί αισθητά ο αριθμός των Ρώσων. «Είχαμε θρησκευτικό τουρισμό όταν είχαμε Ρώσσους. Τα δύο τελευταία χρόνια για διάφορους λόγους, κυρίως πολιτικούς, δεν είχαμε Ρώσους. Το 2020 δεν είχαμε καθόλου. Φέτος είχαμε μειωμένο αριθμό γιατί επιτρέψαμε να έρχεται ένας συγκεκριμένος αριθμός αεροπλάνων. Οπότε ο θρησκευτικός τουρισμός είχε πράγματι μέχρι το 2019 μεγάλη αύξηση από τη Ρωσία. Τώρα έχει πέσει πάρα πολύ. Όταν θα επιστρέψουν οι Ρώσοι και οι άλλες ορθόδοξες χώρες, θεωρώ πως θα υπάρχει επισκεψιμότητα σε μονές. Η Κρήτη είναι ένας προορισμός αυξημένου θρησκευτικού ενδιαφέροντος. Η πανδημία έπαιξε καταλυτικό ρόλο, αλλά υπήρξαν και πολιτικοί λόγοι» ανέφερε ο κ. Βλατάκης.

Μεταξύ άλλων, τόνισε πως είναι αναγκαίο και επιτακτικό αίτημα να υπάρξει ένα σωστό μάρκετινγκ. Με άλλα λόγια, να αντιμετωπιστεί ο θρησκευτικός τουρισμός ως ένα προϊόν που θα προβληθεί και θα διαφημιστεί με τον καλύτερο τρόπο στο εξωτερικό.

«Όλα είναι θέμα μάρκετινγκ. Υπάρχει υποδομή. Υπάρχουν μέρη με έντονο θρησκευτικό ενδιαφέρον. Από εκεί και πέρα, πρέπει να τα παρουσιάσουμε σωστά και να προσελκύσουμε κόσμο. Ο θρησκευτικός τουρισμός στην Ιερουσαλήμ είναι ο τουρισμός με τα μεγαλύτερα έσοδα αυτή τη στιγμή, γιατί έχει διαφημιστεί αρκετά. Αρκετοί ιερείς και τουριστικά γραφεία οργανώνουν τέτοιες εκδρομές. Πρέπει να παρουσιαστούν σωστά στις κατάλληλες αγορές και τα δικά μας μνημεία», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Βλατάκης.

Ο κ. Βαμιεδάκης από την πλευρά του υποστήριξε πως πρέπει να αναδειχθεί ο θρησκευτικός τουρισμός και όχι τόσο ο Προσκυνηματικός, στον οποίο δίδεται ιδιαίτερη έμφαση. Το ακροατήριο είναι σαφώς μεγαλύτερο στον θρησκευτικό τουρισμό.

«Η λάθος προσέγγιση είναι ότι εστιάζουμε στον προσκυνηματικό τουρισμό που δεν έχει πολλές πιθανότητες επιτυχίας. Πρέπει να δώσουμε έμφαση στον θρησκευτικό τουριστικό κόσμο, που θα έρθει με σκοπό να απολαύσει μνημεία αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας», υπογράμμισε ο κ. Βαμιεδάκης.

Παράλληλα, τόνισε πως μέχρι και σήμερα η Ρωσία παραμένει ένας μεγάλος και αναπάντητος άγνωστος “Χ”.

«Αυτή τη στιγμή, σε ό, τι αφορά τους Ρώσους επισκέπτες που έρχονται στην Κρήτη για παραθεριστικούς λόγους και στα πλαίσια μιας δραστηριότητας πάνε σε μια εκκλησία ή σε μια μονή, αυτό δε θεωρείται θρησκευτικός τουρισμός. Είναι μια εκδρομή. Ωστόσο η επισκεψιμότητα και τα έσοδα των μονών μειώθηκαν εξαιτίας της γενικότερης μείωσης αφίξεων των Ρώσων. Αλλά και το 2022 είναι πάλι ένα ερωτηματικό για τη Ρωσία. Το πρόβλημα είναι κυρίως πολιτικό. Ο χειμώνας θα είναι δύσκολος. Δεν ξέρουμε πώς θα είναι το καλοκαίρι στη Ρωσία και δε γνωρίζουμε πώς θα είναι οι συσχετισμοί και σε επίπεδο αεροπορικών εταιρειών και σε επίπεδο βίζας, γεωπολιτικής κ.τ.λ.», υποστήριξε ο κ. Βαμιεδάκης.

(Φωτογραφία Αρχείου IN TIME)

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News