Αν πριν από δέκα χρόνια σάς έλεγε κάποιος ότι οι γονείς ή ακόμα και οι παππούδες σας θα έπαιζαν στα... δάχτυλα τις έξυπνες συσκευές και θα έκαναν μάλιστα και ιντερνετικές αγορές το πιθανότερο είναι ότι θα κουνούσατε το κεφάλι με δυσπιστία. Βέβαια, το ίδιο θα κάνατε αν κάποιος πριν από μια δεκαετία σάς έλεγε ότι ένας θανατηφόρος ιός θα έκλεινε για μήνες τον παγκόσμιο πληθυσμό στα σπίτια του, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία...
Αυτό που γνωρίζουμε πλέον οι περισσότεροι, ότι δηλαδή οι online αγορές αποτελούν μια καθημερινότητα για όλους, ανεξαρτήτου ηλικίας, το επιβεβαιώνουν και τα στατιστικά στοιχεία για το 2020 που είδαν το φως της δημοσιότητας μέσα από τη σχετική έρευνα της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Αρχής. Έτσι, προφανώς δεν εκπλήσσει το ότι το 72% των Ευρωπαίων έκανε διαδικτυακές αγορές μέσα στο 2020, με δεδομένες τις πρωτόγνωρες συνθήκες της πολύμηνης καραντίνας που είδε όλες τις ηλικιακές ομάδες “καρφωμένες” στις οθόνες των τηλεφώνων, των τάμπλετ και των υπολογιστών.
Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι, ωστόσο, η πορεία του ιντερνετικού εμπορίου μέσα σε μια δεκαετία, σύμφωνα με τα επίσημα τουλάχιστον στοιχεία της Eurostat, τα οποία δίνουν και την “ακτινογραφία” των διαδικτυακών αυτών αγορών. Από το περίπου 54% κατά μέσο όρο το 2010 φτάσαμε στο 72% το 2020, με την πορεία ιδιαίτερα εντυπωσιακή όσον αφορά στην πιο κοντινή στις νέες τεχνολογίες ηλικιακή ομάδα από 16 έως 24 ετών. Οι νέοι αυτής της ομάδας που έκαναν το 2010 online αγορές ήταν σε ποσοστό κάτω από 50%, φτάνοντας το 2020 λίγο πιο κάτω από το 80%. Το ίδιο σχεδόν ποσοστό καταγράφηκε και στην ομάδα από 25 έως 54 ετών.
Μέσα στη χρονιά της πανδημίας και της... διαδικτυακής καθημερινότητας, το 46% των e-αγοραστών έκανε ψώνια από το ίντερνετ με ποσά μεταξύ 100 και 500 ευρώ και μάλιστα με μικρές διαφοροποιήσεις σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, ενώ οι περισσότεροι έκαναν αγορές από μία έως και πέντε φορές.
Το e-καλάθι
Τι όμως αγόρασαν οι Ευρωπαίοι μέσα στο 2020; Η ποικιλία είναι μεγάλη. Τη “μερίδα του λέοντος” κατείχαν οι αγορές ρούχων σε ποσοστό κοντά στο 65% κατά μέσο όρο, εκείνες έτοιμου φαγητού, ακόμα και επίπλων ή οχημάτων και ανταλλακτικών, με σημαντικές ωστόσο διαφοροποιήσεις ανάλογα με την κάθε ηλιακή ομάδα. Ας μην ξεχνάμε ότι, εκτός από την πανδημία που μας ανάγκασε να αλλάξουμε παραδοσιακές μας συνήθειες κλεισμένοι μέσα στα σπίτια, άλλαξε τα τελευταία χρόνια το τοπίο και όσον αφορά στη μαζική χρήση των “έξυπνων συσκευών” και βέβαια τη δυναμική τους. Αυτή που οδήγησε τους Ευρωπαίους, εκτός από τις αγορές από ηλεκτρονικά καταστήματα μέσα στο 2020, στην αναζήτηση πληροφοριών για αγαθά και υπηρεσίες, ειδήσεις, πληροφορίες για την υγεία, βιντεοκλήσεις, θέαση ταινιών και σειρών μέσα από πλατφόρμες αλλά και μέσω Live streaming. Για την Ελλάδα ειδικότερα, πλέον σχεδόν το 79% των κατοίκων χρησιμοποιεί το ίντερνετ, ποσοστό που ήταν 76% το 2019, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις ηλικίες 65-74 ετών ανέβηκε στο 34%.
Οι... επιδόσεις
Όσον αφορά στις αγορές, το 46% των Ελλήνων έκανε αγορές μέσω ίντερνετ μέσα στο 2020, ποσοστό που μας κατατάσσει ωστόσο χαμηλά μεταξύ των Ευρωπαίων, με τελευταίους τους Βούλγαρους (42%) και πρωταθλητές τους Ολλανδούς (91%). Ακολούθησαν οι Δανοί (90%), οι Γερμανοί (87%), οι Σουηδοί (86%) και οι Ιρλανδοί (81%). Το 64% των αγοραστών σε όλες τις ηλικιακές ομάδες (64% και κυρίως οι νέοι 16-24 ετών κατά 72%) αγόρασε από ιντερνετικά καταστήματα ρούχα, 29% φαγητά ή ποτά, 28% έπιπλα, είδη σπιτιού ή κήπου και 27% από προϊόντα ομορφιάς έως βιβλία ή άλλο έντυπο υλικό.
Οι μεγαλύτερες ηλικίες προτίμησαν επίσης ρούχα, έπιπλα, είδη κήπου, αλλά και προϊόντα ευεξίας και σκευάσματα, κυρίως βιταμίνες. Αναφορικά με την αύξηση των διαδικτυακών αγορών σε επίπεδο δεκαετίας, η ηλικιακή ομάδα 16-24 ετών είχε τη μεγαλύτερη κατά 29 ποσοστιαίες μονάδες ενώ σε επίπεδο χωρών η μεγαλύτερη αύξηση μεταξύ 2015 και 2020, πάνω από 20 ποσοστιαίες μονάδες, ήταν στη Ρουμανία, την Τσεχία, την Κροατία, την Ουγγαρία, τη Σλοβενία, τη Λιθουανία και την Κύπρο.
Το ποσοστό των αντρών αγοραστών ήταν λίγο μεγαλύτερο από εκείνο των γυναικών (73% και 71% αντίστοιχα). Το 35% των αγοραστών μέσω ίντερνετ έκανε αγορές από τρεις έως πέντε φορές, ενώ μία ή δύο το 24%. Το χαμηλότερο ποσοστό, 14%, αφορούσε σε καταναλωτές που έκαναν αγορές πάνω από 10 φορές. Πάνω από τους επτά στους δέκα δήλωσαν ότι δεν αντιμετώπισαν κάποιο πρόβλημα στις συναλλαγές τους, ενώ οι πιο συχνές δυσλειτουργίες αφορούσαν σε καθυστερημένη παράδοση προϊόντων (17%) σε σχέση με τον αναγραφόμενο μέσο όρο αναμονής, σε τεχνικά προβλήματα σε ιστοσελίδες κατά την πληρωμή (8%) σε λάθος προϊόντα ή φθαρμένα (8%), σε δυσκολία καταγραφής παραπόνων (5%), σε δυσκολία σε εγγυήσεις και άλλα νομικά θέματα (4%) και άλλα.
ΟΙ ΛΟΓΟΙ
Ποιοι και γιατί δεν ψώνισαν από το ίντερνετ
Όσον αφορά στους λόγους για τους οποίους καταναλωτές δεν έκαναν online αγορές, η πιο συχνή απάντηση έχει να κάνει με τη δύναμη της συνήθειας, που θέλει τα ψώνια να γίνονται διά ζώσης στα καταστήματα σε ποσοστό 73%. Ένα 24% δήλωσε ότι η αιτία είναι ανησυχίες σε θέματα ασφαλείας στις online πληρωμές, 20% εκτίμησε ότι δεν έχει τις απαιτούμενες γνώσεις για να κάνει ηλεκτρονικές παραγγελίες, ένα 17% εξέφρασε προβληματισμό για την παραλαβή ή την επιστροφή των προϊόντων και ένα 12% ανέφερε ότι δεν είχε την απαραίτητη κάρτα για τις αγορές. Οι περισσότεροι αγοραστές σε ποσοστό 90% επέλεξαν καταστήματα από τη χώρα τους, με την ηλικιακή ομάδα 16-24 χωρών να κάνει τα περισσότερα διαδικτυακά ψώνια από άλλες χώρες της Ε.Ε. (34%) και εκτός Ε.Ε. (24%).
Η ταυτότητα της έρευνας
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε για τις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης το πρώτο εξάμηνο του 2020. Το δείγμα αφορούσε σε 109.983 νοικοκυριά που είχαν τουλάχιστον ένα άτομο ηλικίας από 16-74 ετών και 139.073 πολίτες ηλικίας 16-74 ετών.
