Ραγδαία είναι η αύξηση των κρουσμάτων της γρίπης των πτηνών το τελευταίο διάστημα. Ο λόγος για κρούσματα υψηλής παθογονικότητας (κυρίως ο υπότυπος Η5N8) σε χώρες της Βόρειας και Κεντρικής Ευρώπης (Δανία, Γερμανία, Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Βέλγιο, Ιρλανδία, Γαλλία), ενώ πρόσφατα επιβεβαιώθηκαν και τα πρώτα περιστατικά σε νοτιότερες περιοχές (Ιταλία, Κροατία, Σλοβενία).
Σε επιφυλακή βρίσκονται οι κτηνιατρικές Αρχές στην Περιφέρεια Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας, μετά την ενημέρωση για κρούσματα γρίπης των πτηνών στις γειτονικές χώρες της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας!
Υπό το βάρος αυτών των δυσάρεστων εξελίξεων, μέτρα για την αποτροπή εξάπλωσης της γρίπης των πτηνών συστήνει η Διεύθυνση Κτηνιατρικής της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας μετά τον εντοπισμό του ιού σε νεκρό πελεκάνο, στη λίμνη της Καστοριάς. Συγκεκριμένα, στα δείγματα που πάρθηκαν από νεκρά πουλιά πέριξ της λίμνης Καστοριάς, και εξετάστηκαν στο Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για τη γρίπη των πτηνών, ανιχνεύθηκε το γονίδιο του ιού της γρίπης των πτηνών τύπου Α σε νεκρό πελεκάνο της λίμνης.
Πάντως η συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων αφορά σε ανίχνευση του ιού σε άγρια πτηνά, τα οποία ανευρίσκονται στο πεδίο νεκρά ή ημιθανή. Ωστόσο, ως αποτέλεσμα της αυξημένης κυκλοφορίας του ιού στους άγριους πληθυσμούς των πτηνών, σε όλες τις χώρες μεγαλώνει διαρκώς ο αριθμός εστιών σε εκτροφές πουλερικών.
Μέτρα βιοασφάλειας
Με βάση τα παραπάνω επισημαίνεται ότι είναι αναγκαία η πιστή εφαρμογή της σχετικής απόφασης του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για τη “Θέσπιση μέτρων βιοασφάλειας για τη γρίπη των πτηνών”.
Ειδικότερα όσον αφορά στα οικόσιτα πουλερικά επισημαίνεται ότι:
- Απαγορεύεται η διατήρηση οικόσιτων πουλερικών σε μη περιφραγμένους χώρους.
- Τα οικόσιτα πουλερικά συνιστάται να διατηρούνται σε κλειστούς χώρους, τα ανοίγματα των οποίων πρέπει να καλύπτονται από κατάλληλα προστατευτικά καλύμματα που θα αποκλείουν την επαφή των οικόσιτων πουλερικών με άγρια πτηνά.
- Απαγορεύεται η διατήρηση οικόσιτων πουλερικών σε ανοιχτούς χώρους (προαύλια, αυλές, αγρούς κ.λπ.) εκτροφών σε περιοχές της χώρας που βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 2 χιλιομέτρων από υγροβιότοπους, ποταμούς, λίμνες και κάθε είδους υδατοσυλλογές.
- Οι τυχόν εκτρεφόμενες πάπιες και χήνες των οικόσιτων εκτροφών πρέπει να διατηρούνται ξεχωριστά από άλλα είδη πουλερικών.
- Σε περιπτώσεις αυξημένης νοσηρότητας ή θνησιμότητας των πουλερικών, οι κάτοχοί τους υποχρεούνται να ενημερώνουν αμέσως τις κτηνιατρικές Αρχές και να προσκομίζουν σε αυτές τυχόν πρόσφατα θανόντα πτηνά για τη διενέργεια των απαραίτητων εξετάσεων.
Τα μέτρα αποτροπής εξάπλωσης της νόσου απευθύνονται και στους κυνηγούς που έρχονται σε επαφή με άγρια πτηνά, όπου συστήνεται να «είναι προσεκτικοί, να καθαρίζουν και να απολυμαίνουν τα οχήματα και τον κυνηγετικό τους εξοπλισμό, να μη σιτίζουν πουλερικά ή κατοικίδια (σκύλους, γάτες) με υπολείμματα θηραμάτων και να τηρούν αυστηρά τα μέτρα ατομικής υγιεινής κατά τον καθαρισμό και τη μαγειρική προετοιμασία των πτερωτών θηραμάτων τους».
Το «καμπανάκι» του κινδύνου
Όσον αφορά στη γρίπη των πτηνών, ο γνωστός κτηνίατρος και πρόεδρος του Παραρτήματος Κρήτης, Αλέκος Στεφανάκης, έχει ξεκαθαρίσει και σε παλιότερες εξάρσεις της ότι «αποδεκατίζει το ζωικό κεφάλαιο και προκαλεί τρομακτικές ζημιές, ενώ παράλληλα υπάρχει ο κίνδυνος της μεταφοράς της στον άνθρωπο. Μπορεί αυτό που θα του προκαλέσει είτε να είναι ασυμπτωματικό είτε μια ίωση, μια γριπώδη κατάσταση». Και προσθέτει: «Οι ιοί της γρίπης, επειδή προσβάλλουν τον άνθρωπο και όλα τα είδη των ζώων, έχουν το εξής χαρακτηριστικό: Όταν βρεθούν μαζί υπάρχει πιθανότητα να προκύψουν νέα στελέχη, που δεν ξέρουμε τον βαθμό επικινδυνότητάς τους για τα ζώα ή τους ανθρώπους. Επομένως η γρίπη των πτηνών προκαλεί διπλό συναγερμό, πρώτα για να μην έχουμε απώλειες στο ζωικό κεφάλαιο και δεύτερον η αποφυγή γρίπης στον άνθρωπο. Οι ιοί της γρίπης έχουν μικρές αλλαγές μεταξύ τους που καθορίζουν τη συμπεριφορά τους, δηλαδή πόση ζημιά κάνουν στον οργανισμό που προσβάλλουν. Υπενθυμίζω ότι η γρίπη του 1917 που αποδεκάτισε εκατομμύρια ανθρώπους ήταν η γρίπη του ιού των χοίρων».
Εξάλλου, έχει τονίσει στην εφημερίδα μας πολλές φορές ότι «εμείς σαν χώρα έχουμε τη μανία της εισαγωγής και όχι της εξαγωγής, γιατί έχουμε χάσει την αυτάρκειά μας στα χοιρινά, τα βοδινά και το γάλα. Είμαστε αναγκασμένοι να εισαγάγουμε. Κάτι που πρέπει να γίνεται με βάση τη νομοθεσία και με αυστηρό έλεγχο. Δε θέλει αυτοσχεδιασμούς».
ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τη γρίπη των πτηνών;
Σύμφωνα με τις επίσημες Αρχές του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, η γρίπη των πτηνών είναι ιογενής, μεταδοτική νόσος των πτηνών, που προκαλείται από τον ιό της γρίπης τύπου Α. Ο τύπος Α του ιού της γρίπης διαφοροποιείται περαιτέρω σε υποτύπους ανάλογα με τους συνδυασμούς δύο πρωτεϊνών (Η και Ν) της επιφάνειάς του.
Στα πτηνά μπορεί να ανευρεθούν όλοι οι γνωστοί συνδυασμοί, ωστόσο όταν μιλάμε για “ιούς της γρίπης των πτηνών” αναφερόμαστε σε εκείνους τους υποτύπους του ιού της γρίπης τύπου Α που απαντώνται συχνότερα στα πτηνά και μπορούν να προκαλέσουν νόσο σε αυτά. Κάποιοι από τους εν λόγω υποτύπους (π.χ. Η5Ν1, Η7Ν7 κ.λπ.) λιγότερο συχνά μπορούν να προσβάλουν τους χοίρους και ακόμα σπανιότερα τους ανθρώπους ή άλλα θηλαστικά, κάτι που δεν ισχύει όμως για τον υπότυπο Η5Ν8, που προς το παρόν εντοπίζεται αποκλειστικά στα πτηνά.
Όλα τα είδη πτηνών μπορούν να νοσήσουν, αλλά τα εκτρεφόμενα πουλερικά, κυρίως ινδόρνιθες, νήσσες, χήνες και όρνιθες, είναι τα πιο ευαίσθητα. Τα άγρια πτηνά και ιδιαίτερα τα υδρόβια (αγριόπαπιες, αγριόχηνες, κύκνοι κ.λπ.) φιλοξενούν και απεκκρίνουν τους ιούς της γρίπης τύπου Α χωρίς τις περισσότερες φορές να νοσούν.
Από τα πουλερικά πιο ευάλωτα είναι εκείνα που διαβιούν σε ανοικτού τύπου εκτροφές (χωρική πτηνοτροφία, ελευθέρας βοσκής και βιολογική εκτροφή). Τα πουλερικά που εκτρέφονται σε αποκλειστικά κλειστού τύπου εγκαταστάσεις μολύνονται, όταν τα μέτρα βιοασφάλειας είναι ανεπαρκή.
Τα υγιή πτηνά μολύνονται είτε άμεσα, κατά την απευθείας επαφή με μολυσμένα ή άλλα ασθενή πτηνά, είτε έμμεσα, ερχόμενα σε επαφή με μολυσμένα αντικείμενα (σκεύη, νερό, στρωμνή, τροφές, κ.λπ.). Η ασθένεια στα πτηνά εκδηλώνεται με δύο μορφές:
Η μία (χαμηλής παθογονικότητας γρίπη των πτηνών) προκαλεί μέτριας βαρύτητας νόσηση που μπορεί να εμφανίζεται με πτερόρροια, μείωση της ωοτοκίας και ήπια αναπνευστικά συμπτώματα. Μερικές φορές, είναι πιθανό τα πτηνά να μη νοσούν παρότι είναι μολυσμένα.
Η δεύτερη μορφή (υψηλής παθογονικότητας γρίπη των πτηνών) είναι πολύ μεταδοτική και χαρακτηρίζεται από αιφνίδιους θανάτους, έντονα αναπνευστικά συμπτώματα, οίδημα του προσώπου και κυάνωση των λειριών και καλλαίων.
Η θνησιμότητα μπορεί να ανέλθει και στο 100%. Είναι νόσημα υποχρεωτικής δήλωσης και σε οποιαδήποτε υποψία του, π.χ. αυξημένη νοσηρότητα ή θνησιμότητα πουλερικών ή άλλων πτηνών σε αιχμαλωσία ή άγριων πτηνών, πρέπει να ενημερώνονται άμεσα οι κτηνιατρικές Αρχές.
(Φωτογραφία shutterstock)
