Εδώ και δύο χρόνια, οι ανεξέλεγκτες και επικίνδυνες εισαγωγές τροφίμων από την Τουρκία έχουν αυξηθεί ραγδαία. Και αυτό καταγγέλλεται μέσω έρευνας του Πανελλήνιου Κέντρου Οικολογικών Ερευνών. Για τα λαχανικά, δε, γίνεται λόγος ότι η επικινδυνότητά τους έγκειται στο γεγονός πως είναι γεμάτα από υπολείμματα φυτοφαρμάκων, όπως κατ' επανάληψη προκύπτει από επίσημους ελέγχους και ανακοινώσεις για τη δέσμευση προϊόντων στη χώρα μας!
Όπως καταγγέλλει το Πανελλήνιο Κέντρο Οικολογικών Ερευνών (ΠΑΚΟΕ), δυστυχώς τα τελευταία δύο χρόνια αυξήθηκαν ραγδαία οι ανεξέλεγκτες και επικίνδυνες εισαγωγές τροφίμων από την Τουρκία.
Εκτός, όμως, από τα φυτοφάρμακα, έχει διαπιστωθεί και μεγάλο πρόβλημα από επικίνδυνα μικρόβια (κολοβακτηρίδια, εντερόκοκκοι και E.coli).
Εξάλλου, δε γίνεται αναφορά μόνο στα κηπευτικά προϊόντα. Να υπενθυμίσουμε ότι υπάρχουν καταγγελίες και για οστρακοειδή που κατασχέθηκαν επειδή ήταν αλλοιωμένα και η μεταφορά τους ήταν εκτός προδιαγραφών και δεν είχαν ούτε τα κατάλληλα έγγραφα για την προέλευσή τους.
Πριν από ένα χρόνο το ΠΑΚΟΕ, μετά από καταγγελίες, είχε εντοπίσει υψηλές συγκεντρώσεις μολύβδου και υδραργύρου, τοξικών και επικίνδυνων βαρέων μετάλλων σε οστρακοειδή, με αποτέλεσμα αυτά να καταστραφούν.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι μονάδες της οστρακοκαλλιέργειας που λειτουργούν στα τουρκικά παράλια δέχονται πάρα πολλούς τόνους τοξικών, αστικών και βιομηχανικών ανεπεξέργαστων αποβλήτων.
Για αυτό το ΠΑΚΟΕ ζητά από τους καταναλωτές να αποφεύγουν τα τουρκικά προϊόντα, είτε αυτά είναι οπωροκηπευτικά είτε οστρακοειδή είτε κρέατα (αν βέβαια αναγράφεται η χώρα προέλευσης στα ράφια των καταστημάτων λιανικής, γιατί σε πολλές περιπτώσεις πωλούνται παράνομα σαν ελληνικά).
Εισαγωγές-ρεκόρ από Μαρόκο
Την ίδια ώρα, συστηματική είναι επίσης η αύξηση των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων που πραγματοποιεί η Ε.Ε. από το Μαρόκο. Και αυτό το μαρτυρούν τα επίσημα στοιχεία της Eurostat.
Το νέο ρεκόρ, που καταγράφηκε το 2020, έρχεται να ενισχύσει τον σκεπτικισμό που εκφράζεται από γνώστες της αγοράς, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (όπως, για παράδειγμα, η Ισπανία που πλήττεται ευθέως ως ανταγωνίστρια προς το Μαρόκο χώρα σε κοινές αγορές), για επανεξέταση των ειδικών συμφωνιών της Ε.Ε., οι οποίες ενθαρρύνουν την εισαγωγή προϊόντων με μειωμένους δασμούς και ποιοτικά πρότυπα, θέτοντας σε μειονεκτική θέση αντίστοιχα κοινοτικά προϊόντα.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Eurostat, το 2020 το Μαρόκο κατέγραψε ρεκόρ εξαγωγών φρούτων και λαχανικών προς την Ε.Ε., ξεπερνώντας τους 1,44 εκατ. τόνους, με την ποσοστιαία αύξηση σε σχέση με το 2019 να είναι 16,92% και σε σχέση με το 2015 33,48%.
Η αξία των εξαγωγών αυτών ανήλθε το 2020 σε σχεδόν 2 δισ. ευρώ, 22,85% περισσότερο από ό,τι έναν χρόνο πριν και 41,84% περισσότερο από ό,τι πέντε χρόνια πριν. Ειδικότερα, οι εξαγωγές των φρούτων ανήλθαν σε 792.800 τόνους, αξίας 972 εκατ. ευρώ, και των λαχανικών σε 651.000 τόνους αξίας 961 εκατ. ευρώ.
Στις ντομάτες
Την κορυφαία θέση μεταξύ των οπωροκηπευτικών που εισήγαγε η Ε.Ε. από το Μαρόκο σε ποσότητες είχε η ντομάτα, οι εισαγωγές της οποίας έφτασαν τους 434.870 τόνους (με την ποσόστωση στους 350.000 τόνους) αξίας 529,85 εκατ. ευρώ, με τη μέση τιμή να διαμορφώνεται στα 1,218 ευρώ/κιλό. Ακολούθησε το πεπόνι, με εισαγωγές αξίας 138,43 εκατ. ευρώ και 214.170 τόνους με μέση τιμή 0,646 ευρώ/κιλό, ενώ στην τρίτη θέση των αγροτικών προϊόντων του Μαρόκου με τη μεγαλύτερη εξαγωγική δραστηριότητα προς την Ε.Ε. βρέθηκαν οι πιπεριές με 120.490 τόνους, αξίας 117,5 εκατ. ευρώ, και μέση τιμή 97,5 λεπτών/κιλό.
Την πεντάδα με τα ταχύτερα διακινούμενα μαροκινά προϊόντα προς χώρες της Ε.Ε. συμπληρώνουν τα πορτοκάλια και οι κλημεντίνες με ποσότητες 74.860 τόνους και 58.580 τόνους αντίστοιχα, αξίας 57,66 εκατ. ευρώ και 52,78 εκατ. ευρώ, και μέση τιμή 0,77 και 0,9 ευρώ/κιλό αντίστοιχα. Να σημειωθεί ότι οι εισαγωγές εσπεριδοειδών από το Μαρόκο υποχώρησαν το 2020 λόγω της μειωμένης παραγωγής της χώρας. Εξαιρουμένων αυτών των ιδιαίτερων συνθηκών, το Μαρόκο αποτελεί (στοιχεία 2019) τον τρίτο μετά τη Νότια Αφρική και την Αίγυπτο μεγαλύτερο προμηθευτή εσπεριδοειδών της Ε.Ε.
Τι λέει η Κομισιόν
«Αυστηροί οι κανόνες σε σχέση με την υγιεινή»
Όλο το θεσμικό πλαίσιο που αφορά στους ελέγχους στις εισαγωγές των τροφίμων (μεταξύ αυτών και τα οπωροκηπευτικά) από τις τρίτες χώρες αναφέρει η Κομισιόν, απαντώντας σε σχετική ερώτηση του ευρωβουλευτή Μανόλη Φράγκου.
Η σχετική ερώτηση κατατέθηκε μετά τη δημοσιοποίηση της σχετικής επιστολής του Αγροτικού Συλλόγου Ιεράπετρας, που δημοσίευσε πρόσφατα ο "ΑγροΤύπος". Σύμφωνα με όσα αναφέρει, η Κομισιόν επισημαίνει ότι την ευθύνη των ελέγχων έχουν τα κράτη-μέλη τα οποία έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν τους ελέγχους όταν έχουν υποψία για κινδύνους στην υγεία των Ευρωπαίων καταναλωτών.
Σύμφωνα με τη σχετική απάντηση, «η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει αυστηρούς κανόνες εισαγωγής σε σχέση με την υγιεινή των τροφίμων και των ζωοτροφών, την ασφάλεια των καταναλωτών και την κατάσταση της υγείας των ζώων, με σκοπό να διασφαλίσει ότι όλες οι εισαγωγές πληρούν τα ίδια υψηλά πρότυπα με τα προϊόντα από την ίδια την Ε.Ε.
Το ΠΑΚΟΕ ζητά από τους καταναλωτές να αποφεύγουν τα τουρκικά προϊόντα είτε αυτά είναι οπωροκηπευτικά είτε οστρακοειδή είτε κρέατα (αν βέβαια αναγράφεται η χώρα προέλευσης στα ράφια των καταστημάτων λιανικής, γιατί σε πολλές περιπτώσεις πωλούνται παράνομα σαν ελληνικά)
Η υποχρεωτική διοχέτευση προϊόντων από διαδικασία ελέγχου στα σύνορα (border control) και οι συχνότητες ελέγχου ισχύουν για ζώντα ζώα, προϊόντα ζωικής προέλευσης, φυτά και φυτικά προϊόντα, λόγω του κινδύνου που ενδέχεται να θέσουν αυτά τα προϊόντα σε σχέση με την υγεία των ζώων ή των φυτών αντίστοιχα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν ελέγχει άμεσα προϊόντα, επιχειρήσεις χειρισμού τροφίμων ή αγρότες. Αυτός είναι ο ρόλος των διορισμένων αρμόδιων Αρχών στα κράτη-μέλη και σε τρίτες χώρες. Η Γενική Διεύθυνση Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων της Επιτροπής είναι υπεύθυνη για την πολιτική της Ε.Ε. για την ασφάλεια και την υγεία των τροφίμων και για την παρακολούθηση της εφαρμογής των σχετικών νόμων.
Οι αναφορές ελέγχου μπορούν να ανακτηθούν στη βάση δεδομένων (database) που είναι διαθέσιμη στον ιστότοπό της (για αναζήτηση ανά χώρα, δηλαδή Τουρκία).
Το θεμέλιο της νομοθεσίας για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές είναι ο Κανονισμός (Ε.Κ.) αριθ. 178/2002 της 28ης Ιανουαρίου 2002, που καθορίζει ένα γενικό και συνεκτικό πλαίσιο για την ανάπτυξη της νομοθεσίας για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές τόσο σε ενωσιακό όσο και σε εθνικό επίπεδο.
Το άρθρο 11 (article 11) ορίζει τους κανόνες για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές που εισάγονται στην Ε.Ε.: "Τα τρόφιμα και οι ζωοτροφές που εισάγονται στην Κοινότητα για διάθεση στην αγορά εντός της Κοινότητας πρέπει να συμμορφώνονται με τις σχετικές απαιτήσεις της νομοθεσίας για τα τρόφιμα ή τους όρους που αναγνωρίζονται από την Κοινότητα ως τουλάχιστον ισοδύναμοι με αυτούς ή, όταν υπάρχει ειδική συμφωνία μεταξύ της Κοινότητας και της εξαγωγικής χώρα, με τις απαιτήσεις που περιέχονται σε αυτήν".
Ο Κανονισμός (Ε.Ε.) 2017/625 της 15ης Μαρτίου 2017 [Regulation (EU) 2017/625] σχετικά με τους επίσημους ελέγχους θεσπίζει κοινούς κανόνες για τους επίσημους ελέγχους της Ε.Ε. προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η νομοθεσία για την προστασία της ανθρώπινης υγείας, της υγείας των ζώων, της ευημερίας των ζώων και της φυτικής υγείας εφαρμόζεται σωστά. Ο συγκεκριμένος κανονισμός εισάγει μια καλύτερη εναρμονισμένη και συνεκτική προσέγγιση των επίσημων ελέγχων και των μέτρων επιβολής κατά μήκος της αλυσίδας γεωργικών τροφίμων και ενισχύει την αρχή των ελέγχων βάσει κινδύνου. Τα κύρια στοιχεία αυτού του κανονισμού τέθηκαν σε ισχύ στις 14 Δεκεμβρίου 2019 (τρέχουσα ενοποιημένη έκδοση: 14/12/2019).
Ο κανονισμός καλύπτει τις εισαγωγές ορισμένων ζώων και αγαθών από: α) ή εκτός Ε.Ε. που υπόκεινται σε ελέγχους σε συνοριακούς σταθμούς ελέγχου της Ε.Ε. και β) ή εμπορεύματα που πωλούνται μέσω του διαδικτύου.
Αυτός ο κανονισμός καλύπτει τις εισαγωγές φρούτων και λαχανικών (fruits and vegetables) (περιλαμβάνει και ντομάτες και πατάτες). Όλες οι αποστολές που θα παρουσιαστούν στους συνοριακούς σταθμούς ελέγχου πρέπει να υποβληθούν σε ελέγχους εγγράφων...».
(Φωτογραφία unsplash)
