Ο Γιώργος Καλαμίτσης, πρόεδρος του Συλλόγου Ασθενών Ήπατος Ελλάδας “Προμηθέας” και πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ληπτών Υπηρεσιών Υγείας (υπουργείο Υγείας), παραχώρησε συνέντευξη στη “Νέα Κρήτη” γύρω από τις ηπατίτιδες.
Η ηπατίτιδα ως χρόνιο πρόβλημα Υγείας αριθμεί πολλούς αιώνες ζωής. Σήμερα, στον δυτικό κόσμο οι ηπατίτιδες Α και Β έχουν καταπολεμηθεί σημαντικά χάρη στο εμβόλιο. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση το πρόβλημα δεν έχει αφανιστεί. Ο κ. Καλαμίτσης, μιλώντας στη “Ν.Κ.”, υποστήριξε πως «στην Ελλάδα εκτιμάται ότι περίπου 200.000 άτομα ζουν με τον ιό της ηπατίτιδας Β, ενώ 100.000 ζουν με ηπατίτιδα C». Μεταξύ άλλων, ο κ. Καλαμίτσης μίλησε και για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, οι οποίες «λογίζονται οι άνθρωποι με έλλειψη στέγης, οι χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών, καθώς και οι έγκλειστοι στα σωφρονιστικά καταστήματα. Ειδικότερα για την ηπατίτιδα C, υπολογίζεται ότι είναι περισσότερο διαδεδομένη στους χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών, με τον επιπολασμό της να κυμαίνεται σε εθνικό επίπεδο σε ποσοστό 65% (πάντα στους χρήστες), βάσει και των τελευταίων στοιχείων του ΕΚΤΕΠΝ».
* Κύριε Καλαμίτση, είστε πρόεδρος του Συλλόγου Ασθενών Ήπατος Ελλάδας “Προμηθέας”; Πότε δημιουργήθηκε ο συγκεκριμένος Σύλλογος και ποια είναι η ηθική σας υποχρέωση απέναντι σε αυτόν τον κλινικό πληθυσμό;
«Από την πρώτη μέρα ίδρυσής του, το 2012, βασικός σκοπός του “Προμηθέα” παραμένει πάντοτε η γεφύρωση του μεγάλου κοινωνικο-οικονομικού χάσματος μεταξύ ευάλωτων ομάδων πληθυσμού και του συστήματος Υγείας. Ομάδες που συχνά αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα όσον αφορά στην πρόσβασή τους στο πιο ιερό δημόσιο αγαθό, την Υγεία. Η ηθική μας υποχρέωση είναι να μην αφήνουμε ούτε ένα πίσω, ούτε ένα αποκλεισμένο από την πρόσβασή του στην εξέταση και τη θεραπεία. Μονάχα με αυτό το σκεπτικό θα φτάσουμε στον απώτερο στόχο μας, ο οποίος αποτελεί και στρατηγική του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, και που αφορά την εξάλειψη των ιογενών ηπατιτίδων έως το 2030.
Θέτοντας μια ασπίδα προστασίας των ευάλωτων ομάδων, ο “Προμηθέας” από το 2018 συν-υλοποιεί με το Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής του ΕΚΠΑ και την Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Έρευνας AIDS & Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενων Νοσημάτων ολιστικά προγράμματα διάγνωσης και εξάλειψης ιογενών ηπατιτίδων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, με την ονομασία “Αριστοτέλης” και “Αλέξανδρος”. Στο ίδιο μήκος κύματος, υλοποιούμε το πρόγραμμα δωρεάν εξετάσεων ελαστογραφίας ήπατος “Αξίζω να γνωρίζω” σε όλη την Ελλάδα, το οποίο με τη βοήθεια μηχανήματος τελευταίας τεχνολογίας (Fibroscan) ανιχνεύει το στάδιο ηπατικής βλάβης του ασθενούς.
Την ίδια ασπίδα προστασίας θέτουμε και για τους έγκλειστους σε σωφρονιστικά ιδρύματα, όπου με την αδειοδότηση της Γενικής Γραμματείας Αντεγκληματικής Πολιτικής και τη συνεργασία με τη Δ’ Παθολογική του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου, υλοποιούμε αντίστοιχο πρόγραμμα ομαλής διασύνδεσης στη θεραπεία με την ονομασία “ACCESS4ALL”, ενώ πρόσφατα, σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης του Ήπατος, ξεκινήσαμε παρόμοιο πρόγραμμα με την ονομασία “C-MAXIA”.
Τέλος, στις πρωτόγνωρες συνθήκες που ανέδειξε η πανδημία COVID-19, κυρίως μέσα από τα περιοριστικά μέτρα μετακίνησης των πολιτών, εντατικοποιήσαμε σε συνεργασία με τον Σύλλογο Οροθετικών Ελλάδος “Θετική Φωνή”, τις επιτόπιες παρεμβάσεις μας στον δρόμο, μέσα από το “Streetwork Project”, με βασικούς αποδέκτες άτομα που διαμένουν στον δρόμο, καθώς και χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών. Το πρόγραμμα αποσκοπεί αφενός στη μείωση διασποράς των ιογενών ηπατιτίδων στους πληθυσμούς αυτούς, μέσα από τον διαμοιρασμό υλικών ασφαλέστερης χρήσης, αφετέρου στην παροχή επισιτιστικής βοήθειας, αφού εν μέσω καραντίνας οι πληθυσμοί αυτοί ήρθαν αντιμέτωποι με ακραίες συνθήκες, όπως έλλειψη πρόσβασης σε νερό και φαγητό».
* Η ηπατίτιδα, παρά την υποχρεωτική εμβολιαστική κάλυψη στα παιδιά, συνεχίζει και παραμένει ζήτημα Δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα του 2020;
«Η μόνη στιγμή που θα ισχυριστούμε ότι η ηπατίτιδα δεν αποτελεί πλέον πρόβλημα δημόσιας υγείας θα είναι όταν και ο τελευταίος ασθενής έχει διασυνδεθεί με τη θεραπεία του. Προς αυτή την κατεύθυνση, έχουμε πολλάκις υπογραμμίσει την άμεση ανάγκη επανεκκίνησης της Επιτροπής του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τις ιογενείς ηπατίτιδες, στρατηγική με την οποία η χώρα μας έχει συστρατευτεί ήδη από το 2016 με τις επιταγές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, και η οποία αφορά την πλήρη εξάλειψη των ιογενών ηπατιτίδων έως το 2030. Με την ίδια λογική, ο “Προμηθέας” συνεχώς υπογραμμίζει τη σημασία συνεχούς συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, γεγονός που αναδείχτηκε ιδιαίτερα μετά και την πανδημία του νέου κορωνοϊού.
Ειδικότερα για τις ηπατίτιδες B & C, οι οποίες αποτελούν τις περισσότερο επιζήμιες για τον οργανισμό, η επιστημονική κοινότητα έχει πλέον στη διάθεσή της ένα ισχυρό “οπλοστάσιο”. Ειδικότερα, για τον ιό της ηπατίτιδας Β έχει θεσμοθετηθεί σε όλο τον δυτικό κόσμο υποχρεωτικό εμβόλιο, το οποίο χορηγείται σε παιδιά, καθώς και ενήλικες υψηλού κινδύνου, εξαλείφοντας τη νόσο σε ποσοστά άνω του 95%. Από την άλλη πλευρά, αναφορικά με την ηπατίτιδα C, υπάρχει εξίσου σύντομη και αποτελεσματική θεραπεία χωρίς παρενέργειες, που εκριζώνει τον ιό σε ποσοστά άνω του 97%.
Πάρα ταύτα, ο δρόμος για την οριστική εξάλειψη εμφανίζει ακόμα πολλά εμπόδια, τα οποία θα πρέπει άμεσα να ξεπεραστούν, αν θέλουμε φυσικά να κάνουμε λόγο για καθολική αντιμετώπιση. Αυτά αφορούν κυρίως τους εξής άξονες:
- Έλλειψη ενδελεχούς πληροφόρησης στις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού.
- Έλλειψη ασφαλιστικής κάλυψης των ασθενών στον εμβολιασμό τους, καθώς και στη διασύνδεσή τους στη θεραπεία.
- Όπως ήδη προαναφέραμε, παρατηρείται σοβαρή κωλυσιεργία επανεκκίνησης της Επιτροπής του Εθνικού Σχεδίου Δράσης, με κίνδυνο αφενός τη μη εξάλειψη έως το 2030, και αφετέρου την ανεπανόρθωτη έκθεση του προσώπου της χώρας μας στο εξωτερικό.
- Τέλος, η αδυναμία εύρεσης του μεγάλου αριθμού αδιάγνωστου πληθυσμού, κυρίως καθώς εκείνοι ανήκουν σε ομάδες που βρίσκονται στο περιθώριο της κοινωνίας, όπως άστεγοι, χρήστες ουσιών και έγκλειστοι σε σωφρονιστικά καταστήματα, παραμένει ένα πολύ σοβαρό ζήτημα που θα πρέπει να τεθεί επί τάπητος στο τραπέζι της εκάστοτε κυβέρνησης».
Οι πιο ευάλωτες μονάδες - 4.000 άνθρωποι χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους
* Ποια είναι τα ποσοστά που παρατηρούνται στην Ελλάδα ανάλογα με την κατηγορία της ηπατίτιδας; Και ποιες είναι ευάλωτες ομάδες πληθυσμού;
«Σε παγκόσμια κλίμακα, υπολογίζεται πως 325 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με ιογενείς ηπατίτιδες, οι οποίες σε καθημερινή βάση στερούν τη ζωή σε πάνω από 4.000 ασθενείς. Στην Ελλάδα, εκτιμάται ότι περίπου 200.000 άτομα ζουν με τον ιό της ηπατίτιδας Β, ενώ 100.000 ζουν με ηπατίτιδα C. Όπως είπαμε και νωρίτερα, οι δύο αυτοί τύποι ιογενών ηπατιτίδων, που μεταφέρονται κυρίως με κοινή χρήση συρίγγων, επαφή με μολυσμένο αίμα και σεξουαλική επαφή, αποτελούν τους πιο επικίνδυνους για τον οργανισμό, καθώς σε περίπτωση μη έγκαιρης διάγνωσης δύνανται να οδηγήσουν μέχρι και σε ηπατοκυτταρικό καρκίνο.
Ως περισσότερο ευάλωτες ομάδες πληθυσμού λογίζονται οι άνθρωποι με έλλειψη στέγης, οι χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών, καθώς και οι έγκλειστοι στα σωφρονιστικά καταστήματα. Ειδικότερα, για την ηπατίτιδα C, υπολογίζεται ότι είναι περισσότερο διαδεδομένη στους χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών, με τον επιπολασμό της να κυμαίνεται σε εθνικό επίπεδο σε ποσοστό 65% (πάντα στους χρήστες), βάσει και των τελευταίων στοιχείων του ΕΚΤΕΠΝ.
Οι κατηγορίες αυτές στερούνται ακόμα περισσότερο από τον γενικό πληθυσμό τη σύνδεση στη θεραπεία και την εξέταση. Το γεγονός αυτό είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ενταθεί, δεδομένης και της επικείμενης οικονομικής κρίσης που θα επιφέρει η πανδημία, τοποθετούμενη χρονικά στο προσεχές φθινόπωρο».
