Καταδικαστική είναι η απόφαση του Προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί από το σύνολο της Κυβέρνησης.
Ειδικότερα, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ήδη από το μεσημέρι του Σαββάτου, σύμφωνα με το protothema.gr, ξεκίνησε γύρο τηλεφωνικών επικοινωνιών σε διεθνές επίπεδο προκειμένου να μεταφέρει την αποδοκιμασία της Ελλάδας για την προκλητική απόφαση Ερντογάν.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε ήδη τηλεφωνική επικοινωνία με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο στον οποίο εξέφρασε τη συμπαράσταση και την υποστήριξή του.
«Υπάρχουν κυρώσεις», είπε ο Πέτσας
Όπως είπε ο κ. Πέτσας «θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να υπάρξουν συνέπειες για την Τουρκία». Σημείωσε, δε, ότι «υπάρχουν κυρώσεις που πονάνε και αυτό θα προσπαθήσουμε να κάνουμε με τη μεγαλύτερη δυνατή ταχύτητα».
«Όλα είναι πάνω στο τραπέζι και το ενδεχόμενο των κυρώσεων όχι μόνο από την Ευρώπη αλλά και από διεθνείς οργανισμούς, όπως η Unesco», πρόσθεσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.
«Το θέμα της Αγίας Σοφίας είναι διεθνές ζήτημα. Το μόνο βέβαιο είναι ότι τέτοια παραβατική συμπεριφορά και μια τόσο μεγάλη προσβολή θα πρέπει να έχει και ανάλογη απάντηση» είπε ακόμα ο κ. Πέτσας συμπληρώνοντας ότι «δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα προχωρήσουμε σε κάποια μορφή κυρώσεων».
«Η Ελλάδα θα ζητήσει από την ΕΕ να επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία»
Για τις κυρώσεις στην Τουρκία μίλησε και ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Γιάννης Πλακιωτάκης στο ραδιοφωνικό σταθμό ΘΕΜΑ 104,6:
«Η Αγία Σοφία αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO αλλά και σύμβολο του Χριστιανισμού. Η απόφαση προσβάλλει τον οικουμενικό χαρακτήρα του μνημείου, παραβιάζει τον καταστατικό χάρτη της UNESCO, που έχει υπογράψει η Τουρκία, προκαλεί διχασμό, αφού θίγει κάθε χριστιανό σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο κ. Ερτογάν δεν δικαιούται να ακυρώνει 1.483 χρόνια ιστορίας», δήλωσε ο υπουργός.
Όπως τόνισε ο κ. Πλακιωτάκης, «πέρα από τη διεθνή καταδίκη της απόφασης, η Ελλάδα είναι αποφασισμένη να ζητήσει από την ΕΕ να επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία».
Συγκίνησε η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ
Την ίδια στιγμή, αίσθηση προκάλεσε η συγκινητική παρέμβαση από τη διακεκριμένη ιστορικό Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ για την απόφαση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την Αγιά Σοφιά.
Η Βυζαντινολόγος, σε δηλώσεις της στην ΕΡΤ, δήλωσε συγκλονισμένη από τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, μιλώντας για «δακρυσμένα ψηφιδωτά» και «δεύτερη Άλωση».
«Αν ακούσω ότι τα ψηφιδωτά έχουν δακρύσει δεν θα εκπλαγώ, ούτε θα ρωτήσω για ποιο λόγο χτυπούν πένθιμα οι καμπάνες» είπε για να προσθέσει «χτυπούν για την χριστιανοσύνη».
Η διακεκριμένη ιστορικός εξέφρασε την άποψη ότι η εξέλιξη αυτή καταδεικνύει τη βαρβαρότητα του γειτονικού μας λαού.
«Σήμερα έγινε η πραγματική άλωση της Πόλης» ανέφερε η Αρβελέρ σε άλλο σημείο και επικαλέστηκε δε μαρτυρία Τούρκου δημοσιογράφου ο οποίος υπογράμμισε ότι οι επέτειοι μνήμης για την άλωση της Πόλης καταδεικνύουν ότι όλα αυτά δεν ανήκουν στο τουρκικό λαό και πρέπει κάποια στιγμή να επιστραφούν.
«Όταν ένας λαός έχει ανάγκη από τέτοιους συμβολισμούς για να διατηρήσει τη συνοχή του και την ένωσή του, απέχει πολύ από τα ευρωπαϊκά δεδομένα» κατέληξε η κυρία Αρβελέρ, αναφερόμενη στις αντιδράσεις Τούρκων πολιτών μετά τη σημερινή εξέλιξη.
Hurriyet: «Οι αγιογραφίες θα καλυφθούν με ειδική τεχνολογία και φωτισμό»
Την κάλυψη των αγιογραφιών της Αγίας Σοφίας με ειδική τεχνολογία και φωτισμό, προανήγγειλε η τουρκική εφημερίδα Hurriyet, μετά την απόφαση να μετατραπεί ο μεγαλοπρεπής ναός και ιστορικό σύμβολο σε τζαμί.
Συγκεκριμένα, όπως γράφει η τουρκική εφημερίδα, θα τοποθετηθούν ειδικές κουρτίνες οι οποίες θα ανοίγουν κατά τη διάρκεια της προσευχής, ενώ στο πάτωμα θα τοποθετηθούν χαλιά τα οποία θα φωτίζονται για να σκοτεινιάζει ο χώρος και να μην φαίνονται οι αγιογραφίες.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνταν και άλλες τουρκικές εφημερίδες με την Yeni Safak να κάνει λόγο για «ανάσταση» της Αγίας Σοφίας και η Turkiye να αναφέρει στο πρωτοσέλιδό της: «Έληξε το βάσανο του τζαμιού της Αγίας Σοφίας. Έσπασαν οι αλυσίδες των 86 ετών».
Ηχηρές αντιδράσεις ανά την υφήλιο
Όπως ήταν αναμενόμενο, η απόφαση Ερντογάν προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων σε όλα τα μήκη της υφηλίου.
Η UNESCO ανακοίνωσε προχθές το βράδυ ότι η Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς θα αξιολογήσει εκ νέου το καθεστώς της Αγίας Σοφίας, αφού ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν την ανακήρυξε τζαμί, νωρίτερα χθες.
«Είναι λυπηρό που η απόφαση της Τουρκίας δεν ήταν αντικείμενο διαλόγου, ούτε υπήρξε κάποια γνωστοποίηση νωρίτερα», ανέφερε η Εκπαιδευτική, Επιστημονική και Επιμορφωτική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών σε ανακοίνωσή της.
«H UNESCO καλεί τις τουρκικές Αρχές να ξεκινήσουν χωρίς καθυστέρηση διάλογο προκειμένου να αποφευχθεί η οπισθοχώρηση από την παγκόσμια αξία αυτής της σπάνιας κληρονομιάς, η διατήρηση της οποίας θα επανεξεταστεί από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς στην επόμενη συνεδρίασή της», πρόσθεσε η διευθύντρια της UNESCO, Οντρεΐ Αζουλέ.
Η Αγία Σοφία είναι ενταγμένη στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς ως μουσείο.
«Λυπηρή» χαρακτήρισε την απόφαση για την Αγιά Σοφιά, με ανακοίνωσή του, ο ύπατος εκπρόσωπος Εξωτερικής Πολιτικής της Ε.Ε., Ζοζέπ Μπορέλ.
Ο κ. Μπορέλ ανέφερε ότι «η Αγία Σοφία έχει ισχυρή συμβολική, ιστορική και παγκόσμια αξία. Η Τουρκία έχει αναπτύξει μια παράδοση πολιτιστικής διατήρησης καθώς και αναγνωρισμένη παράδοση πνευματικής και πολιτιστικής ανοικτότητας».
Ο ύπατος εκπρόσωπος Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. τόνισε ότι «η απόφαση του τουρκικού Συμβουλίου Επικρατείας να ανατρέψει μία από τις αποφάσεις-ορόσημο της σύγχρονης Τουρκίας και η απόφαση του προέδρου Ερντογάν να θέσει το μνημείο υπό τη διεύθυνση της Αρχής Θρησκευτικών Υποθέσεων είναι λυπηρή».
Ο Αυστριακός υπουργός Εξωτερικών Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ επέκρινε έντονα χθες την απόφαση της Τουρκίας για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, τονίζοντας ότι με αυτή την κίνηση η Άγκυρα αποξενώνεται από την Ευρώπη. «Λυπούμαστε βαθιά για τη σημερινή (σ.σ. χθεσινή) απόφαση της Τουρκίας να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί και δεν μπορούμε να την κατανοήσουμε! Η κατάργηση του καθεστώτος μουσείου που την καθιστούσε προσβάσιμη σε όλους τους πολιτισμούς και τις θρησκείες είναι ένα ακόμη βήμα μακριά από την Ευρώπη», ανέφερε ο Αυστριακός ΥΠ.ΕΞ.
«Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία εκφράζει τη λύπη της για το ότι η δική της ανησυχία, όπως και άλλων ορθόδοξων εκκλησιών, για την προοπτική να μετατραπεί ο ναός της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη από μουσείο σε τζαμί, δεν εισακούσθηκε από τις τουρκικές Αρχές». Τη δήλωση αυτή έκανε στο πρακτορείο TASS ο πρόεδρος του Τμήματος για τις αμοιβαίες σχέσεις της εκκλησίας με την κοινωνία και τα ΜΜΕ της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου της Μόσχας, Βλαντίμιρ Λεγκόιντα.
Τζο Μπάιντεν: “Καλώ τον Ερντογάν να αναιρέσει την απόφαση του για την Αγία Σοφία”
Να αναιρέσει την απόφασή του για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί καλεί τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ο Δημοκρατικός υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Στην ανακοίνωση του, ο Δημοκρατικός υποψήφιος εκφράζει τη λύπη του, τονίζοντας ότι το μουσειακό καθεστώς του μνημείου εξασφαλίζει την ισότιμη πρόσβαση σε όλους.
«Η Αγιά Σοφία είναι ένα αρχιτεκτονικό θαύμα και μια πολύτιμη ιερή τοποθεσία για ανθρώπους πολλών θρησκειών. Τα τελευταία 85 χρόνια, η Αγιά Σοφία υπήρξε ένα μουσείο, που επέτρεπε σε ανθρώπους από όλο τον κόσμο να το επισκεφτούν, να το θαυμάσουν και να προσευχηθούν σε αυτόν τον ιερό χώρο που από το 1985 αποτελεί επίσης μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco. Λυπάμαι για την απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης να μετατρέψει την Αγιά Σοφία σε τζαμί και καλώ τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να αναιρέσει την απόφασή του και να διατηρήσει αυτόν τον ιερό χώρο υπό το σημερινό καθεστώς του μουσείου διασφαλίζοντας ίση πρόσβαση σε όλους», σημείωσε ο Τζο Μπάιντεν.
Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας: «Κανείς δεν μπορεί να διαγράψει την αλήθεια και την ιστορική πραγματικότητα»
Για αποφάσεις, που, ενώ για ορισμένους φαίνονται γενναίες, στην πραγματικότητα αποδεικνύουν μικροψυχία, εμπάθεια, μισαλλοδοξία και θρησκευτικό φανατισμό, γι' αυτό και γράφονται στην ιστορία με μαύρα γράμματα, αναφέρεται σε ανακοίνωσή της η Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας για την απόφαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε μουσουλμανικό τέμενος.
Σύμφωνα με το ανακοινωθέν: «Με βαθύτατη θλίψη και πόνο ψυχής ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας κ.κ. Μακάριος, οι Θεοφιλέστατοι Επίσκοποι της Αυστραλίας, όλος ο κλήρος, οι μοναστικές αδελφότητες και οι εκατοντάδες χιλιάδες Ορθοδόξων πιστών στην πέμπτη Ήπειρο και σε όλη την Ωκεανία πληροφορηθήκαμε την, άνευ αναγκαιότητας, απόφαση του Προέδρου της Τουρκίας κ. Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να μετατρέψει την Αγία Σοφία, σε μουσουλμανικό τέμενος.
Δυστυχώς, κάποιες αποφάσεις, ενώ για ορισμένους φαίνονται γενναίες, στην πραγματικότητα αποδεικνύουν μικροψυχία, εμπάθεια, μισαλλοδοξία και θρησκευτικό φανατισμό, γι' αυτό και γράφονται στην ιστορία με μαύρα γράμματα».
Εν συνεχεία, υπογραμμίζεται ότι «η απόφαση αυτή είναι άδικη πρωτίστως για τον λαό της Τουρκίας και το μέλλον του, ενώ αποδεικνύει ασέβεια στη μνήμη του ιδρυτού της Τουρκικής Δημοκρατίας Κεμάλ Ατατούρκ.
Η απόφαση αυτή συνιστά ιεροσυλία σε ένα μνημείο παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς, το οποίο παράλληλα αποτελεί και παγκόσμιο σύμβολο της Ορθόδοξης Εκκλησίας και του Χριστιανισμού. Η Αγία Σοφία ανήκει σε όλο τον κόσμο».
Τέλος, σημειώνεται ότι «για μας τους Ορθοδόξους Χριστιανούς η Αγία Σοφία θα συνεχίσει να είναι ένα αιώνιο σύμβολο. Ψάλλομε το "Τη Υπερμάχω" και νοερώς κάνουμε το προσκύνημά μας στην Αγία Σοφία. Κλείνουμε τα μάτια μας και αισθανόμαστε τον πρώτο τρούλο της ανθρώπινης ιστορίας να σκεπάζει όλη την οικουμένη. Κανείς δεν μπορεί να διαγράψει την αλήθεια και την ιστορική πραγματικότητα.
Προσευχόμαστε και πιστεύομε ότι σύντομα θα αποκατασταθεί η αδικία ενώπιον της ιστορίας και της ανθρωπότητας».
Ο Ερντογάν «αψηφά την Ευρώπη» τονίζει ο διεθνής Τύπος
Με τις αποφάσεις του ανώτατου διοικητικού δικαστηρίου της Τουρκίας και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που προβλέπουν τη μετατροπή του μουσείου της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, ο πρόεδρος της Τουρκίας «αψηφά εκ νέου την Ευρώπη», σχολίασε στον τίτλο του ρεπορτάζ της η γαλλική καθημερινή εφημερίδα Le Figaro.
«Μάθαμε λοιπόν το όνομα του 3.272ου τζαμιού της Κωνσταντινούπολης: το ‘τζαμί Αγία Σοφία’», σημειώνεται στο κείμενο και προστίθεται ότι ο τούρκος πρόεδρος μπορεί χάρη στην απόφαση του τουρκικού Συμβουλίου της Επικρατείας να «εκπληρώσει το όνειρο» των ισλαμιστών και των εθνικιστών στη χώρα του, που ήταν «η κατάκτηση εκ νέου, θρησκευτικά και πολιτικά, αυτού του συμβόλου της Κωνσταντινούπολης».
Την 24η Νοεμβρίου 1934 ο Μουσταφά Κεμάλ, ο ιδρυτής της πολύ νεαρής Τουρκικής Δημοκρατίας, μετέτρεπε την πρώην βασιλική, ακόμη ισλαμικό τέμενος, σε μουσείο, όμως «86 χρόνια αργότερα, τη 10η Ιουλίου 2020, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έκανε το κόσμημα της Κωνσταντινούπολης μουσουλμανικό χώρο λατρείας, προς μέγιστη ικανοποίηση της πιο συντηρητικής θρησκευτικής μερίδας του εκλογικού του ακροατηρίου και των συμμάχων στην άκρα δεξιά» της Τουρκίας, σχολίασε στο δικό της ρεπορτάζ η εφημερίδα Le Monde.
Για τη βρετανική εφημερίδα The Times, η κίνηση που έκανε ο πρόεδρος της Τουρκίας, ενδυναμωμένος από την απόφαση του ανώτατου διοικητικού δικαστηρίου της χώρας, σηματοδοτεί «το τέλος του οράματος» του Μουσταφά Κεμάλ για τον κοσμικό χαρακτήρα του τουρκικού κράτους. Οι Τάιμς χαρακτηρίζουν το διάγγελμα του αρχηγού του τουρκικού κράτους, λίγα λεπτά μετά το κάλεσμα στην απογευματινή προσευχή, μια από «τις πιο δραματικές στιγμές στην ιστορία των 1.500 ετών» του εμβληματικού βυζαντινού κτιρίου.
"Αγία Σοφία: Η Τουρκία μετατρέπει το εμβληματικό μουσείο της Κωνσταντινούπολης σε τζαμί", είναι ο τίτλος δημοσιεύματος του BBC για την απόφαση που έλαβαν χθες οι αρχές της Τουρκίας να μετατραπεί σε τζαμί αυτό το Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
«Οι αλλαγές στην Αγία Σοφία είναι βαθειά συμβολικές. Ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο ιδρυτής του σύγχρονου τουρκικού κράτους, ήταν αυτός που αποφάσισε ότι πρέπει να γίνει μουσείο. Ο πρόεδρος Ερντογάν --ο οποίος παρουσιάζει τον εαυτό του ως κατακτητή της σύγχρονης εποχής-- κάνει τώρα άλλο ένα βήμα για να διαλύσει την κληρονομιά του κοσμικού χαρακτήρα του τουρκικού κράτους και να αλλάξει την Τουρκία σύμφωνα με το όραμά του. Ο Τούρκος ηγέτης δεν δίνει λόγο σε κανέναν για την αλλαγή. Δηλώνει πως όταν κάποιος λέει πως η απόφαση δεν του αρέσει --και σε πολλούς στο εξωτερικό δεν αρέσει-- αυτό σημαίνει ότι επιτίθεται στην εθνική κυριαρχία της Τουρκίας», συμπληρώνει το βρετανικό δίκτυο BBC.
«Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας ικανοποιεί την κομματική του βάση --ισλαμοσυντηρητικούς-- και τους Τούρκους εθνικιστές. Οι επικριτές του επισημαίνουν ότι χρησιμοποιεί το θέμα για να αποσπάσει την προσοχή από την οικονομική κρίση που έχει προκαλέσει στην χώρα η πανδημία της Covid-19.
Ωστόσο πολλοί στη διεθνή κοινότητα επιχειρηματολογούν ότι το μνημείο ανήκει στην ανθρωπότητα, όχι στην Τουρκία, και ότι έπρεπε να παραμείνει άθικτο. Λένε ότι είναι γέφυρα ανάμεσα σε δύο θρησκείες και σύμβολο συνύπαρξης», συνεχίζει το βρετανικό δίκτυο.
Αν και η κίνηση είναι δημοφιλής στις τάξεις των ισλαμοσυντηρητικών υποστηρικτών του προέδρου Ερντογάν, ο πιο διάσημος συγγραφέας της Τουρκίας, ο Ορχάν Παμούκ, δηλώνει στο BBC ότι η απόφαση θα στερήσει από κάποιους Τούρκους την "υπερηφάνεια" τους που ανήκουν σε ένα κοσμικού χαρακτήρα μουσουλμανικό έθνος.
"Υπάρχουν εκατομμύρια Τούρκοι προσηλωμένοι στον κοσμικό χαρακτήρα του τουρκικού κράτους, όπως εγώ, που υψώνουν τη φωνή τους ενάντια σε αυτό, αλλά οι φωνές τους δεν εισακούονται", σημείωσε σε δήλωσή του στο BBC.
«Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μετέτρεψε επισήμως το κορυφαίο αρχιτεκτονικό κόσμημα της Κωνσταντινούπολης, την Αγία Σοφία, από μουσείο σε τζαμί», αναφέρει η βρετανική εφημερίδα The Guardian σε εκτενές της δημοσίευμα.
«Ο Ερντογάν υπέγραψε προεδρικό διάταγμα με το οποίο μετατρέπεται το μνημείο αυτό με τον βαρύ συμβολισμό σε μουσουλμανικό χώρο λατρείας σχεδόν αμέσως μετά την ανακοίνωση της απόφασης του κορυφαίου διοικητικού δικαστηρίου της Τουρκίας», υπογραμμίζει η βρετανική εφημερίδα.
«Το καθεστώς της Αγίας Σοφίας που έχει περιληφθεί από την UNESCO στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς αποτελεί για δεκαετίες το αντικείμενο διαλόγου χριστιανών, μουσουλμάνων και αυτών που πιστεύουν στην διατήρηση του κοσμικού χαρακτήρα του τουρκικού κράτους», συνεχίζει η Guardian.
«Ο Ερντογάν, ο οποίος έχει υπερασπιστεί τις ισλαμικές αξίες κατά τη διάρκεια της 17ετούς παραμονής του στην εξουσία, έθεσε δημοσίως το θέμα πέρυσι σε μια προσπάθεια να αυξήσει την φθίνουσα υποστήριξη στον κυβερνητικό του συνασπισμό», επισημαίνει η Guardian.
«Δημοσκόπηση που διενεργήθηκε πρόσφατα από φιλοκυβερνητική εφημερίδα έδειξε ότι το 73% των Τούρκων τάσσεται υπέρ της μετατροπής του μουσείου σε χώρο λατρείας. Ωστόσο άλλη έρευνα που έγινε από το Metropoll έδειξε ότι το 44% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι η μοίρα της Αγίας Σοφίας μπήκε στην ημερήσια διάταξη για να αποσπάσει την προσοχή των ψηφοφόρων από τις οικονομικές πληγές της Τουρκίας», προσθέτει τέλος η βρετανική εφημερίδα.
Το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa) αναφέρεται επίσης στην τελευταία δημοσκόπηση, για να επισημάνει ότι ο ηγέτης της αξιωματικής αντιπολίτευσης, του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου κατηγόρησε αυτόν τον μήνα τον Ερντογάν ότι "χρησιμοποιεί ως πολιτικό εργαλείο" το θέμα της Αγίας Σοφίας.
Το πρακτορείο Reuters αναφέρει ότι ανατρέποντας ένα από τα πιο συμβολικά βήματα του Ατατούρκ, το οποίο υπογράμμιζε τη δέσμευσή του στον κοσμικό χαρακτήρα του τουρκικού κράτους, ο Ερντογάν ολοκληρώνει το δικό του σχέδιο για την επαναφορά του Ισλάμ σε κεντρική θέση στη δημόσια ζωή, επικαλούμενο τον Σονέρ Τσαγαπτάι, διευθυντή του Turkish Research Program στο Washington Institute for Near East Policy.
"Η Αγία Σοφία είναι το επιστέγασμα της θρησκευτικής επανάστασης του Ερντογάν, η οποία εκτυλίσσεται στην Τουρκία για πάνω από μια δεκαετία", έκρινε ο ίδιος σε δηλώσεις του στο Ρόιτερς.
«Ο Ερντογάν, νοσταλγός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που επιδιώκει σήμερα να συσπειρώσει την συντηρητική του βάση με φόντο την οικονομική κρίση που έχει προκαλέσει η πανδημία του νέου κορωνοϊού και το δύσκολο περιφερειακό πλαίσιο, είχε ταχθεί πολλές φορές υπέρ της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί», μετέδωσε παράλληλα το AFP.
"Η Αγία Σοφία είναι πιθανόν το πιο ορατό σύμβολο του οθωμανικού παρελθόντος της Τουρκίας και ο Ερντογάν το εργαλειοποιεί για να συσπειρώσει τη βάση του και να δείξει το ανάστημά του στους αντιπάλους του τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό", επισήμανε στο AFP ο Άντονι Σκίνερ, στέλεχος της εταιρείας συμβούλων Verisk Maplecroft.
Αντιδράσεις στην Ελλάδα
Λ. Μενδώνη
«Την επόμενη μέρα από τις επισημάνσεις της UNESCO για τα σοβαρά θεσμικού τύπου κωλύματα τα οποία υφίστανται στην αλλαγή του status της Αγίας Σοφίας, από μουσείο σε ισλαμικό τέμενος, ήρθε η σημερινή (σ.σ. χθεσινή) απόφαση του τουρκικού δικαστηρίου που επιβεβαιώνει απόλυτα ότι στη γείτονα χώρα δεν υφίσταται ανεξάρτητη δικαιοσύνη. Αποτελεί παρακολούθημα της προεδρικής εξουσίας. Πολλώ μάλλον όταν πριν από μερικά χρόνια, σε ανάλογη επιχείρηση εξισλαμισμού του περικαλλούς ναού, ο οποίος αποτελεί μνημείο της παγκόσμιας κληρονομιάς, το ίδιο δικαστήριο είχε απορρίψει τη σχετική προσφυγή.
Η σημερινή απόφαση, αποτέλεσμα της πολιτικής βούλησης του προέδρου Ερντογάν, αποτελεί ανοικτή πρόκληση προς όλο τον πολιτισμένο κόσμο που αναγνωρίζει τη μοναδική αξία και την οικουμενικότητα του μνημείου.
Κανείς δεν επιχειρεί να αναμειχθεί στις εσωτερικές υποθέσεις της Τουρκίας. Ωστόσο, η Αγία Σοφία που βρίσκεται στο έδαφός της, στην Κωνσταντινούπολη, αποτελεί μνημείο όλης της ανθρωπότητας, ανεξάρτητα από θρησκευτική πίστη. Ο εθνικισμός που επιδεικνύει ο πρόεδρος Ερντογάν δε συνιστά σωστό σύμβουλο, οδηγώντας τη χώρα του έξι αιώνες πίσω.
Η Αγία Σοφία δε χάνει από την αίγλη της και το πανανθρώπινο μήνυμά της, επειδή το τουρκικό δικαστήριο υπέκυψε. Ο πρόεδρος Ερντογάν αποφάσισε για την Τουρκία την πολιτιστική απομόνωσή της», ανέφερε σε χθεσινή δήλωσή της η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.
Γ. Κουμουτσάκος
«Το θέμα δεν είναι ελληνοτουρκικό, είναι παγκόσμιο και διεθνές, αλλά είναι αναπόδραστος ο δηλητηριασμός των ελληνοτουρκικών σχέσεων», επισήμανε ο αναπληρωτής υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Γιώργος Κουμουτσάκος, για την απόφαση της Τουρκίας να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί.
Σε συνέντευξή του στον τηλεοπτικό σταθμό Σκάι, ο κ. Κουμουτσάκος υπογράμμισε ότι το επόμενο διάστημα είναι αναγκαία «η ισχυρή ενότητα των Ελλήνων γύρω από τις σταθερές εθνικές θέσεις, η ισχυρή διπλωματική δράση της χώρας σε όλα τα επίπεδα με αύξηση και ενίσχυση συμμαχιών και δράσεων και η επιχειρησιακή ετοιμότητα».
Επίσης, πρόσθεσε ότι «η Δύση πρέπει να κινηθεί πολύ πιο έντονα από αυτό που είδαμε τις τελευταίες ώρες, οι αντιδράσεις αυτές είναι το πρώτο βήμα και πρέπει να ενισχυθούν».
Όπως παρατήρησε, χώρες, «όπως η Ελλάδα, η Γαλλία και άλλα κράτη οφείλουν να μπουν στην πρώτη γραμμή μιας διεθνούς πολιτικής αποτροπής της Τουρκίας από το να ταράξει την περιοχή ακόμα περισσότερο, οδηγώντας σε πολύ δύσκολες ατραπούς».
Μ. Κεφαλογιάννης
Ο ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Μανόλης Κεφαλογιάννης με ερώτησή του ζητά την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μετά την προκλητική, όπως υπογραμμίζει, απόφαση του Τούρκου προέδρου, ο οποίος «δε σέβεται ούτε την UNESCO ούτε το θρησκευτικό συναίσθημα εκατομμυρίων ανθρώπων, να υπογράψει το διάταγμα της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί».
Όπως μεταξύ άλλων τονίζει ο Μ. Κεφαλογιάννης, «η Αγία Σοφία δεν αποτελεί μόνο ένα Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Είναι το παγκόσμιο σύμβολο της Ορθοδοξίας. Και η μετατροπή της σε τζαμί συνιστά ακραία πρόκληση κατά της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και ακραία περιφρόνηση του θρησκευτικού συναισθήματος του χριστιανικού κόσμου».
ΚΙΝ.ΑΛ.
Να αντιδράσει αποφασιστικά και άμεσα καλεί την παγκόσμια κοινότητα το Κίνημα Αλλαγής, ώστε η Αγία Σοφία να μη μετατραπεί σε τζαμί.
«Ο ΟΗΕ και η UNESCO, το Συμβούλιο της Ευρώπης, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να καταδικάσουν απερίφραστα την ενέργεια της Τουρκίας και να επιβάλουν τις απαραίτητες κυρώσεις, μέχρι την αναθεώρησή της», αναφέρει ανακοίνωση του γραφείου Τύπου του κόμματος.
Το ΚΙΝ.ΑΛ. υποστηρίζει ότι η απόφαση του τουρκικού Συμβουλίου Επικρατείας, με την οποία ανοίγει ο δρόμος για να μετατραπεί η Αγία Σοφία σε ισλαμικό τέμενος (ακυρώνοντας σχετικό διάταγμα του 1934), θα πρέπει εδώ και τώρα να κινητοποιήσει την παγκόσμια κοινότητα.
Το ΜέΡΑ25, σε ανακοίνωσή του για την απόφαση του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να μετατρέψει σε τζαμί την Αγία Σοφία, αναφέρει ότι η Αγία Σοφία ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς αποτέλεσε στοιχείο εμπέδωσης των μέτρων οικοδόμησης αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας (Βενιζέλος-Ινονού).
«Η απόφαση Ερντογάν προσβάλει την παγκόσμια κοινότητα και ροκανίζει τις σχέσεις εμπιστοσύνης», προσθέτει το ΜέΡΑ25.
Επιστολή Παπαδημούλη στους προέδρους των ευρωπαϊκών θεσμών για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί
Ακολουθεί πλήρης η επιστολή προς την Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν (μεταφρασμένη στα ελληνικά):
Πρόεδρε της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν
Πρόεδρε του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ
Πρόεδρε του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Νταβίντ Σασόλι
Ύπατε Εκπρόσωπε Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ζοζέπ Μπορέλ
Σας στέλνω την παρούσα επιστολή για να σας ενημερώσω σχετικά με την απαράδεκτη απόφαση που ελήφθη χθες 10 Ιουλίου από τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να μετατρέψει την Αγία Σοφία, ένα μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς τηςUNESCO, σε τζαμί.
Από το 1934, η Αγία Σοφία είναι μουσείο σύμφωνα με προεδρικό διάταγμα που υπέγραψε τότε ο Τούρκος Πρόεδρος Μουσταφά Κεμάλ και για δεκαετίας αποτελεί ένα εμβληματικό μνημείο ξεχωριστής αξίας, συμβολισμού και ομορφιάς για όλη την ανθρωπότητα. Η UNESCO έχει συμπεριλάβει από το 1985 την Αγία Σοφία στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Σύμφωνα με όσα ορίζει η Συνθήκη της UNESCO για την προστασία της παγκόσμιας και πολιτιστικής κληρονομιάςκαι την οποία έχει υπογράψει η Τουρκία, μετατροπές ή αλλαγές στη χρήσημνημείων δεν επιτρέπονται χωρίς την δική της συγκατάθεση και την σχετική αδειοδότηση από το Συμβούλιο Διατήρησης της UNESCO, μετά από σχετική γνωμοδότηση από την διακυβερνητική Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς, αφού έχει προηγηθεί επίσημο σχετικό αίτημα από την ενδιαφερόμενη χώρα. Η Τουρκία δεν υπέβαλε ποτέ τέτοιο αίτημα και δεν ακολούθησε την κατάλληλη διαδικασία.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με ψήφισμά του στις 13 Μαρτίου 2019 έχει αντιταχθεί σε οποιεσδήποτε προσπάθειες μετατροπής του μνημείου της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
Επιπλέον, η Αγία Σοφία έχει μια ιδιαίτερη ιστορική και θρησκευτική αξία και βαρύτητα για όλους τους χριστιανούς σε όλο τον κόσμο. Μια τέτοια απόφαση θα αποτελέσει άμεση πρόκληση, ακατάλληλη για κάθε χώρα που σέβεται τις διεθνείς της υποχρεώσεις. Επίσης θα υπονομεύσει τον δια-θρησκευτικό διάλογο, την ειρηνική συνύπαρξη και τον αμοιβαίο σεβασμό μεταξύ διαφορετικών θρησκευτικών ομάδας, αξίες που είναι σε παγκόσμιο και περιφερειακό επίπεδο ανεκτίμητες και απαραίτητες, λαμβάνοντας υπόψη το εύθραυστο πολιτικό περιβάλλον και την ασφάλεια στην περιοχή της Μεσογείου.
Σε συνέχεια της κατεπείγουσας ερώτησής μου προς την Επιτροπή στις 22 Ιουνίου σχετικά με το ίδιο θέμα, όταν οι προθέσεις των τουρκικών αρχών ήταν ήδη σαφείς, σας ζητώ να κινητοποιήσετε επειγόντως όλα τα πολιτικά μέσα για να αποτρέψετε αυτή την άνευ προηγούμενου και απαράδεκτη απόφαση του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η οποία βλάπτει την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά και θέτει σε κίνδυνο την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή.
Με εκτίμηση,
Δημήτρης Παπαδημούλης
Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και επικεφαλής της ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία
Πηγή: protothema.gr
(Φωτογραφία: INTIME)
