Τη Δευτέρα 25 Νοεμβρίου, η Ολομέλεια της Βουλής θα αποφασίσει με ψηφοφορία για τη Συνταγματική Αναθεώρηση, διαμορφώνοντας τον νέο συνταγματικό χάρτη της χώρας, ρίχνοντας την “αυλαία” σε αυτή την κορυφαία κοινοβουλευτική διαδικασία που ξεκίνησε από την προηγούμενη προτείνουσα αναθεωρητική Βουλή και ολοκληρώνεται στην παρούσα αναθεωρητική Βουλή.
Στο πλαίσιο αυτό, η εφημερίδα “Νέα Κρήτη” επικοινώνησε με τον Γιάννη Α. Τασόπουλο, καθηγητή Διοικητικής Επιστήμης και Δημοσίου Δικαίου του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος προχώρησε σε μια αποκαλυπτική συνέντευξη.
Ο κ. Τασόπουλος μίλησε, μεταξύ άλλων, για τον νέο εκλεγμένο πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος πλέον «δεν μπορεί να αποτελέσει με την παραίτησή του τον καταλύτη για τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών». Ο ίδιος δήλωσε πως τον φοβίζει η πολυπραγμοσύνη γύρω από το Σύνταγμα, ενώ μίλησε για τις εγγενείς αδυναμίες της απλής αναλογικής.
* Κύριε Τασόπουλε, για πρώτη φορά στην ιστορία της Μεταπολίτευσης ο πρόεδρος της Δημοκρατίας θα αποσυνδεθεί από τη διάλυση της Βουλής (άρθρο 32). Απαιτούνται 151 ψήφοι μόνο για να γίνει πραγματικότητα. Είναι μια διάταξη που διευκολύνει την πολιτική ομαλότητα. Από την άλλη, ο πρωθυπουργός έχει τη δυνατότητα να κάνει ΠτΔ ένα πρόσωπο της αρεσκείας του. Πιστεύετε πως η συγκεκριμένη αλλαγή της διάταξης καταργεί τον χαρακτηρισμό του ΠτΔ ως συμβόλου ενότητας;
«Υπάρχει ο κίνδυνος που επισημαίνετε, να αποδυναμωθεί ο ρόλος του προέδρου της Δημοκρατίας ως συμβόλου πολιτειακής ενότητας, αλλά αυτό εξαρτάται από τις πολιτικές δυνάμεις και ιδίως από το αν η εκάστοτε κοινοβουλευτική πλειοψηφία θα επιδιώξει ευρύτερες συναινέσεις προκειμένου να εκλεγεί ο πρόεδρος από 180 βουλευτές. Αυτό που αλλάζει με την αναθεώρηση είναι ότι, πριν φτάσουμε στην εκλογή από την απόλυτη ή και τη σχετική πλειοψηφία, η οποία προβλέπεται και από το άρθρο 32 παρ. 4 του Συντάγματος όπως έχει σήμερα, δεν παρεμβάλλεται η διάλυση της Βουλής. Αυτό σίγουρα διευκολύνει την κυβερνητική σταθερότητα, αλλά δεν αποκλείεται, σε μια κακή συγκυρία, να μετατραπεί σε μειονέκτημα: Πλέον ο εκλεγμένος πρόεδρος της Δημοκρατίας, σε περίπτωση που υπάρχει ανάγκη προσφυγής στις κάλπες, δεν μπορεί να αποτελέσει με την παραίτησή του τον καταλύτη για τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών. Πρόκειται για μια ακόμη αποδυνάμωση των προεδρικών αντιβάρων της εξουσίας».
* Το άρθρο 3 (παρ. 1, 2) αφορά την κατοχύρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας του Κράτους - έλαβε 157 ψήφους. Αυτό σημαίνει πως στην επικείμενη συνταγματική αναθεώρηση πρέπει να λάβει άνω των 180. Θεωρητικά γίνεται. Πρακτικά δύσκολο. Πιστεύετε πως είναι σημάδι οπισθοδρομικότητας σε μια χώρα που αυτοπροσδιορίζεται ως Δυτική;
«Η θρησκευτική ουδετερότητα του κράτους δεν προϋποθέτει την αναθεώρηση του Συντάγματος, στο μέτρο που ο συνταγματικός πυρήνας της προστατεύεται ανεπιφύλακτα από το άρθρο 13 παρ. 1, το οποίο ορίζει ότι «η ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης είναι απαραβίαστη». Η αναφορά του άρθρου 3 του Συντάγματος στην “επικρατούσα” θρησκεία δε νομίζω ότι, εφόσον ερμηνεύεται και εφαρμόζεται σωστά, δικαιολογεί π.χ. τον υποχρεωτικό “ομολογιακό” χαρακτήρα του μαθήματος των Θρησκευτικών. Σε κάθε περίπτωση, το ερώτημα δεν είναι τόσο ο “Δυτικός” χαρακτήρας της χώρας, αλλά ο πολιτικός φιλελευθερισμός και ο κοινωνικός πλουραλισμός της, σύμφωνα με την αξία του ανθρώπου».
* Η προσθήκη νέων διατάξεων στο Σύνταγμα είναι μια χρονοβόρα και κουραστική διαδικασία. Απαιτούνται τρεις ψηφοφορίες και ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος η δεύτερη κυβέρνηση να αφήσει εκτός συνταγματικής αναθεώρησης τις διατάξεις που άφησε η πρώτη. Η δεύτερη, από την πλευρά της, πρέπει να αλλάξει τις διατάξεις που η πρώτη ψήφισε. Μήπως πρέπει να υπάρξει κάποιος εξορθολογισμός της διαδικασίας αναθεώρησης;
«Σας ευχαριστώ για το ερώτημα. Μου δίνετε την ευκαιρία να αναδείξω μια άλλη όψη του θέματος. Μήπως η χρονοβόρα διαδικασία της αναθεώρησης, με την παρεμβολή ιδίως πενταετίας από την προηγούμενη αναθεώρηση, συνάδει με την αναγκαία σταθερότητα του θεμελιώδους νόμου; Με φοβίζει η πολυπραγμοσύνη γύρω από το Σύνταγμα. Τώρα, ως προς το ζήτημα τη σχέσης μεταξύ των δύο Βουλών, το βασικό κριτήριο είναι ότι η αναθεώρηση πρέπει να έχει χαρακτήρα συναινετικό. Επομένως, αυτό προδιαγράφει κατά τη γνώμη μου και τη σωστή σχέση μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης Βουλής. Ο εξορθολογισμός πρέπει να είναι προς την κατεύθυνση της εναρμόνισής τους».
* Σε ποια κατεύθυνση πιστεύετε πως πρέπει να ενισχυθεί το Σύνταγμα της χώρας μας, π.χ. στην κατοχύρωση περισσότερων κοινωνικών δικαιωμάτων; Και κατ’ επέκταση θεωρείτε πως είναι φιλελεύθερο;
«Νομίζω ότι η πλειοδοσία σε αναγνώριση δικαιωμάτων, χωρίς τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την ουσιαστική και αποτελεσματική τους προστασία, όχι μόνο δε βοηθά, αλλά βλάπτει, επειδή υπονομεύει τον κανονιστικό χαρακτήρα του Συντάγματος. Το πρόβλημά μας είναι ότι δεν έχουμε σταθερές, βιώσιμες και αποτελεσματικές διοικητικές δομές, συνδυαζόμενες με εύρωστη, παραγωγική και ανταγωνιστική οικονομία, η οποία προϋποθέτει καινοτομία και έρευνα. Εκεί πάσχουμε, όχι στο Σύνταγμα».
* Η επικείμενη συνταγματική αναθεώρηση θα είναι ευνοϊκή υπέρ των κοινοβουλευτικών μειοψηφιών, καθώς στην προηγούμενη Βουλή εξασφάλισε πάνω από 200 ψήφους. Τι σημαίνει αυτό;
«Είμαι καταρχήν αρνητικός απέναντι στην απλή αναλογική. Δε νομίζω ότι συμβάλλει στην ομαλή λειτουργία της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, επειδή οδηγεί σε κυβερνητική αστάθεια, ιδίως αν ληφθούν υπόψη η παραδοσιακή πολιτική πόλωση και ο πλειοψηφικός χαρακτήρας που διακρίνει την κομματική αντιπαράθεση στη χώρα μας. Αλλά δε βρίσκω πειστικό και το άλλο επιχείρημα, ότι τάχα συμβάλλει η απλή αναλογική στην ενίσχυση της αντιπροσωπευτικότητας, με συνέπεια να είναι πιο δημοκρατική. Αναρωτιέμαι γιατί είναι πιο αντιπροσωπευτικό να αποκτά ρόλο διαιτητή ένα μικρό, περιθωριακό κόμμα, με λίγους βουλευτές, οι οποίοι όμως είναι απαραίτητοι για την ύπαρξη κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, από το να ενισχυθεί σε εύλογο ποσοστό το πρώτο κόμμα που εκφράζει τη σχετική έστω πλειοψηφία του λαού;».
