Άρση των... αδιεξόδων στα οποία κινδυνεύουν να βρεθούν πολλοί δήμαρχοι και περιφερειάρχες στη χώρα, καλούμενοι από την 1η Σεπτεμβρίου να «κυβερνήσουν» τους ΟΤΑ με συνθήκες μειοψηφίας, υπόσχεται η κυβέρνηση μέσω ειδικής νομοθετικής ρύθμισης που αναμένεται να κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή μέσα στην εβδομάδα.
Σε αυτήν την περίπτωση βεβαίως θα πρέπει κανείς να δει αναλυτικά το περιεχόμενο των ρυθμίσεων, διότι ισχύει το περίφημο ότι «ο διάβολος κρύβεται καμιά φορά στις λεπτομέρειες». Ωστόσο, το βασικό στίγμα της νομοθετικής ρύθμισης για την ενίσχυση της κυβερνησιμότητας των ΟΤΑ είδε ήδη το φως της δημοσιότητας και περιλαμβάνει μια γκάμα από αλλαγές. Αλλαγές που, αν μη τι άλλο, κεντρίζουν μεν το ενδιαφέρον, εγείρουν δε πολλές συζητήσεις και «ενστάσεις», αφού αλλάζουν τα δεδομένα του παιχνιδιού τόσο με φόντο το πώς οι ψηφοφόροι κλήθηκαν να ψηφίσουν στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές, όσο και ως προς το τι ψήφισαν στην κάλπη του Μαΐου...
Αναλυτικότερα, ο νέος υπουργός Εσωτερικών, Τάκης Θεοδωρικάκος, φέρεται να έχει καταλήξει ήδη στις ρυθμίσεις εκείνες που κατά τον ίδιο θα διασφαλίσουν την ομαλή λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Και εντός ημερών θα έρθει στη Βουλή η προωθούμενη νομοθετική ρύθμιση, η οποία έρχεται να αντιμετωπίσει τα σημαντικά προβλήματα που εισήγαγε ο «Κλεισθένης» (Νόμος 4555/2018), τον οποίο ψήφισε η προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.
Οι άξονες της ρύθμισης
Οι κυριότερες επεμβάσεις εντοπίζονται στη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας των ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού, λειτουργία που τίθεται σε κίνδυνο λόγω της εφαρμογής της απλής αναλογικής κατά την εκλογή των Δημοτικών και Περιφερειακών Συμβουλίων.
Με βάση τα όσα διέρρευσαν η νομοθετική παρέμβαση που έχει πάρει ήδη τον δρόμο προς τη... Βουλή, εστιάζει στις εξής κατευθύνσεις:
- Θέσπιση δυνατότητας σύμπραξης δημοτικών παρατάξεων (στις οποίες συμπεριλαμβάνεται υποχρεωτικά η παράταξη του δημάρχου ή περιφερειάρχη), οι οποίες λογίζονται ως ενιαία παράταξη για τη λειτουργία των οργάνων των ΟΤΑ, διατηρώντας ταυτόχρονα την αυτοτέλεια κάθε μιας από αυτές. Με τον τρόπο αυτό ενθαρρύνεται η συνεργασία τους κατά τρόπο αντίστοιχο με την κοινοβουλευτική διαδικασία (σχηματισμός συμμαχικών κυβερνήσεων).
- Εξασφάλιση πλειοψηφίας του δημάρχου και του περιφερειάρχη στις επιτροπές (Οικονομική Επιτροπή και Επιτροπή Ποιότητας Ζωής στους Δήμους, Οικονομική Επιτροπή και λοιπές επιτροπές στις Περιφέρειες). Με τον τρόπο αυτό o δήμαρχος και ο περιφερειάρχης θα μπορούν να εφαρμόσουν το πρόγραμμα για το οποίο εκλέχθηκαν από τους πολίτες, διατηρώντας όμως τον σημαντικό ρόλο του Δημοτικού ή Περιφερειακού Συμβουλίου. Παράλληλα μεταφέρεται ένας περιορισμένος αριθμός αρμοδιοτήτων από το Δημοτικό Συμβούλιο στις επιτροπές.
- Εξασφάλιση πλειοψηφίας του δημάρχου και του περιφερειάρχη σε όλα τα νομικά πρόσωπα που έχει ο ΟΤΑ (ΝΠΔΔ, Δημοτικά Ιδρύματα, ΝΠΙΔ, Κοινωφελείς Επιχειρήσεις, ΔΕΥΑ), ώστε να υπάρχει πλήρης ευθυγράμμιση της πολιτικής του δημάρχου με τα Νομικά Πρόσωπα των ΟΤΑ. Προσαρμογή του τρόπου ψήφισης του Προϋπολογισμού των ΟΤΑ (καθώς και του Τεχνικού Προγράμματος, του Επιχειρησιακού Προγράμματος και της ψήφισης τελών) και εισαγωγή νέας διαδικασίας, η οποία δίνει στις υπόλοιπες παρατάξεις (πλην δημάρχου/περιφερειάρχη) τη δυνατότητα διαφωνίας επί τεκμηριωμένης αντιπρότασης. Σε περίπτωση μη αποδοχής αντιπρότασης με την απόλυτη πλειοψηφία των μελών του Συμβουλίου ισχύει η πρόταση/εισήγηση της Οικονομικής Επιτροπής.
- Μειώνεται η θητεία των αντιπεριφερειαρχών και των αντιδημάρχων σε 1 έτος, ενώ δίνεται η δυνατότητα αιτιολογημένης αντικατάστασής τους μετά την πάροδο 6 μηνών.
- Σε συνεργασία με τη Γ.Γ. Πολιτικής Προστασίας, κάθε Περιφέρεια προσλαμβάνει έναν εξειδικευμένο ειδικό σύμβουλο για θέματα πολιτικής προστασίας.
Οικονομική Επιτροπή: Η πλειοψηφία στην παράταξη των δημάρχων
Στα πλαίσια ενίσχυσης της κυβερνησιμότητας των ΟΤΑ, ορίζεται ότι η πλειοψηφία των μελών της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής ανήκει στον συνδυασμό με τον οποίο εξελέγη ο δήμαρχος ή ο περιφερειάρχης, και εισάγεται νέα αναλογική διαδικασία εκλογής των μελών.
Ακόμα, θα μεταφερθούν μια σειρά αρμοδιότητες στην Οικονομική Επιτροπή προς την άμεση λήψη αποφάσεων, αλλά και την αποσυμφόρηση των συνεδριάσεων των Δημοτικών και Περιφερειακών Συμβουλίων από ήσσονος σημασίας θέματα, χωρίς ωστόσο να αποψιλώνονται τα οικεία Συμβούλια.
Ο νέος υπουργός έχει υπογραμμίσει ότι η ρύθμιση δε θα «πειράξει» τη βασική αρχιτεκτονική διοίκησης-λειτουργίας των ΟΤΑ και πως τα Δημοτικά και Περιφερειακά Συμβούλια θα εξακολουθήσουν να είναι το βασικό «κύτταρο» στην Αυτοδιοίκηση.
Ωστόσο, και μόνο στο άκουσμα επιγραμματικά των παραπάνω αλλαγών μοιάζει να περιορίζεται άρδην η λειτουργία, ο ρόλος και ο λόγος των Συμβουλίων...
