Ιστορική δικαίωση για το γυναικείο κίνημα, το κίνημα υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και κατ’ επέκταση για όλη την κοινωνία συνιστά η τροποποίηση - της τελευταίας στιγμής - του άρθρου 336 του Ποινικού Κώδικα.
Πρόκειται για νομοθετική ρύθμιση αναφορικά με την πράξη του βιασμού, η οποία πλέον για πρώτη φορά στην Ελλάδα θα ορίζεται με βάση την απουσία συναίνεσης του θύματος και όχι ανάλογα με τον... βαθμό της βίας που ασκεί στο θύμα ο δράστης.
Είχαν προηγηθεί τα τελευταία 24ωρα έντονες αντιδράσεις σε πανελλαδικό επίπεδο, καθώς η μη τροποποίηση του επίμαχου άρθρου άφηνε “ανοιχτό” κάποιες περιπτώσεις βιασμού να δικάζονται ως πλημμελήματα και όχι ως κακουργήματα. Πλέον, το επίμαχο άρθρο, παράγραφος 5 του άρθρου 336, αντικαθίσταται με τη φράση ότι «όποιος επιχειρεί γενετήσια πράξη χωρίς τη συναίνεση του παθόντος τιμωρείται με ποινή κάθειρξης έως 10 έτη».
Με την εν λόγω τροποποίηση, αφενός όλες οι μορφές βιασμού παραμένουν κακούργημα, κι αφετέρου για πρώτη φορά ο βιασμός ορίζεται με βάση την απουσία συναίνεσης του θύματος και όχι με βάση το... πόσο πολλή βία ασκήθηκε στο θύμα από τον θύτη.
Σημειώνεται ότι το απόγευμα της Τετάρτης πραγματοποιήθηκαν μαζικές κινητοποιήσεις στο κέντρο της Αθήνας από φεμινιστικές οργανώσεις, οι οποίες αντέδρασαν έντονα στη μη τροποποίηση του άρθρου 336 του Π.Κ. που παρουσιάστηκε από τον υπουργό Δικαιοσύνης.
Μιλώντας χθες στη “Νέα Κρήτη” για το επίμαχο ζήτημα η Ηρακλειώτισσα δικηγόρος, LLM στα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Έλλη Μιχελάκη, έκανε λόγο για ορθότερη προσέγγιση του ζητήματος, ωστόσο επισήμανε ότι για να εκλείψει η έμφυλη βία δεν αρκούν οι δικαστικές (ή οι υπουργικές) αποφάσεις.
«Η εξέλιξη αυτή - προφανώς - προσεγγίζει το κοινωνικό αυτό ζήτημα ορθότερα, από τη στιγμή που θύτης και θύμα ανατρέχουν στον ίδιο Ποινικό Κώδικα για την υποστήριξη των ισχυρισμών τους, και επομένως η όποια “νομοτεχνική βελτίωση” της προηγούμενης αναχρονιστικής διατύπωσης θα μπορούσε να πει κανείς ότι μας φέρνει - επιτέλους! - στο κατώφλι του 21ου αιώνα, όπου σταματά πλέον ο βιασμός να ορίζεται με βάση τη σωματική βία ή την απειλή αυτής, και ξεκινά να ορίζεται με βάση την απουσία συναίνεσης.
Είναι υποχρέωσή μας να θυμόμαστε, όμως, πως η έμφυλη βία δεν πατάσσεται σε κοινοβουλευτικές αίθουσες ή αίθουσες δικαστηρίων και δε θα εξαφανιστεί την επομένη της τροποποίησης -ακόμη και της πιο εύγλωττης- του Ποινικού μας Κώδικα. Είναι υποχρέωσή μας να θυμόμαστε πως είναι καλά ριζωμένη στην κοινωνία μας (από την παγκόσμια μέχρι την τοπική) και πως ο μόνος τρόπος για την εξάλειψή της είναι η μηδενική ανοχή», σχολίασε στη “Ν.Κ.” η κ. Μιχελάκη.
ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑ
«Ιστορική νίκη του γυναικείου κινήματος»
Για ιστορική νίκη του γυναικείου κινήματος, και όχι μόνο, έκανε λόγο με χθεσινή της ανακοίνωση η Διεθνής Αμνηστία. «Η τροποποίηση στο άρθρο 336 του Ποινικού Κώδικα, που παρουσίασε ο υπουργός Δικαιοσύνης σήμερα (σ.σ. χθες) στη Βουλή στη σχετική συζήτηση, συνιστά ιστορική νίκη του γυναικείου κινήματος και του κινήματος ανθρωπίνων δικαιωμάτων!
Είχαν προηγηθεί τα τελευταία 24ωρα έντονες αντιδράσεις σε πανελλαδικό επίπεδο, καθώς η μη τροποποίηση του επίμαχου άρθρου άφηνε «ανοιχτό» κάποιες περιπτώσεις βιασμού να δικάζονται ως πλημμελήματα και όχι ως κακουργήματα
Η νέα αυτή διατύπωση ενσωματώνει την έννοια της συναίνεσης στον ορισμό του βιασμού, όπως τέθηκε καθολικά ως αίτημα στη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης, από όλες τις συλλογικότητες και φορείς ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του γυναικείου κινήματος και αρμόδιων μερών. Η Διεθνής Αμνηστία διεξήγαγε εκστρατεία, στο πλαίσιο της οποίας είχε καταθέσει επίσημο υπόμνημα στο υπουργείο Δικαιοσύνης, όπου τόνιζε την ανάγκη να ενσωματωθεί ένας τέτοιος ορισμός στο πλαίσιο των τυπικών δεσμεύσεων της χώρας και των πολιτικών υποχρεώσεων της κυβέρνησης.
Ο ορισμός του βιασμού με βάση την απουσία συναίνεσης, σύμφωνα με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, θεμελιώνει επιτέλους ότι το δικαίωμα το οποίο πλήττεται κατά το έγκλημα του βιασμού είναι το δικαίωμα στη σεξουαλική αυτονομία και τη σωματική ακεραιότητα του κάθε ατόμου. Για τον λόγο αυτό, αποτελεί και τον μοναδικό ορισμό που μπορούσε να γίνει αποδεκτός, όπως τονίσαμε επανειλημμένως στη διάρκεια της εκστρατείας μας όλους τους περασμένους μήνες, και ειδικότερα από τη στιγμή που εισήλθε ο νέος Ποινικός Κώδικας στη Βουλή προς ψήφιση, μέχρι και το τελευταίο λεπτό.
Χαιρετίζουμε την απόφαση του υπουργείου Δικαιοσύνης, έστω και την ύστατη στιγμή, να προβεί στον ορισμό του βιασμού με βάση τη συναίνεση.
Υπάρχουν ελλείμματα και ανεπάρκειες στη συγκεκριμένη διατύπωση, που σχετίζονται με την απουσία ορισμού ενός φάσματος επιβαρυντικών περιστάσεων σε περιπτώσεις βιασμού, όπως επίσης και με την απουσία ενός σαφούς ορισμού της πράξης του βιασμού, όπως αυτή ορίζεται στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Εάν το υπουργείο δεν είχε προβεί στην αλλαγή αυτή την ύστατη στιγμή, υπό την πίεση του κινήματος και του γενικού κοινού αισθήματος, θα μπορούσε να είχε καταλήξει σε μια πιο συνεκτική διατύπωση με επίκεντρο τη συναίνεση, έτσι όπως υιοθετείται στα νομοθετικά πλαίσια άλλων ευρωπαϊκών χωρών», αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στη ανακοίνωση της Διεθνούς Αμνηστίας.
