Στα τέλη του Απριλίου του 1936 οι καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης κατεβαίνουν σε απεργία διαρκείας. Μέσα στο Μάιο, η απεργία γιγαντώνεται...
Στις 8 Μαΐου, οι απεργοί πραγματοποιούν μαζικότατη διαδήλωση και κατευθύνονται προς το Γενικό Διοικητήριο Βορείου Ελλάδος. Εκεί, η Χωροφυλακή επεμβαίνει και διαλύει με βιαιότητα την κινητοποίηση των καπνεργατών. Ακολουθούν σφοδρές συγκρούσεις μεταξύ των δύο πλευρών. Κατά τη διάρκεια των επεισοδίων τραυματίζονται δεκάδες απεργοί, ενώ η υπέρμετρη βία που ασκήθηκε από τις Αρχές προκάλεσε την αντίδραση άλλων κλάδων εργαζομένων.
Ως αποτέλεσμα, οι τελευταίοι αποφασίζουν να κατέβουν σε 24ωρη απεργία, την επομένη, εκφράζοντας έτσι έμπρακτα την αλληλεγγύη τους στους καπνεργάτες. Η κυβέρνηση απαντά με επιστράτευση των σιδηροδρομικών και των τροχιοδρομικών, ενώ δίνει, ακόμη, εντολή στο Γ’ Σώμα Στρατού να βρίσκεται σε ετοιμότητα για παν ενδεχόμενο... Ανήμερα τη μεγάλη απεργία, στις 9 Μαΐου, το απεργιακό μέτωπο των εργατών διευρύνεται, καθώς στη “μάχη” ρίχνονται και οι αρτεργάτες, οι βιομηχανικοί εργάτες, αλλά και μεγάλο μέρος των καταστηματαρχών.
Η διαδήλωση ξεκινά και οι απεργοί επιχειρούν ξανά να προσεγγίσουν το Διοικητήριο. Κι ενώ θα περίμενε κανείς μετά τη βίαιη καταστολή της 8ης Μαΐου οι Αρχές να είναι περισσότερο... ήπιες, η Χωροφυλακή χάνει τον έλεγχο και ξεκινά να ρίχνει στο ψαχνό: Στις 9 Μαΐου του 1936 σκοτώνονται συνολικά 12 άτομα και τραυματίζονται άλλα 280. Την επομένη, η κηδεία των θυμάτων μετατρέπεται σε μαζική λαϊκή διαδήλωση.
Στο μεταξύ, οι Αρχές ενέτειναν ακόμη περισσότερο τα κατασταλτικά μέτρα: Στη Θεσσαλονίκη στέλνονται εσπευσμένα ένα σύνταγμα Πεζικού και μια μονάδα Πυροβολικού από τη Λάρισα, ενώ στο λιμάνι της πόλης καταπλέουν τέσσερα αντιτορπιλικά.
Τις επόμενες ημέρες τα πνεύματα ηρέμησαν και τελικά η απεργία διαρκείας έληξε στις 12 Μαΐου. Σε μεγάλο μέρος τα αιτήματα των καπνεργατών έγιναν δεκτά. Ωστόσο οι υπαίτιοι της μεγάλης αιματοχυσίας δεν τιμωρήθηκαν ποτέ...
Αξίζει να σημειωθεί, εξάλλου, ότι με αφορμή τα αιματηρά γεγονότα της Θεσσαλονίκης, το 1936, και ειδικότερα τη δολοφονία του 25χρονου απεργού Τάσου Τούση, ο νεαρός τότε Γιάννης Ρίτσος έγραψε τον περίφημο “Επιτάφιο”.
Ο ποιητής εμπνεύστηκε από τη φωτογραφία που δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες την επομένη των επεισοδίων και απεικόνιζε την τραγική μάνα να μοιρολογά πάνω από το άψυχο σώμα του γιου της, στους δρόμους της Θεσσαλονίκης.
1821: Ο ελληνικός θρίαμβος στο Χάνι της Γραβιάς
Το ημερολόγιο έδειχνε 8 Μαΐου του 1821, όταν λαμβάνει χώρα η μάχη της Γραβιάς, κατά την οποία οι επαναστατημένοι Έλληνες, υπό τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, νικούν τις τουρκικές δυνάμεις με επικεφαλής τον Ομέρ Βρυώνη. Οι Τούρκοι επιτίθενται κατά “κύματα” στο Χάνι της Γραβιάς, ωστόσο οι Έλληνες αποκρούουν με επιτυχία την επίθεση.
Ο Ομέρ Βρυώνης αποσύρει προσωρινά τις δυνάμεις του και διατάσσει να του φέρουν κανόνια από τη Λαμία, καθώς έχοντας δείξει υπερβολική εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του, είχε εκστρατεύσει χωρίς πυροβολικό... Το σχέδιό του ήταν να επιτεθεί ξανά το πρωί της επομένης και να σαρώσει το Χάνι.
Ωστόσο, ο Ανδρούτσος μάντεψε το σχέδιο του Ομέρ Βρυώνη και τα ξημερώματα της 9ης Μαΐου εφορμά αιφνιδιαστικά εναντίον των Οθωμανών μαζί με τους 110 άνδρες του. Οι Έλληνες κατατροπώνουν τους Τούρκους.
Η πανωλεθρία στο Χάνι της Γραβιάς στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 300 Τούρκους. Ωστόσο, η μεγαλύτερη “νίκη” των Ελλήνων ήταν ότι κατάφεραν να κλονίσουν το ακμαιότατον μέχρι τότε ηθικό των Τούρκων, οι οποίοι θεωρούσαν ότι ήταν άτρωτοι.
