Από τον Ιανουάριο του 2017, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr ξεκίνησε την διαδικασία ονοματοδοσίας κακοκαιριών οι οποίες αναμένεται να προκαλέσουν σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις στη χώρα.
Μέσα σε 2 χρόνια (Ιανουάριος 2017-Ιανουάριος 2019) έχουν ονοματοδοθεί συνολικά 20 κακοκαιρίες. Ο πλήρης κατάλογος και συνοπτική περιγραφή της κάθε κακοκαιρίας δίνεται στη σελίδα http://meteo.gr/namedstorms.cfm
Λαμβάνοντας υπόψιν το πλήθος ερωτημάτων τα οποία έχουν τεθεί μέσω της σελίδας επικοινωνίας του meteo.gr αλλά και μέσω των κοινωνικών δικτύων, κωδικοποιήσαμε έξι βασικές ερωτήσεις, στις οποίες δίνουμε απαντήσεις στη συνέχεια:
- Με ποια κριτήρια ονομάζετε τις κακοκαιρίες;
Όπως αναφέρει και η ιστοσελίδα http://meteo.gr/namedstorms.cfm σε χαμηλά βαρομετρικά/διαταραχές οι οποίες αναμένονται να επιφέρουν σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις στη χώρα, δίνονται ονόματα. Σημαντικό ρόλο στην απόφαση για το αν θα δοθεί όνομα ή όχι παίζουν κριτήρια όπως:
α) η κακοκαιρία να αφορά μεγάλο τμήμα της επικράτειας ή/και τμήματα της χώρας με μεγάλη πυκνότητα πληθυσμού (πχ. Αθήνα, Θεσσαλονίκη),
β) οι αναμενόμενες βροχοπτώσεις να ξεπερνούν επίπεδα για τα οποία η εμπειρία έχει δείξει ότι προκαλούν πλημμυρικά επεισόδια,
γ) οι αναμενόμενες χιονοπτώσεις να αφορούν χαμηλά υψόμετρα ή/και κομβικά σημεία των εθνικών οδών, αεροδρόμια καθώς και να επηρεάζουν την καθημερινή λειτουργία μεγάλων αστικών κέντρων,
δ) η αναμενόμενη ένταση των ανέμων να ξεπερνά τα επίπεδα των 9 Μποφόρ σε μεγάλο μέρος των θαλασσών ή τα 7 Μποφόρ σε μεγάλο τμήμα της ξηράς.
Συνδυασμός κάποιων από τα παραπάνω χαρακτηριστικών του καιρού καθώς και ο χρόνος εκδήλωσής τους (πχ. σε εορταστικές περιόδους με αυξημένη μετακίνηση των πολιτών) αυξάνουν την πιθανότητα να δοθεί όνομα σε μια επερχόμενη κακοκαιρία. Με άλλα λόγια τα κριτήρια δεν είναι μόνο αυστηρώς μετεωρολογικά αλλά λαμβάνουν υπόψιν και τις συνέπειες που μπορεί να έχουν τα φαινόμενα στην κοινωνία, αναλόγως της εποχής του χρόνου και τις δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
- Πως γίνεται η επιλογή των ονομάτων;
Εφόσον αποφασισθεί η ονοματοδοσία μιας συγκεκριμένης κακοκαιρίας, ακολουθείται αλφαβητική σειρά, με εναλλαγή ανδρικών και γυναικείων ονομάτων, κατά προτίμηση ονομάτων από τη μυθολογία και την αρχαία ιστορία.
- Ποιες άλλες χώρες ακολουθούν την πρακτική αυτή;
Οι τροπικοί κυκλώνες σε όλους τους ωκεανούς του πλανήτη μας ονοματοδοτούνται και είναι η πιο γνωστή σχετική πρακτική διεθνώς. Παρόλο που υπάρχει διάχυτη η εντύπωση ότι τα ονόματα δίνονται από υπηρεσίες των ΗΠΑ, στην πραγματικότητα εδώ και δεκαετίες τα ονόματα δίνονται από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό. Σχετικές πληροφορίες δίνονται στην ιστοσελίδα: https://public.wmo.int/en/About-us/FAQs/faqs-tropical-cyclones/tropical-cyclone-naming
Στην Ευρώπη, από το 2015, ονόματα στα βαρομετρικά χαμηλά δίνουν, από κοινού, η Βρετανική και η Ιρλανδική Μετεωρολογική Υπηρεσία. Σχετικές πληροφορίες δίνονται στην ιστοσελίδα: https://www.metoffice.gov.uk/news/releases/2018/storm-names-2018-19
- Είναι τελικά χρήσιμη αυτή η πρακτική;
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό, «το να δίνονται ονόματα σε τροπικούς κυκλώνες ξεκίνησε πριν από πολλά χρόνια, προκειμένου να βοηθήσει στην ταχεία αναγνώριση των συστημάτων αυτών στα προειδοποιητικά μηνύματα επειδή τα ονόματα εντυπώνονται ευκολότερα στη μνήμη από τους αριθμούς και τους τεχνικούς όρους. Πολλοί συμφωνούν ότι η προσάρτηση ονομάτων στους κυκλώνες διευκολύνει τα ΜΜΕ να τους αναφέρουν, αυξάνει το ενδιαφέρον για τις προειδοποιήσεις και αυξάνει την ετοιμότητα της κοινωνίας»
Σύμφωνα με την Βρετανική Μετεωρολογική Υπηρεσία «Η ονοματοδοσία κακοκαιριών έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις καιρικές συνθήκες στο Ηνωμένο Βασίλειο, παρέχοντας ένα συνεπές μήνυμα προς το κοινό και προτρέποντας τους πολίτες να αναλάβουν δράση για την πρόληψη πιθανών βλαβών στον εαυτό τους ή στην περιουσία τους»
Οι επιστήμονες του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr πιστεύουν ότι η ονοματοδοσία βοηθάει σημαντικά στην προετοιμασία των πολιτών απέναντι σε ένα επερχόμενο καιρικό γεγονός. Ταυτόχρονα μέσω των ιστοσελίδων μας δίνονται συνεχώς ενημερώσεις για την εξέλιξη των φαινομένων, με τη χρήση κειμένων, βίντεο, χαρτών βροχής, χιονιού και ανέμου, με εύληπτο και κατανοητό τρόπο, ώστε να μεγιστοποιηθεί η ενημέρωση του πληθυσμού.
- Έχετε κάνει λάθη στην επιλογή των κακοκαιριών;
Όπως σε κάθε νέα διαδικασία, ειδικά όταν αφορούν προγνώσεις καιρού, υπάρχουν αστοχίες. Για παράδειγμα, το φθινόπωρο του 2018 δώσαμε το όνομα «Ορέστης» σε χαμηλό βαρομετρικό το οποίο τελικά έδωσε έντονα φαινόμενα μόνο πάνω από τη θάλασσα, χωρίς να δημιουργήσει προβλήματα στην ηπειρωτική ή τη νησιωτική χώρα (με εξαίρεση περιορισμένες πλημμύρες στην Κω). Αντιθέτως, δεν δώσαμε όνομα σε κακοκαιρία η οποία επηρέασε την Β. Ελλάδα τον Ιούλιο του 2017, όπου τελικά σημειώθηκαν πλημμύρες και σημαντικά προβλήματα στη Χαλκιδική και στην Πιερία.
- Τα ονόματα των μελλοντικών κακοκαιριών θα ανακοινώνονται εκ των προτέρων;
Η απάντηση είναι αρνητική: τα ονόματα θα ανακοινώνονται όταν θα αποφασίζεται ότι μια κακοκαιρία θα ονοματοδοτηθεί, ώστε να αποφεύγεται εσφαλμένη χρήση της διαδικασίας.
Τέλος θα θέλαμε για μια ακόμα φορά να σας επιβεβαιώσουμε ότι το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr, καταβάλλει συνεχώς προσπάθειες μέσω του δικτύου αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών, του δικτύου ανίχνευσης κεραυνών ΖΕΥΣ, μέσω δορυφορικών παρατηρήσεων και μέσω των προηγμένων μετεωρολογικών μοντέλων που εφαρμόζει επιχειρησιακά να δίνει τις απαραίτητες πληροφορίες σε φορείς και πολίτες με σκοπό να θωρακίσει τη χώρα, στο μέτρο του επιστημονικώς δυνατού, από τα έντονα καιρικά φαινόμενα.
Αυτές είναι οι κακοκαιρίες που έχουν ονοματοδοθεί:
Αριάδνη 05-11/01/2017
Πολύ ισχυρή ψυχρή εισβολή με σφοδρότατες χιονοπτώσεις και σημαντική συσσώρευση χιονιού, ακόμα και σε παραθαλάσσιες περιοχές. Πολύ χαμηλές θερμοκρασίες σε όλη τη χώρα.
Βίκτωρ 16-19/01/2017
Βαρομετρικό χαμηλό στην Νότια Ιταλία προκαλεί συνεχείς βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις σε μεγάλο μέρος της χώρας.
Γαλάτεια 07-12/03/2017
Βαρομετρικό χαμηλό κινούμενο από το Ιόνιο προς το νοτιοανατολικό Αιγαίο προκαλεί βροχοπτώσεις με μεγάλα ύψη βροχής (χιονοπτώσεις στα ορεινά) σε πολλές περιοχές της χώρας.
Δαίδαλος 23-26/10/2017
Βαρομετρικό χαμηλό πάνω από τη χώρα μας προκαλεί έντονες βροχοπτώσεις και καταιγίδες, με τα μεγαλύτερα προβλήματα να σημειώνονται στη Δυτική Κρήτη στις 26/10. Περισσότερες πληροφορίες δίνονται εδώ
Ευρυδίκη 13-17/11/2017
Βαρομετρικό χαμηλό προκαλεί έντονες βροχοπτώσεις και καταιγίδες, με καταστροφικές πλημμύρες στη Μάνδρα Αττική (με 21 θύματα), πλημμύρες στη Σύμη και στην Πιερία. Περισσότερες πληροφορίες δίνονται εδώ
Ζήνων 18-19/11/2017
Μεσογειακός κυκλώνας με τροπικά χαρακτηριστικά (medicane) επηρέασε το Ιόνιο και τη Δυτική Ελλάδα. Ισχυροί άνεμοι και μικροπλημμύρες στην Αχαΐα.
Ηλέκτρα 28-29/12/2017
Βαρομετρικό χαμηλό κινούμενο από την Ιταλία προς την Ελλάδα συνοδεύεται από μεγάλα ύψη βροχής στην Ήπειρο στις 28/12 και στην Δυτική Κρήτη στις 29/12
Θησέας 12-13/01/2018
Βαρομετρικό χαμηλό κινούμενο από την Ιταλία προς την Ελλάδα συνοδεύεται από μεγάλα ύψη βροχής στην Μαγνησία (293 χιλιοστά ημερήσιο ύψος βροχής στη Μακρινίτσα) προκαλώντας σημαντικά προβλήματα στην περιοχή.
Ιοκάστη 10-11/02/2018
Βαθύ βαρομετρικό χαμηλό που χαρακτηρίστηκε ως μετεωρολογική “βόμβα” κινήθηκε από τον κόλπο της Σύρτης προς την Ελλάδα, προκαλώντας πλημμυρικά φαινόμενα, κατολισθήσεις και θυελλώδεις ανέμους. Τρεις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε ορεινές διαδρομές και αρκετοί απεγκλωβίστηκαν από σωστικά συνεργεία.
Βαρομετρικό χαμηλό προερχόμενο από την Ιταλία κινήθηκε Ν-ΝΑ προς το Ιόνιο Πέλαγος, προκαλώντας ισχυρές βροχοπτώσεις σε μεγάλο μέρος της χώρας. Στο Πήλιο καταγράφηκαν 150 - 230 mm υετού, ενώ το χιόνι στα ορεινά της Κεντρικής Ελλάδας ξεπέρασε το 1 μέτρο, προκαλώντας προβλήματα στις μετακινήσεις.
Λητώ 25-27/02/2018
Βαθύ βαρομετρικό χαμηλό (991 hPa) προερχόμενο από το Ιόνιο Πέλαγος πέρασε πάνω από τη χώρα μας προκαλώντας ραγδαίες βροχοπτώσεις και πυκνές χιονοπτώσεις μέχρι και τα πεδινά της Βόρειας Ελλάδας. Πολλές κατοικημένες περιοχές παρέμειναν αποκλεισμένες για 2 μέρες, σε αρκετές περιπτώσεις χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα από δεκάδες πτώσεις στύλων ηλεκτροδότησης λόγω ισχυρών ανέμων και κατολισθήσεων. Σοβαρά προβλήματα στον θεσσαλικό κάμπο λόγω υπερχείλισης του Πηνειού και στο Αν. Πήλιο λόγω κατολισθήσεων (Ζαγορά 310 mm).
Μίνωας 15-19/06/2018
Διαταραχή μέσης τροπόσφαιρας (ψυχρή λίμνη) επηρέασε το σύνολο της χώρας με ισχυρές βροχές, χαλαζοπτώσεις, τοπικά ισχυρούς ανέμους και ανεμοστρόβιλους. Συνολικά παρατηρήθηκαν 20 σίφωνες ξηράς και θάλασσας, και σημαντικές καταστροφές σε καλλιέργειες και αγροτική οδοποιία. Μεγάλα ύψη βροχής κατεγράφησαν στην Αν. Θεσσαλία και στις Σποράδες (Γλώσσα Σκοπέλου 98 mm σε 1 ώρα), στην Αττική (Αμπελόκηποι 56 mm) και στα ορεινά της Κρήτης. Δεκάδες χιλιάδες κεραυνοί προκάλεσαν ζημιές σε δίκτυα διανομής ρεύματος και κατοικίες.
Νεφέλη 24 - 29/06/2018
Σύστημα χαμηλών πιέσεων στο Νότιο Ιόνιο σε συνδυασμό με τις υψηλές πιέσεις στην Κ. Ευρώπη προκάλεσε στάσιμες καταιγίδες σε αρκετές περιοχές της χώρας οδηγώντας σε πλημμυρικά φαινόμενα με εκτεταμένες καταστροφές κυρίως στη Χαλκιδική, το Αν. Πήλιο, την Αττική και την Καβάλα. Οι νοτιάδες στο Αιγαίο έφτασαν τα 7 μποφόρ και παρατηρήθηκαν 32 ανεμοστρόβιλοι και υδροσίφωνες. Η μέγιστη θερμοκρασία σε ορισμένες περιοχές της Βόρειας και Κεντρικής Ελλάδας ήταν η χαμηλότερη τουλάχιστον των τελευταίων 10 ετών για τον Ιούνιο.
Ξενοφών 25/09 – 01/10/2018
Ισχυρή κακοκαιρία αρχικά με θυελλώδεις ανέμους σε όλη τη χώρα την περίοδο 25-28/09 και πτώση της θερμοκρασίας άνω των 15°C σε μόλις 24 ώρες την Τρίτη 25/09. Την Παρασκευή 28/09 βαρομετρικό χαμηλό με τροπικά χαρακτηριστικά (Medicane) δημιουργήθηκε στο Νότιο Ιόνιο και κινούμενο προς τη χώρα μας έπληξε με θυελλώδεις ανέμους, ραγδαίες βροχοπτώσεις (έως και 500 mm σε 2 ημέρες), υψηλό κυματισμό και πλημμυρίδα πολλές περιοχές της Κεντρικής και Νότιας Ελλάδας προκαλώντας πολύ μεγάλες καταστροφές.
Ορέστης 22 - 24/10/2018
Βαρομετρικό χαμηλό, κινούμενο από την περιοχή της Νότιας Ιταλίας προς τα ανατολικά προκάλεσε αρκετές βροχές και καταιγίδες στα κεντρικά και νότια τμήματα της χώρας. Παρόλο που σημαντική κεραυνική δραστηριότητα προκλήθηκε από το χαμηλό, το μεγαλύτερο μέρος της επηρέασε, ευτυχώς, μόνο θαλάσσιες περιοχές .
Πηνελόπη 25 - 30/11/2018
Κακοκαιρία με μεγάλη διάρκεια η οποία επηρέασε τη χώρα από την Κυριακή 25/11 έως την Παρασκευή 30/11/2018, παρουσιάζοντας δύο πρόσωπα, το θερμό και το ψυχρό. Το θερμό πρόσωπο της κακοκαιρίας μας απασχόλησε από την Κυριακή 25/11 μέχρι την Τετάρτη 28/11, όπου σημειώθηκαν μεγάλα ύψη βροχής κυρίως στα δυτικά και θυελλώδεις νοτιάδες, ενώ το ψυχρό πρόσωπο από το απόγευμα της Τετάρτης 28/11 έως και την Παρασκευή 30/11, με βροχές και καταιγίδες στα ανατολικά και νότια με μεγάλα ύψη βροχής στην Κρήτη και στα Δωδεκάνησα. Ταυτόχρονα επικράτησαν πολύ θυελλώδεις βοριάδες με αποτέλεσμα τη σημαντική πτώση της θερμοκρασίας και τις χιονοπτώσεις στα ορεινά και ημιορεινά ανατολικά ηπειρωτικά τμήματα, αλλά και σε περιοχές της Θράκης με χαμηλό υψόμετρο.
Ραφαήλ 31/12/2018 – 01/01/2019
Βαθύ βαρομετρικό χαμηλό προκάλεσε πυκνές χιονοπτώσεις στα ορεινά και ημιορεινά όλης της χώρας, ισχυρές βροχοπτώσεις και θυελλώδεις ανέμους. Μια γυναίκα στην Ευρυτανία έχασε τη ζωή της από το ψύχος, και πολλά χωριά αποκλείστηκαν από τις χιονοπτώσεις. Στο Κολυμπάρι Χανίων σημειώθηκαν 194 mm ημερήσιου υετού, περίπου το 1/3 του μέσου ετήσιου ύψους υετού. Θυελλώδεις άνεμοι στην Πελ/νησο (Πάτρα 124 km/h) και Αττική (Πεντέλη 105 km/h).
Σοφία 03 – 05/01/2019
Δριμύ ψύχος και πυκνές χιονοπτώσεις ακόμη και σε πεδινές περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας οδήγησαν στην 3η μεγαλύτερη έκταση χιονοκάλυψης στη χώρα μας τουλάχιστον από το 2004. Μεγάλα ύψη χιονιού καταγράφηκαν σε πόλεις της Βόρειας και Κεντρικής Ελλάδας, με αποκλεισμένα χωριά στα ορεινά, πολύωρες διακοπές ρεύματος και θερμοκρασίες που έφτασαν τους -22°C στη Μακεδονία. Τρεις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην Κερατέα από τα ορμητικά νερά χειμάρρου.
Τηλέμαχος 07 – 08/01/2019
Ψυχρή εισβολή επηρέασε όλη τη χώρα με ολικό παγετό στη Βόρεια και Κεντρική Ελλάδα, και πυκνές χιονοπτώσεις στην Χαλκιδική, τις Σποράδες και την Αν. Στερεά. Χιονόστρωση παρατηρήθηκε ακόμη και στο κέντρο της Αθήνας και το ύψος χιονιού ξεπέρασε τα 20 εκ στα Βόρεια Προάστια της Αθήνας δυσκολεύοντας τις μετακινήσεις. Στη Φλώρινα ο υδράργυρος έπεσε στους -23°C. Χιονοπτώσεις σημειώθηκαν επίσης σε χαμηλά υψόμετρα στα νησιά των Κυκλάδων, του Αν. Αιγαίου και στην Κρήτη.
