Την τελευταία τους πνοή - και μάλιστα με τον πλέον τραγικό τρόπο - άφησαν, κατά τη διάρκεια πορείας για την επέτειο Πολυτεχνείου, η μόλις 20 ετών Σταματία Κανελλοπούλου και ο φοιτητής Ιάκωβος Κουμής.
Την ίδια ημέρα, πριν από 100 και πλέον χρόνια, ο σπουδαίος λογοτέχνης Φίοντορ Ντοστογιέφσκι καταδικάστηκε σε θάνατο, ενώ, σαν σήμερα, «έφυγε» και ένας από τους πιο ξακουστούς ρεμπέτες του... ντουνιά, ο Στράτος Παγιουμτζής.
Το φρικτό τέλος των Κανελλοπούλου - Κουμή
Σαν σήμερα, στις 16 Νοεμβρίου του 1980, κατά τη διάρκεια της πορείας για την 7η επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, τραυματίζονται θανάσιμα δύο νεαροί διαδηλωτές. Η καθιερωμένη πορεία προς την αμερικανική πρεσβεία είχε απαγορευτεί εκείνη τη χρονιά από την κυβέρνηση της ΝΔ με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Ράλλη. Οι διαδηλωτές θα έφταναν μέχρι το Σύνταγμα και εκεί έπρεπε να διαλυθούν.
Περίπου 2.000 διαδηλωτές αρνήθηκαν να συμμορφωθούν και επιχείρησαν να συνεχίσουν προς την πρεσβεία των ΗΠΑ. Η - τότε - Αστυνομία Πόλεων, χρησιμοποιώντας τις περίφημες “αύρες” (μηχανοκίνητα αστυνομικά οχήματα), επιτέθηκε στους διαδηλωτές που επιχείρησαν να σπάσουν τον κλοιό. Ακολούθησαν εκτεταμένα επεισόδια στην ευρύτερη περιοχή του Συντάγματος.
Τελικά, δύο νέοι άνθρωποι πέφτουν νεκροί: Ο λόγος για την 20χρονη εργάτρια Σταματία Κανελλοπούλου και τον 26χρονο Κύπριο φοιτητή Ιάκωβο Κουμή. Αμφότεροι χτυπήθηκαν από κλομπ αστυνομικών.
Η Κανελλοπούλου εντοπίστηκε αναίσθητη σε πεζοδρόμιο της οδού Πανεπιστημίου και μεταφέρθηκε στο Ιπποκράτειο, όπου άφησε την τελευταία της πνοή την ίδια ημέρα.
Ο Κουμής διακομίστηκε κι αυτός με βαριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις στο “Λαϊκό”, όπου ξεψύχησε λίγες μέρες μετά. Για το θάνατο των δύο νέων κατηγορήθηκαν αστυνομικοί, οι οποίοι ωστόσο δικάστηκαν και αθωώθηκαν. Έτσι, ποτέ κανείς δεν τιμωρήθηκε για το τραγικό τέλος των νεαρών διαδηλωτών.
Η θανατική καταδίκη του Ντοστογιέφσκι
Το ημερολόγιο έδειχνε 16 Νοεμβρίου του 1849, όταν ένας από τους μεγαλύτερους λογοτέχνες όλων των εποχών, ο Φίοντορ Ντοστογιέφσκι, καταδικάζεται σε θάνατο. Λίγους μήνες νωρίτερα, ο 28χρονος τότε συγγραφέας είχε συλληφθεί μαζί με συντρόφους του από την τσαρική αστυνομία ως μέλη του “κύκλου Πετρασέφσκι”.
Τελικά, στις 16 Νοεμβρίου ο Ντοστογιέφσκι και οι σύντροφοί του δικάζονται και καταδικάζονται στην εσχάτη των ποινών. Τις επόμενες ώρες εκτυλίσσεται ένα δράμα, το οποίο έμελλε να αλλάξει άρδην τη ζωή του νεαρού τότε Φίοντορ. Για ώρες ολόκληρες, οι βασανιστές προχωρούν σε εικονικές εκτελέσεις των μελλοθάνατων, ενώ τους ταλαιπωρούν αφήνοντάς τους να περιμένουν το εκτελεστικό απόσπασμα στην παγωμένη ύπαιθρο.
Μετά από έναν απίστευτο ψυχολογικό πόλεμο, ανακοινώνεται στους μελλοθάνατους ότι τους δόθηκε χάρη. Η ποινή του Ντοστογιέφσκι μετατρέπεται σε τετραετή εξορία στη Σιβηρία.
Σήμερα είναι ευρέως αποδεκτό ότι η εμπειρία αυτή του Ντοστογιέφσκι, σε συνδυασμό με τα χρόνια της εξορίας, υπήρξε καθοριστική στο να εγκαταλείψει τις επαναστατικές ιδέες και να επιστρέψει στην Ορθοδοξία και τις παραδοσιακές ρωσικές αξίες.
Ο θάνατος του μεγάλου ρεμπέτη
Σαν σήμερα, στις 16 Νοεμβρίου του 1971, αφήνει την τελευταία του πνοή, σε ηλικία 67 ετών, ένας από τους πιο ξακουστούς ρεμπέτες του... ντουνιά.
Ο λόγος για τον Στράτο Παγιουμτζή, τον εμβληματικό τραγουδιστή της θρυλικής μεσοπολεμικής εποχής του ρεμπέτικου.
Για τον Στράτο (ή αλλιώς “Τεμπέλη”), που ήρθε στον Πειραιά από το Αϊβαλί λίγο πριν τη Μικρασιατική Καταστροφή, έλεγαν ότι «στο λαιμό του είχε φωλιές από αηδόνια».
Ο Παγιουμτζής ήταν, εξάλλου, ένας εκ της περίφημης “Τετράδος του Πειραιώς”, μαζί με τους Μάρκο Βαμβακάρη, Ανέστο Δελιά (Αρτέμη) και Γιώργο Μπάτη.
