Τον Απρίλιο του 1939, η φασιστική Ιταλία καταλαμβάνει την Αλβανία. Η φασιστική Ιταλία δε δυσκολεύτηκε να καταλάβει το γειτονικό κράτος, ενώ τα ιταλικά στρατεύματα βρίσκονται μια ανάσα από τα ελληνικά σύνορα. Μετά την κατάληψη της Αλβανίας, ξεκινάει σταδιακά η διάρρηξη των σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας.
Τον Ιούνιο του 1940, ο Μουσολίνι συντάσσεται στρατιωτικά μαζί με τον Χίτλερ, ο οποίος από τον Σεπτέμβριο του 1939 αναζητούσε τον ζωτικό χώρο για τη Γερμανία. Η μέρα που ο Μουσολίνι θα κήρυττε και επίσημα τον πόλεμο στην Ελλάδα δε θα αργούσε. Ήταν 28 Οκτωβρίου του 1940, τότε που ο Έλληνας δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς αρνήθηκε να αποδεχτεί το ιταλικό τελεσίγραφο, όπου μεταξύ άλλων η Ιταλία επιζητούσε να καταλάβει σημεία στρατηγικά του ελληνικού εδάφους. Η άρνηση του Ιωάννη Μεταξά σήμαινε ταυτόχρονα και την εμπλοκή της Ελλάδας σ’ ένα πόλεμο.
Πριν χαράξει, οι ιταλικές δυνάμεις επιτίθενται με ταυτόχρονες επιχειρήσεις στην Ήπειρο, στην ορεινή περιοχή της Πίνδου, αλλά και με βομβαρδισμούς στόχων στο εσωτερικό της χώρας. Ο Μουσολίνι ήλπιζε πως σε λίγες μόνο εβδομάδες θα καταλάμβανε την Ελλάδα στο σύνολό της. Ωστόσο, ο ελληνικός στρατός είχε άλλη άποψη, που έκανε τον Μουσολίνι να αναθεωρήσει ως προς την ευκολία του εγχειρήματος. Οι Ιταλοί από εισβολείς θα μετατραπούν σε ατάκτως υποχωρούντες και οι Έλληνες στρατιώτες, με την καίριας σημασίας συμβολή των αμάχων συμπατριωτών τους, θα γράψουν μια από τις πιο ένδοξες και λαμπρές σελίδες στην ιστορία των σχεδόν 200 χρόνων του ελληνικού κράτους.
Κομβικές ημερομηνίες
15 Αυγούστου 1940: Το θρυλικό ελληνικό καταδρομικό “Έλλη” βρίσκεται στο λιμάνι της Τήνου για τους εορτασμούς της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Τορπιλίζεται από ιταλικό υποβρύχιο.
28 Οκτωβρίου:
- 3 π.μ.: Ο πρεσβευτής της Ιταλίας στην Αθήνα Εμανουέλε Γκράτσι επιδίδει στον Έλληνα δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά το ιταλικό τελεσίγραφο. Ο Μεταξάς αρνείται τους όρους με τη φράση «Alors, c’ est la guerre!».
- 5:30 π.μ.: Μισή ώρα πριν από την εκπνοή του τελεσιγράφου αρχίζει η ιταλική εισβολή.
29-30 Οκτωβρίου: Το ελληνικό Στρατιωτικό Απόσπασμα Πίνδου, με διοικητή τον συνταγματάρχη Πεζικού Κωνσταντίνο Δαβάκη, αποκρούει έως ότου φτάσουν οι πρώτες ενισχύσεις και τελικά εμποδίζει την προέλαση τής κατά πολύ ισχυρότερης ιταλικής Μεραρχίας “Τζούλια”.
1 Νοεμβρίου: Η ιταλική Αεροπορία βομβαρδίζει τη Θεσσαλονίκη, την Κέρκυρα, το Μέτσοβο, την Καστοριά, τη Λάρισα, τη Θήβα, τον Πειραιά, τον Ναύσταθμο Σαλαμίνας, τον Ισθμό Κορίνθου, το Ηράκλειο, το Ρέθυμνο και τη Σούδα.
Ο υπολοχαγός Αλέξανδρος Διάκος, από την ιταλοκρατούμενη τότε Δωδεκάνησο, ύστερα από επίθεση του λόχου του στο ύψωμα Τσούκα της Πίνδου, γίνεται ο πρώτος αξιωματικός του Στρατού Ξηράς που σκοτώνεται κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο.
2 Νοεμβρίου: Η επίλεκτη ιταλική Μηχανοκίνητη Μεραρχία “Κένταυροι” εγκλωβίζεται και συντρίβεται στο Καλπάκι από την VIII Μεραρχία, υπό τις διαταγές του υποστράτηγου Χαράλαμπου Κατσιμήτρου.
12 Νοεμβρίου: Μετά την παταγώδη αποτυχία της ιταλικής επίθεσης στο βορειοηπειρωτικό μέτωπο, ο Χίτλερ εκδίδει την πρώτη του εμπιστευτική διαταγή γενικών κατευθύνσεων για την εκπόνηση πολεμικού σχεδίου εναντίον της Ελλάδας.
13 Νοεμβρίου: Συντρίβεται η ιταλική Μεραρχία Αλπινιστών “Τζούλια”, που είχε διεισδύσει σε βάθος 30 χλμ. ως το Μέτσοβο, κι έτσι αποκαθίσταται το μεγαλύτερο μέρος της ακεραιότητας της Πίνδου ως τα σύνορα του Γράμμου.
30 Νοεμβρίου-22 Δεκεμβρίου: Ο Ελληνικός Στρατός καταλαμβάνει διαδοχικά τις πόλεις Πόγραδετς, Πρεμετή, Άγιοι Σαράντα, Αργυρόκαστρο και Χιμάρα.
10 Ιανουαρίου: Ο Ελληνικός Στρατός καταλαμβάνει την τεράστιας στρατηγικής σημασίας περιοχή της Κλεισούρας.
29 Ιανουαρίου, στις 6 π.μ., ο Ιωάννης Μεταξάς, ύστερα από σύντομη ασθένεια, αφήνει την τελευταία του πνοή στο σπίτι τους την Κηφισιά.
9 Μαρτίου: Αρχίζει, υπό την προσωπική επίβλεψη του Μουσολίνι, με ισχυρότατες δυνάμεις, η εαρινή επίθεση των Ιταλών. Ο Ελληνικός Στρατός επικρατεί και πάλι.
20 Μαρτίου: Ο Μουσολίνι παραδέχεται σε σύσκεψη την ιταλική ήττα στην Αλβανία, επιρρίπτοντας ευθύνες στους στρατιωτικούς του επιτελείς.
Οι επιτυχίες του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού
- 22/12/1940: Το υποβρύχιο “Παπανικολής” βυθίζει το ιταλικό πετρελαιοφόρο “Αντουανέτα”.
- 29/12/1949: Το υποβρύχιο “Πρωτεύς” βυθίζει οπλιταγωγό και εν συνέχεια εμβολίζεται.
- 31/12/1940: Το υποβρύχιο “Κατσώνης” βυθίζει το ιταλικό πετρελαιοφόρο “Κούιντο”.
- 5/1/1941: Τα ελληνικά αντιτορπιλικά “Βασίλισσα Όλγα”, “Βασιλεύς Γεώργιος”, “Σπέτσαι”, “Ψαρά” και “Κουντουριώτης” βομβαρδίζουν τις ιταλικές θέσεις στον κόλπο Αυλώνα.
- 23/3/1941: Το ελληνικό υποβρύχιο “Τρίτων” βυθίζει το ιταλικό πλοίο “Κάρνια” 5.500 τόνων.
