Περισσότερες από 1.000 υποθέσεις αναζήτησης ατόμων που χωρίστηκαν από την οικογένειά τους χειρίζεται σήμερα ο Ερυθρός Σταυρός στην Ελλάδα, με τις πιο πολλές από αυτές να αφορούν σε παιδιά. Μόνο τους πρώτους 6 μήνες του 2018, 268 αιτήματα κατατέθηκαν στον οργανισμό από ανθρώπους που αναζητούν τους δικούς τους...
Με αφορμή την 30ή Αυγούστου, Διεθνή Ημέρα των Εξαφανισμένων, συνομιλήσαμε με την κ. Μαρίνα Σπυριδάκη, υπεύθυνη πεδίου για την αποκατάσταση οικογενειακών δεσμών της Διεθνούς Επιτροπής Ερυθρού Σταυρού, ενός φορέα που στην Ελλάδα, ανάμεσα σε άλλα, έχει αποστολή και αυτό: να εντοπίσει αγνοούμενους πρόσφυγες και μετανάστες και να ενώσει οικογένειες.
Ποια είναι η Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού και πόσο καιρό δραστηριοποιείστε στην Ελλάδα;
«Η Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού ανήκει στο Διεθνές Κίνημα του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου, το οποίο αποτελείται από τη Διεθνή Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού (ICRC), τη Διεθνή Ομοσπονδία του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου και τις 190 Εθνικές Οργανώσεις, μία από τις οποίες είναι και ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός. Έχουμε ανεξάρτητη διοίκηση και δραστηριότητες, αλλά συνεργαζόμαστε με όλα τα μέρη του κινήματος.
(H Μαρίνα Σπυριδάκη σε επίσκεψη σε δομή της βόρειας Ελλάδας)
Η Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού στην Ελλάδα, μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων, προσφέρει υπηρεσίες αποκατάστασης οικογενειακών δεσμών από το 2012, σε συνεργασία με τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό. Τον Μάρτιο του 2016 ανοίξαμε γραφείο στην Αθήνα ώστε να συμβάλουμε πιο αποτελεσματικά στην προστασία και στήριξη των μεταναστών».
Πώς ξεκινάει η διαδικασία για τον εντοπισμό αγνοούμενων μελών μιας οικογένειας; Μέσω υπηρεσιών ή άνθρωποι μόνοι τους έρχονται σε εσάς;
«Για να ξεκινήσει η διαδικασία αναζήτησης, ένα μέλος της οικογένειας χρειάζεται να επισκεφτεί τον Ερυθρό Σταυρό της χώρας του, προκειμένου να συμπληρώσει ένα αίτημα αναζήτησης και δίνοντας στοιχεία για το άτομο που αναζητείται, καθώς και πληροφορίες για την τελευταία επικοινωνία τους και τυχόν μελλοντικά σχέδια του αγνοουμένου. Αν κάποιος κατοικεί στην Ελλάδα, θα χρειαστεί να επισκεφτεί τη Διεύθυνση Αναζητήσεων του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Έπειτα, ανάλογα με τις πληροφορίες που θα έχουμε λάβει, και εφόσον το άτομο που αναζητάμε μπορεί να βρίσκεται σε άλλη χώρα, θα ζητηθεί η συνεργασία του Ερυθρού Σταυρού της αντίστοιχης χώρας προκειμένου να εντοπιστεί ο αναζητούμενος. Εμείς ως Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού στηρίζουμε οικονομικά και τεχνικά τη Διεύθυνση Αναζητήσεων του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Χειριζόμαστε υποθέσεις αγνοούμενων μεταναστών που έχουν χαθεί σε ναυάγια. Δυστυχώς, σχεδόν οι μισές από τις υποθέσεις μας αφορούν την αναζήτηση παιδιών. Αυτό βέβαια δεν ισχύει μόνο για την Ελλάδα, γιατί από το σύνολο των υποθέσεων που χειρίζεται ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός το 40% αφορά σε αγνοούμενα παιδιά».
Πόσο εύκολο είναι να εντοπίσεις και να φέρεις σε επαφή οικογένειες σκορπισμένες στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα;
«Δεν είναι εύκολο, ιδίως αν λάβει κανείς υπόψη ότι οι άνθρωποι προέρχονται από εμπόλεμες ζώνες, έχουν χάσει τα χαρτιά τους κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, κάποιοι έχουν υποστεί διώξεις και μπορεί να φοβούνται να πλησιάσουν τις Αρχές, ενώ άλλοι μπορεί απλά να μη θέλουν να εντοπιστούν. Εμείς, ως Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού, έχουμε αναπτύξει δίκτυα συνεργασίας με όλους τους αρμόδιους φορείς, ώστε να μπορούμε να εντοπίζουμε όσο περισσότερους ανθρώπους γίνεται».
Πόσα άτομα βρίσκονται στη λίστα των αγνοούμενων μεταναστών ή των χαμένων οικογενειών, αυτή την ώρα;
«Δυστυχώς, οι μεταναστευτικές οδοί παραμένουν επικίνδυνες και αξίζει να αναφερθεί ότι κατά τους πρώτους 8 μήνες του έτους έχουν χάσει τη ζωή τους πάνω από 600 άτομα στην προσπάθειά τους να διασχίσουν τη Μεσόγειο. Ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, με τη στήριξη της Διεθνούς Επιτροπής Ερυθρού Σταυρού, χειρίζεται πάνω από 1.000 υποθέσεις αναζήτησης ατόμων που χωρίστηκαν από την οικογένειά τους. Κατά το 2016, έπειτα από έρευνα που πραγματοποιήθηκε, το Διεθνές Κίνημα Ερυθρού Σταυρού αναζητούσε στην Ευρώπη πάνω από 20.000 άτομα. Όπως σας είπα και παραπάνω, εμείς παρέχουμε οικονομική και τεχνική στήριξη στη Διεύθυνση Αναζητήσεων του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Ενδεικτικά θα σας πω ότι μόνο τους πρώτους 6 μήνες του 2018, μαζί με τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, προσφέρθηκαν 756 τρίλεπτες κλήσεις σε μετανάστες στην Ελλάδα, ώστε να επικοινωνήσουν με τους δικούς τους στη χώρα προέλευσης, ενώ έχουν συλλεχθεί 268 αιτήματα αναζήτησης και έχουν επιλυθεί 55 υποθέσεις αγνοουμένων».
Πώς είναι να βλέπεις μπροστά σου να ενώνονται οικογένειες που θεωρούσαν τα μέλη τους χαμένα για πάντα;
«Οι άνθρωποι ποτέ δε χάνουν την ελπίδα ότι θα ξαναδούν τους δικούς τους. Δεν εγκαταλείπουν ποτέ την προσπάθεια να βρουν τους συγγενείς τους. Θα σας πω κάτι απλό: Σκεφτείτε πώς νιώθουμε όταν, για παράδειγμα, σε ένα εμπορικό κέντρο χάσουμε για λίγο το παιδί μας από τα μάτια μας. Η αγωνία που βιώνεις εκείνη τη στιγμή δεν περιγράφεται με λόγια. Σκεφτείτε λοιπόν να βιώνεις αυτή την κατάσταση επί μήνες ή και χρόνια, και να μην έχεις ιδέα πού βρίσκεται το παιδί σου. Κάθε φορά που βρίσκουμε έναν αγνοούμενο, τα συναισθήματα είναι πολύ έντονα. Νιώθεις μια βαθιά ικανοποίηση, αλλά πάνω από όλα νιώθεις μια δικαίωση για τον άνθρωπο που αναζητούσε τον συγγενή του. Αλλά τα δικά μας συναισθήματα είναι δευτερεύοντα μπροστά στη συγκίνηση της μάνας ή του πατέρα που αγκαλιάζει ξανά το παιδί του μετά από μήνες αναζήτησης».
Από τα όσα έχετε καταγράψει μέχρι σήμερα, τι είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπίσουν οι άνθρωποι στη μεταναστευτική τους διαδρομή;
«Ο κάθε άνθρωπος αντιμετωπίζει διαφορετικές δυσκολίες στο ταξίδι του. Οι άνθρωποι στις περισσότερες περιπτώσεις φτάνουν ασφαλείς στον προορισμό τους, όμως μπορεί να κινδυνεύσουν σε πολλά στάδια του ταξιδιού τους καθώς διασχίζουν διάφορες χώρες. Έχουν να αντιμετωπίσουν δύσκολες καιρικές συνθήκες, κάποιοι περπατάνε για μέρες, διασχίζουν χώρες όπου μπορεί να υπάρχουν συγκρούσεις, όπου είναι πιθανόν να παγιδευτούν... Και, κατά τη διαδρομή, είναι εύκολοι στόχοι για κακομεταχείριση και εκμετάλλευση. Κάποιοι άλλοι μπορεί να χαθούν. Πίσω από κάθε αγνοούμενο άτομο βρίσκεται μια οικογένεια, μια μητέρα, μια σύζυγος, ένα παιδί, οι οποίοι αγωνιούν και ελπίζουν να μάθουν ένα νέο για την τύχη του αγαπημένου τους προσώπου.
(Η Μαριάμ από το Ιράκ μιλάει με την οικογένειά της μέσω των τηλεφωνημάτων του Ερυθρού Σταυρού)
Η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού κάνει έκκληση σε όλα τα κράτη να δημιουργήσουν ασφαλείς και νόμιμες διόδους για τη μετανάστευση, προκειμένου να αποτρέψουμε την εξαφάνιση αλλά και την απώλεια ανθρώπινων ζωών».
