Η παραδοσιακή εξέταση του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών φτάνει στο τέλος της, καθώς η εξέταση του μαθήματος θα γίνεται από το νέο έτος χωρίς τη μετάφραση του γνωστού κειμένου, αλλά με την προσθήκη σύγχρονου κειμένου. Μια τέτοια παρέμβαση σ’ ένα τέτοιο μάθημα υψηλής βαρύτητας, όπως είναι αυτό των Αρχαίων Ελληνικών, δημιουργεί εύλογα ερωτήματα σχετικά με το τι θα διδάσκονται οι μαθητές ή ποιος θα είναι ο τρόπος εξέτασης.
Ουσιαστικά, η κατάργηση της μετάφρασης του διδαγμένου κειμένου έρχεται μετά από αποδοχή σχετικής εισήγησης από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και, όπως ανέφερε υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η αποτροπή της αποστήθισης από το βιβλίο ήταν ο βασικός παράγοντας που συντέλεσε στην αλλαγή αυτή. Παράλληλα, οι εξεταζόμενοι θα έχουν ένα νέο, «άγνωστο συντελεστή», ένα σύγχρονο, παράλληλο κείμενο, το οποίο θα κληθούν να συγκρίνουν με το διδαγμένο κείμενο, προκειμένου να απαντήσουν σε ερώτηση ερμηνευτικής φύσεως.
Η απόφαση
Αναλυτικά, η απόφαση του υπουργού Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου, που αναμένεται να δημοσιευτεί τις επόμενες ημέρες στο ΦΕΚ, αναφέρει ότι για την εξέταση στο μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας της Γ’ τάξης Ημερήσιου Γενικού Λυκείου και της Δ’ τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου θα ισχύουν από τις πανελλαδικές του 2019 τα εξής:
1. Δίνονται στους μαθητές και στις μαθήτριες αποσπάσματα διδαγμένου κειμένου 12-20 στίχων με νοηματική συνοχή και τους ζητείται να απαντήσουν σε:
i) Μία ερώτηση κατανόησης, με την οποία ζητείται να αποκωδικοποιήσουν σημεία του κειμένου και να αντλήσουν βασικές πληροφορίες που εντοπίζονται στο κείμενο. Η ερώτηση μπορεί να διαιρείται σε δύο υπο-ερωτήματα με τη μορφή ερωτήσεων κλειστού τύπου (σωστού ή λάθους, πολλαπλών επιλογών, αντιστοίχισης, συμπλήρωσης κενών κ.λπ.) ή ανοικτού τύπου.
ii) Δύο ερωτήσεις ερμηνευτικές, που μπορεί να αναφέρονται σε ιδέες /αξίες/προβλήματα, σε στάσεις/ήθος/χαρακτήρα των προσώπων, στο ιστορικό/κοινωνικό/πολιτιστικό πλαίσιο της εποχής του έργου, στη δομή/σύνθεση του κειμένου και σε υφολογικά/αισθητικά θέματα, με βάση το απόσπασμα.
iii) Μία ερώτηση κλειστού τύπου που αναφέρεται στο γραμματειακό είδος στο οποίο ανήκει το κείμενο, στον συγγραφέα ή στο έργο του.
iv) Μία ερώτηση λεξιλογική-σημασιολογική (σύνδεση λέξεων αρχαίας και νέας, διατήρηση ή αλλαγή της σημασίας τους, οικογένειες ομόρριζων λέξεων, απλών ή σύνθετων, συνώνυμα, αντώνυμα).
v) Δίνεται παράλληλο κείμενο στη νέα ελληνική, διδαγμένο ή αδίδακτο, από την αρχαία ή νεότερη ελληνική γραμματεία, και καλούνται να απαντήσουν σε μία ερώτηση ερμηνευτική, με την οποία ζητείται να συγκρίνουν το παράλληλο με το πρωτότυπο κείμενο.
2. Δίνεται, επίσης, αδίδακτο πεζό κείμενο αττικής διαλέκτου 12-20 στίχων, στερεότυπης έκδοσης με νοηματική συνοχή. Στο αδίδακτο κείμενο προτάσσεται σύντομο σχετικό εισαγωγικό σημείωμα, μέσω του οποίου δίνονται εξωκειμενικές πληροφορίες, απαραίτητες για την κατανόηση του κειμένου.
Οι μαθητές και οι μαθήτριες καλούνται:
i) Να μεταφράσουν στα νέα ελληνικά μέρος του κειμένου από τέσσερις έως έξι στίχους.
ii) Να απαντήσουν σε μια ερώτηση κατανόησης που αναφέρεται στον νοηματικό άξονα του κειμένου.
iii) Να απαντήσουν σε μια ερώτηση γραμματικής, η οποία μπορεί να αναλύεται σε δύο υποερωτήματα.
iv) Να απαντήσουν σε μια ερώτηση συντακτικού (π.χ. αναγνώριση λέξεων/φράσεων/ προτάσεων/άλλων δομικών στοιχείων του κειμένου, μετασχηματισμός μέρους του κειμένου ως προς τη δομολειτουργική του διάσταση), η οποία μπορεί να επιμερίζεται σε δύο υπο-ερωτήματα.
3. Κάθε ζητούμενη ερώτηση-δραστηριότητα που τίθεται για το διδαγμένο ή το παράλληλο ή το αδίδακτο κείμενο βαθμολογείται με δέκα μονάδες της εκατοντάβαθμης κλίμακας.
Για την εξέταση των παραπάνω θεμάτων, τόσο στο διδαγμένο όσο και στο αδίδακτο κείμενο, κρίνεται σκόπιμο να αξιοποιείται ποικιλία τύπων ασκήσεων/ερωτήσεων.
Οι παραπάνω αλλαγές θα ισχύσουν από φέτος, δηλαδή για τους μαθητές που τον Σεπτέμβρη θα μπουν στη Γ' λυκείου και θα δώσουν πανελλαδικές εξετάσεις τον Ιούνιο του 2019.
Αξίζει να σημειωθεί, τέλος, ότι η αλλαγή αυτή αφορά το μάθημα με τον υψηλότερο συντελεστή βαρύτητας - 1,3 - στον μέσο όρο βαθμολογίας των υποψηφίων που θα δηλώσουν την ομάδα των Ανθρωπιστικών Σπουδών.
Η εφημερίδα “Νέα Κρήτη” επικοινώνησε με την κ. Κωνσταντίνα Βάμβουκα, φιλόλογο, η οποία αξιολόγησε τον νέο τρόπο εξέτασης των Αρχαίων Ελληνικών, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Ο νέος τρόπος εξέτασης απαιτεί αυξημένη κριτική ικανότητα για να μπορεί κάποιος να χειρίζεται το κείμενο. Προϋπόθεση για να κάνει σύγκριση είναι ότι πρέπει να έχει κατανοήσει το αρχαίο κείμενο. Πρακτικά, ο νέος τρόπος εξέτασης σημαίνει σωστή προετοιμασία στο σχολείο. Και ο μαθητής οφείλει να ξέρει να χειρίζεται με επιδέξιο τρόπο το αρχαίο κείμενο για να το συγκρίνει μ’ ένα σύγχρονο».
ΓΕ.Λ. ΚΑΙ ΕΠΑ.Λ.
Το πρόγραμμα των επαναληπτικών πανελλαδικών
Από εκεί και έπειτα, το αναλυτικό πρόγραμμα και τα εξεταστικά κέντρα για τις επαναληπτικές πανελλαδικές εξετάσεις ΓΕ.Λ. και ΕΠΑ.Λ. έτους 2018 ανακοίνωσε το υπουργείο Παιδείας. Σύμφωνα με το πρόγραμμα, οι υποψήφιοι των ΓΕ.Λ. θα εξεταστούν για τα μαθήματα Γενικής Παιδείας και Προσανατολισμού στο διάστημα από 5 έως 10 Σεπτεμβρίου, ενώ οι υποψήφιοι των ΕΠΑ.Λ. από τις 19 μέχρι τις 27 Σεπτεμβρίου.
Οι εξετάσεις των ειδικών μαθημάτων, για τους υποψηφίους ΓΕ.Λ. και ΕΠΑ.Λ., θα πραγματοποιηθούν από τις 11 έως τις 18 Σεπτεμβρίου.
Το αναλυτικό πρόγραμμα, καθώς επίσης και τα εξεταστικά κέντρα για τις επαναληπτικές πανελλαδικές εξετάσεις ΓΕ.Λ. και ΕΠΑ.Λ. είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα του υπουργείου www.minedu.gov.gr.
