Πώς ξεκίνησε ο τουρισμός στην Ελλάδα και ποια ήταν τα πρώτα του βήματα, καθώς και η απόπειρα δημιουργίας τουριστικής βιομηχανίας στην χώρα.
Απαντήσεις δίνει η εκπομπή «Μηχανή του χρόνου» η οποία ερευνά τα πρώτα βήματα του ελληνικού τουρισμού μέσα από την περίπτωση της Κέρκυρας.
Πώς το θρυλικό κλαμπ Μενιτερανέ, το οποίο ήταν μία καινοτομία για την Ελλάδα, διέδωσε τη φήμη της Κέρκυρας στο εξωτερικό και βοήθησε σημαντικά στην τουριστική ανάπτυξη του νησιού.
Τα πρώτα βήματα του τουρισμού
Τη δεκαετία του 1950 η ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας στην Ελλάδα ήταν ακόμη στα σπάργανα. Στην Κέρκυρα ωστόσο η δημιουργία του ξενοδοχείου «Κλαμπ Μεντιτερανέ» έφερε την επανάσταση στα ήθη της εποχής.
Το Κλαμπ Μεντιτερανέ της Κέρκυρας ήταν το τρίτο ξενοδοχείο αυτού του τύπου που άνοιξε ο Γάλλος επιχειρηματίας Τζεράρντ Μπλιτζ. Ξεκίνησε τη λειτουργία το 1950 στη Μαγίορκα της Ισπανίας.
Λειτούργησε μόνο ένα χρόνο καθώς ο δικτάτορας Φράνκο θεώρησε ότι ο τουρισμός του ξενοδοχείου απειλούσε τα χρηστά ήθη της εποχής και γι’ αυτό το έκλεισε. Το δεύτερο ξενοδοχείο λειτούργησε στην Ιταλία και το τρίτο εγκαταστάθηκε το 1952, στην παραλία της Δασιάς στην Κέρκυρα.
Για το νησί αποτέλεσε την απαρχή του τουρισμού και των τουριστικών μονάδων αφού ήταν η πρώτη διεθνής τουριστική μονάδα, που είχε κατασκευαστεί στην Κέρκυρα. Αρχικά το «κλαμπ» ήταν εναλλακτικό και στόχευε στην φυσική ζωή και όχι στην πολυτέλεια.
Οι εγκαταστάσεις έμοιαζαν με ένα απέραντο κάμπινγκ ενώ τα επόμενα χρόνια το σκηνικό θύμιζε Πολυνησία. Στήθηκαν μέσα στο πράσινο περίπου 500 καλύβες από άχυρο, που λειτουργούσαν χωρίς ηλεκτρισμό. Οι καλύβες φιλοξενούσαν μέχρι τρία άτομα η κάθε μία. Το εγχείρημα ενθουσίασε τους επισκέπτες και πολλαπλασίασε τον τουρισμό του νησιού. «Έφτασε αυτό το κλαμπ μεντιτερανέ να φιλοξενεί συνάμα 1.500 με 2.000 άτομα», ανέφερε στη «Μηχανή του Χρόνου» ο Δρ. τουριστικής οικονομίας, κ. Κ. Τσουμάνης.
Η επανάσταση του παρεό Ο τουρισμός, όπου αναπτύχθηκε βοήθησε τις τοπικές κοινωνίες να ξεπεράσουν ακραίους συντηρητισμούς. Ο κλάδος της ενδυμασίας ήταν ριζοσπαστικός. «Εγώ θυμάμαι που κάνανε μπάνιο οι Κερκυραίες και στο χωριό μου με τα φουστάνια όταν ήμουνα παιδί και ήρθε το Μεντιτερανέ και τα άλλαξε όλα», περιγράφει ο Πολυμέρης Κεντρός που εργάστηκε για δεκαετίες ως σεφ σε μεγάλα ξενοδοχεία.
Στο ξενοδοχείο υπήρχαν ενδυματολογικοί κανόνες. Όσοι βρίσκονταν στον χώρο, πελάτες αλλά και εργαζόμενοι, ήταν υποχρεωμένοι να φορούν παρεό. Είχε στηθεί μάλιστα ολόκληρη βιομηχανία παραγωγής παρεό, με μοδίστρες εκτός του «κλαμπ» να τρέχουν να ράβουν μαγιό από παρεό για τους τουρίστες.
Η απόβαση του παρεό ξεκίνησε με τις δημιούργιες από ένα ζευγάρι Ιταλών. Το εγχείρημα τους επεκτάθηκε και μέσα στο Μεντιτερανέ, όπου υπήρχε μπουτίκ αποκλειστικά με παρεό. Ο κώδικας ενδυμασίας του κλαμπ και η ελεύθερη συμπεριφορά των ευρωπαίων, σόκαρε την Κέρκυρα που είχε σίγουρα άλλα ήθη όπως και η υπόλοιπη Ελλάδα.
Δεν ήταν προσβάσιμο σε όλους
Το κλαμπ δεν ήταν προσβάσιμο σε όλους. Έτσι, πολλοί ντόπιοι, παραμόνευαν απ’ έξω για να γνωρίσουν τις ξένες τουρίστριες με τα μαγιό και τα παρεό. «Τα λεγόμενα καμάκια βγήκανε από το Κλαμπ Μεντιτερανέ», εξομολογείται στη Μηχανή του Χρόνου ο κομμωτής κ. Κολάγκης.
Ξεκινούσαν με τα μηχανάκια τους, όταν έκλειναν τα μαγαζιά και δημιουργούσαν ουρές έξω από το ξενοδοχείο προκειμένου να γνωρίσουν τις τουρίστριες. Ειδικά η στιγμή της αποχώρησης δημιουργούσε σκηνές φτιαγμένες από ταινία στο νησί. Συγκεκριμένα όταν έφευγαν οι κοπέλες από το ξενοδοχείο, το λιμάνι πλημμύριζε από τους άνδρες που έφταναν με μηχανοκίνητες πομπές για να τις αποχαιρετίσουν.
Η καινοτομία με τις «χάντρες», δηλαδή πληρωμή με πλαστικό χρήμα Μια άλλη καινοτομία που εισήγαγε το Κλαμπ Μεντ και άλλαξε τα δεδομένα στον τουρισμό ήταν η πληρωμή με πλαστικό χρήμα. Εφόσον οι τουρίστες φορούσαν μόνο με παρεό και μαγιό, έπρεπε να βρεθεί ένας τρόπος να έχουν και χρήματα επάνω τους.
Έτσι λοιπόν δημιούργησαν το σύστημα πληρωμής με τις «χάντρες». Κάθε χάντρα είχε ένα κόστος, η κόκκινη ήταν 10 δραχμές η πράσινη 15. Οι τουρίστες μάλιστα χρησιμοποιούσαν τα βραχιόλια με τι χάντρες και ως κοσμήματα. Το κλαμπ που λειτούργησε το 50 ήταν από τα πρώτο all inclusive ξενοδοχεία στην Ελλάδα, εφαρμόσε την πληρωμή με ένα είδος πλαστικού χρήματος και έσπασε κάθε κώδικα ηθικής της εποχής.
Οι περισσότεροι τουρίστες του «Κλαμπ» ήταν Γάλλοι. Ο κόσμος στο νησί ανανεωνόταν κάθε εβδομάδα. Κάθε φορά στο λιμάνι του νησιού στηνόταν γιορτή για την υποδοχή των νέων επισκεπτών.
Οι παλιοί τουρίστες υποδέχονταν με τραγούδια και χορούς τους νεοεισερχόμενους. «Οι μαύροι υποδέχονταν τους άσπρους, γιατί είχαν μαυρίσει για δύο εβδομάδες που ήταν διακοπές οπότε έπαιρναν τους άλλους, ήταν κάτι το καταπληκτικό», δήλωσε κ. Γ. Γιούργας. Οι πελάτες του Μεντιτερανέ τιμούσαν κάθε χρόνο το νησί της Κέρκυρας. Επισκέπτονταν τις καλύβες, μεγάλωναν, δημιουργούσαν τις οικογένειες τους και ήταν αυτοί που άλλαξαν τα δεδομένα του τουρισμού στο νησί.
Η μόδα με τις καλύβες άντεξε περίπου 25 χρόνια. Το θρυλικό Κλαμπ Μενιτερανέ διέδωσε τη φήμη της Κέρκυρας στο εξωτερικό και βοήθησε σημαντικά στην τουριστική ανάπτυξη του νησιού.
Οι πρώτοι λόρδοι επισκέπτες και οι πρώτοι οργανωμένοι τουρίστες
Τα πρώτα βήματα του ελληνικού τουρισμού μέσα από την περίπτωση της Κέρκυρας και την απόπειρα δημιουργίας τουριστικής βιομηχανίας στην Ελλάδα.
Τους πρώτους λόρδους επισκέπτες και τα εντατικά μαθήματα κανόνων καλής συμπεριφοράς συμπεριφοράς στους πρώτους ξενοδοχοϋπαλλήλους.
Αναφορά γίνεται στην επίσκεψη του αυτοκράτορα Χαϊλέ Σελασιέ το 1955, καθώς και την επίσκεψη του στρατάρχη Τίτο της Γιουγκοσλαβίας το 1956.
Κατά τη διάρκεια της εκπομπής προβάλλεται σπάνιο φιλμ του 1956, από το κλαμπ των Γάλλων, όπου παρακολουθούμε πώς διασκέδαζαν οι πρώτοι οργανωμένοι τουρίστες.
