Απογοήτευση γεμίζει τους εκπαιδευτικούς σήμερα το εκπαιδευτικό σύστημα, καθότι το χαρακτηρίζει σε μεγάλο βαθμό η έλλειψη ουσιαστικού στρατηγικού σχεδιασμού, αλλά και η υποχρηματοδότηση, η οποία εμφανίζεται ως απειλή.
Το παραπάνω είναι ένα μόνο στοιχείο από τα συμπεράσματα της μεγάλης πανελλαδικής έρευνας που ολοκλήρωσε τις προηγούμενες ημέρες η Global Link για την Boussias Communications, ενόψει της απονομής των Education Leaders Awards 2018 powered by RDC Informatics.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε 1.248 εκπαιδευτικούς δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων απ’ όλη τη χώρα (29% από την Αθήνα, 16% από τη Μακεδονία, 14% από τη Θεσσαλονίκη, 7% από την Πελοπόννησο, κ.λπ.). Παρακάτω παρουσιάζονται μερικά από τα αποτελέσματα της έρευνας με βάση τις απαντήσεις των ερωτηθέντων.
Στην ερώτηση «Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα της παιδείας στη χώρα μας;», η «έλλειψη στρατηγικού συνολικού σχεδιασμού» απαντάει το 71% του δείγματος. Ακολουθούν οι απαντήσεις η υποχρηματοδότηση (66%), η έλλειψη αξιολόγησης και οι ελλιπείς υποδομές (44%), τα αναχρονιστικά προγράμματα σπουδών (27%), οι πελατειακού χαρακτήρα νοοτροπίες (18%), η έλλειψη λογοδοσίας (16%), τα κρούσματα βίας και η έλλειψη τάξης και εφαρμογής των κανόνων (12%).
«Η υποχρηματοδότηση δε χρήζει περαιτέρω σχολιασμού. Δεν μπορείς να δημιουργήσεις ένα σοβαρό δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα χωρίς να υπάρχουν τα χρήματα για να το κάνεις. Οι εκπαιδευτικές δομές και διαδικασίες χρειάζονται χρήματα έτσι ώστε να οργανωθούν σωστά από άποψη υλικοτεχνικής υποδομής, να στελεχωθούν σωστά και να χρηματοδοτηθούν, έτσι ώστε να υπάρξει και έρευνα στη συνολική διαδικασία, αλλά και σοβαρά εκπαιδευτικά προγράμματα, τα οποία θα μπορούν να προσφέρουν ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό έργο.
Όσον αφορά στην έλλειψη στρατηγικού συνολικού σχηματισμού, στην Ελλάδα έχουμε συνηθίσει σε μια νοοτροπία και πολιτική που υπακούει την έλλειψη του σχεδιασμού. Δε βάζουμε στόχους με χρονοδιαγράμματα με σκοπό να εξετάσουμε τι άφησαν: θετικό ή αρνητικό. Να κρατήσουμε τα θετικά και να αλλάξουμε τα αρνητικά, έτσι ώστε να φτιάξουμε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας.
Ένα φιλανδικό ή σουηδικό μοντέλο εκπαίδευσης εντός της ελληνικής κοινωνίας είναι εκ προοιμίου αποτυχία. Υπάρχει άλλη νοοτροπία της ελληνικής νεολαίας σε σχέση με τη φιλανδική νεολαία. Είναι ουτοπικό να λες ότι πρέπει να φέρουμε ένα φιλανδικό σύστημα. Η κάθε χώρα και νεολαία έχει τα δικά της χαρακτηριστικά. Με βάση αυτά πρέπει να προσαρμόζεις τις νέες εκπαιδευτικές μεθόδους και την εκπαίδευση που θέλεις να παρέχεις. Εάν δεν προγραμματίσεις-οργανώσεις, δεν πρόκειται να ποτέ να αποκτήσεις μια σοβαρή εκπαίδευση. Η οργάνωση του εκπαιδευτικού συστήματος σημαίνει επένδυση στην Παιδεία», ανέφερε ο Ζαχαρίας Ρηγάκης, πρόεδρος της ΕΛΜΕ Ηρακλείου.
Στην ερώτηση αν τα προγράμματα καινοτομίας στην ελληνική εκπαίδευση έχουν αποτέλεσμα, το 77% απαντάει ότι έχουν αποτέλεσμα και είναι απαραίτητα (73% καταγράφηκε στην ίδια κατηγορία το 2017), ενώ το 49% απαντάει ότι δεν αξιοποιούνται ποτέ (34% ήταν το αντίστοιχο ποσοστό το 2017, κάτι που δείχνει ότι η εμπιστοσύνη των εκπαιδευτικών στην αξιοποίηση των αποτελεσμάτων των προγραμμάτων καινοτομίας έχει μειωθεί πολύ μέσα σε μία μόνο χρονιά).
Στο ερώτημα «πρέπει να επεκταθεί η χρήση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση με τη μορφή ταμπλέτας αντί βιβλίων ή μαθημάτων μέσω διαδραστικών πινάκων και τηλεκπαίδευσης μέσω σχολείων;», το 50% απαντάει «όχι, γιατί το μάθημα πρέπει να γίνεται με σχολικά βιβλία» (με το 72%, ωστόσο, των ιδιοκτητών σχολών να πιστεύουν αυτό) και το 47% απαντάει «ναι, θα απελευθερώσουν τη διδασκαλία».
«Έχετε εμπιστοσύνη στο εκπαιδευτικό έργο της χώρας;». Το 80% απαντάει «ναι», αν και ένα 17% αποκρίθηκε «όχι» (κυρίως οι ιδιοκτήτες σχολών 60% και η ιδιωτική εκπαίδευση 50%).
Το σύστημα των πανελλαδικών εξετάσεων ένα 69% του δείγματος το κρίνει αντικειμενικό (64% το 2017) και ένα 45% δίκαιο (40% το 2017). Το 31%, παρ’ όλα αυτά, κρίνει ότι δεν είναι αντικειμενικό (36% το 2017) και το 55% ότι δεν είναι δίκαιο (60% το 2017).
Το 71% του δείγματος κρίνει ότι το σύστημα εισαγωγής στα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ της χώρας πρέπει να αλλάξει, με το 82% να δίνει την ίδια απάντηση την περασμένη χρονιά, δείγμα προφανώς της κόπωσης του εκπαιδευτικού χώρου από τις συνεχείς προτάσεις για αλλαγές στο θέμα. Πάντως, οι φετινές απαντήσεις προέρχονται στην πλειονότητά τους (82%) από την περιοχή της Κρήτης και από ιδιοκτήτες σχολών (82%).
Εμπιστοσύνη στα Ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης της χώρας έχει το 80% των ερωτηθέντων (90% στην Αθήνα), ενώ το 16% απαντάει ότι δεν τα εμπιστεύεται.
Το 45% του δείγματος (62% στα νησιά, 57% στην Κρήτη και 51% στα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ) απαντάει ότι «οι συγχωνεύσεις Πανεπιστημίων και ΤΕΙ δε θα ωφελήσουν την ανώτατη εκπαίδευση της χώρας τα επόμενα χρόνια».
Το 48% αναφέρει ότι οι φοιτητές των Ιδρυμάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης της χώρας πρέπει να επιλέγονται από το κράτος με τη συνεργασία Πανεπιστημίων και ΤΕΙ, και το 46% ότι τα Πανεπιστήμια πρέπει να ορίζουν τα κριτήρια και τον αριθμό των εισακτέων τους.
Το 49% των ερωτηθέντων απαντάει ότι η όποια μέθοδος αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου δεν πρέπει να συνδεθεί με τη μισθολογική τους εξέλιξη ή τις προαγωγές τους, ενώ το 46% (με το 76% των προερχόμενων από την ιδιωτική εκπαίδευση) κρίνει ότι πρέπει να συνδεθεί.
Στην ερώτηση εάν κατά την οικονομική περίοδο που διανύει η χώρα τα δημόσια σχολεία λειτουργούν επαρκώς, το 40% απαντάει ότι δε λειτουργούν επαρκώς, με το 64% των εργαζομένων στην ιδιωτική εκπαίδευση να δηλώνει το ίδιο και το 39% να απαντάει ότι λειτουργούν επαρκώς.
Το 66% του δείγματος αναφέρει ότι η διδακτική ύλη στα σχολεία είναι μεγάλη και δεν καλύπτεται, το 72% ότι χάνονται διδακτικές ώρες από τα κενά εκπαιδευτικών στα σχολεία, το 83% ότι οι τάξεις χρειάζονται περισσότερη οργάνωση, ενώ το 89% ότι υπάρχουν σοβαρά προβλήματα υποδομών στα σχολεία.
Τέλος, το 79% απαντάει ότι νιώθει απαισιοδοξία από τις αλλαγές στην παιδεία που προετοιμάζονται από τις εκάστοτε κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια.
Απογοήτευση και απαισιοδοξία
Η ανεργία “εφιάλτης” για τους νέους
Σχολιάζοντας την απαισιοδοξία που νιώθουν οι εκπαιδευτικοί, ο κ. Ρηγάκης δήλωσε: «Η όποια απαισιοδοξία στην Παιδεία είναι αποτέλεσμα μιας γενικότερης απαισιοδοξίας που νιώθει ο ελληνικός λαός. Ανήκει στο μότο πως “είμαστε όλοι απογοητευμένοι”. Προσωπικά δεν μπορώ να το υιοθετήσω, γιατί απουσιάζει η ατομική ευθύνη. Το θέμα είναι: τι κάνουμε για να προχωρήσουμε και να μην είμαστε απογοητευμένοι;».
Τα σημαντικότερα αγαθά σε μια κοινωνία για το 89% του δείγματος είναι η παιδεία, για το 69% η ειρήνη και η δημοκρατία, για το 33% η αλληλεγγύη, για το 13% η ασφάλεια, για το 11% η ευμάρεια και η οικονομική άνεση, για το 9% η υποστήριξη ευπαθών κοινωνικών ομάδων και για το 8% οι κοινές δράσεις πολιτών.
Τα τρία σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι σήμερα στην Ελλάδα κατά τους εκπαιδευτικούς είναι κατά 65% η ανεργία, κατά 52% η έλλειψη στόχων και κατά 36% η φτώχια και οι χαμηλοί μισθοί. Ακολουθεί, ωστόσο, η παιδεία και το εκπαιδευτικό σύστημα κατά 30%.
Ως προς αυτό, ο κ. Ρηγάκης κατέληξε λέγοντας ότι «ένας νέος άνθρωπος που έχει βγει με όνειρα από ένα ΑΕΙ και βλέπει τις δουλειές υπό τραγικές συνθήκες σε επίπεδο μισθών και ωραρίου, είναι δύσκολο να βλέπει με αισιοδοξία τη ζωή και να ελπίζει για κάτι καλύτερο. Είναι ένα σοβαρό πρόβλημα, που πρέπει η κοινωνία να το δει πιο ζεστά και γρήγορα, για να ξαναδώσουμε την ελπίδα στα νέα παιδιά, έτσι ώστε να πάνε τη χώρα μπροστά τα επόμενα χρόνια. Πρέπει να ανοίξουν οι δουλειές, να γίνουν επενδύσεις».
