«Λατρεύω τον Καβάφη, τον Σαχτούρη. Μελετάω την ελληνική γλώσσα και την έχω σπουδάσει στην Ρωσία, την πατρίδα μου», δηλώνει η Αρίνα Ρέζνικοβα, ενώ η συμφοιτήτριά της η Γερμανίδα Άνδροβικ Ανέζα τονίζει ότι αγαπά τα έργα της Κικής Δημουλά, αλλά μελετά τα κείμενα και το έργο του Ευγένιου Τριβιζά. «Θεωρώ ότι είναι διαπολιτισμικό το έργο του και στόχος μου είναι να γνωρίσουν και τα παιδιά στην Γερμανία τα βιβλία του.
Βέβαια οι περισσότεροι Γερμανοί δεν έχουν επαφή με τη νεοελληνική λογοτεχνία, αλλά αυτό θα προσπαθήσω να το αλλάξω και να τους κάνω να την γνωρίσουν καλύτερα». Πρόκειται για δυο από τους έξι νέους που συμμετέχουν στο φετινό πρόγραμμα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης νέων μεταφραστών της ελληνικής λογοτεχνίας, που αποτελεί πρωτοβουλία και λειτουργεί, υπό την αιγίδα της Ακαδημίας Αθηνών και χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Πέτρου Χάρη.
«Υπάρχουν εξαιρετικοί Έλληνες μεταφραστές, αλλά αυτοί είναι λίγοι και μερικοί εξ αυτών αρκετά ηλικιωμένοι», τονίζει στο ΑΠΕ ΜΠΕ ο πρόεδρος του «Ιδρύματος Πέτρου Χάρη», Θανάσης Βαλτινός, και συμπληρώνει ότι «η μέριμνα για την ελληνική λογοτεχνία πρέπει να προβλέπει για κάποια πράγματα σχετικά με την προβολή της στο εξωτερικό. Βασικός παράγοντας είναι οι καλές μεταφράσεις, που σημαίνει η ύπαρξη άξιων μεταφραστών. Το πρόγραμμα αποβλέπει ακριβώς σε αυτό, στην προετοιμασία με ειδικά σεμινάρια και μαθήματα κάποιων υποψηφίων που θα ασχοληθούν με την ελληνική λογοτεχνία.
Ζητάμε παιδιά από τις βασικές ξένες γλώσσες πρωτίστως, κυρίως αυτές μας ενδιαφέρουν, πανεπιστημιακού επιπέδου που έχουν καλή γνώση ελληνικών. Αυτά τα παιδιά τα φέρνουμε στην Ελλάδα για έναν χρόνο ή και παραπάνω μέχρι και 3 χρόνια, καλύπτοντας τα έξοδά τους και δίνοντάς τους ένα αντιμίσθιο, ελπίζοντας να ασχοληθούν με την μετάφραση, να γίνουν κατά κάποιον τρόπο πρεσβευτές των ελληνικών γραμμάτων στις γλώσσες τους» υπογραμμίζει ο κ. Βαλτινός.
Ειδικότερα, το πρόγραμμα αφορά σε ξένους φοιτητές που έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους στην ελληνική γλώσσα σε πανεπιστημιακές σχολές της χώρας τους και προσφέρει έως 7 υποτροφίες κάθε χρόνο σε επιλεγμένους νέους που πληρούν τις προϋποθέσεις. Έτσι οι συμμετέχοντες βελτιώνουν τα ελληνικά τους, αποκτούν τις απαραίτητες μεταφραστικές δεξιότητες και γνωρίζουν καλύτερα την γλώσσα.
Ο κύριος στόχος του προγράμματος είναι αρχικά η εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση νέων ξένων μεταφραστών της ελληνικής λογοτεχνίας προς τις κυριότερες διεθνείς γλώσσες, αλλά κυρίως η δημιουργία μιας νέας γενιάς πρεσβευτών των ελληνικών γραμμάτων αλλά και του ελληνικού πολιτισμού.
«Η Ελλάδα σήμερα δεν έχει να επιδείξει μόνο την οικονομική κρίση που περνά. Αυτό είναι λάθος. Έχει έναν πολιτισμό και δεν εννοώ μόνο τον αρχαίο πολιτισμό, αλλά και σύγχρονους λογοτέχνες που είναι αξιόλογοι. Αυτό θέλω κι έχω στόχο να μεταφέρω στην χώρα μου, την Ιταλία» τονίζει ο φοιτητής, Φρίντομ Πεντιμάλλι. «Εξάλλου, έχουμε τόσα κοινά ως λαοί, ως πολιτισμοί» συμπληρώνει. Τον Δημοσθένη Κούρτοβικ, τον Δημήτρη Νόλλα φαίνεται πως έχει ξεχωρίσει η Ντορότα Γιέντρας από την Πολωνία. «Τους διάβασα και μου αρέσει πολύ το έργο τους. Ήρθα εδώ στην Ελλάδα γιατί θέλω να μάθω καλύτερα την γλώσσα και κατόπιν να μπορέσω να κάνω κι άλλους Πολωνούς να την αγαπήσουν. Και την γλώσσα και την ελληνική λογοτεχνία».
Η ποίηση του Κωνσταντίνου Καβάφη έχει κερδίσει την Κατερίνα Μπάσοβα από την Ρωσία που δηλώνει ότι δεν την δυσκολεύει τίποτε στην ελληνική γλώσσα. «Βέβαια θεωρείται δύσκολη γλώσσα στην εκμάθησή της όπως και τα ρωσικά, αλλά φτάνει να αγαπάς κάτι. Τότε δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα». Και ο Βενσέν Λαμπέρτ από την Γαλλία δεν βρίσκει τίποτε που να τον δυσκολεύει στα ελληνικά. «Μένω σχεδόν τρία χρόνια εδώ στην Ελλάδα και φυσικά έχω κάνει και φίλους εδώ. Με έχουν βοηθήσει να καταλαβαίνω την γλώσσα όχι μόνο στα βιβλία, αλλά και φράσεις που χρησιμοποιείτε, κάποιες λέξεις που έχετε και αφορούν συγκεκριμένες περιπτώσεις, παραδόσεις» εξηγεί.
Για αυτές τις ιδιαιτερότητες κατά την διδασκαλία στη θεωρία και πράξη της μετάφρασης, κάνει λόγο και η αναπληρώτρια καθηγήτρια του ΑΠΘ του τμήματος γαλλικής φιλολογίας στον τομέα μετάφρασης, Τιτίκα Δημητρούλια.
«Η δουλειά μου είναι να τους εισάγω σε όλη την θεωρία της μετάφρασης στον τρόπο με τον οποίο η γλώσσα είναι και πολιτισμός, στο τι σημαίνει στρατηγική στην μετάφραση, ποιες είναι οι τεχνικές που του επιτρέπουν να λύνουν κάποια προβλήματα. Για όλες τις γλώσσες βέβαια οι δυσκολίες είναι ίδιες. Μια μεγάλη δυσκολία είναι το πολιτισμικό στοιχείο, το οποίο μπορεί να είναι ενδογλωσσικό, μέσα στην γλώσσα και να είναι οι εκφράσεις που χρησιμοποιούμε. Μπορεί να είναι εξωγλωσσικό και μπορεί να είναι κάποιες λέξεις, όπως για παράδειγμα η ελληνική λέξη περίπτερο που δεν υπάρχει σε καμιά άλλη χώρα του κόσμου, όπως και ζώα και φυτά που δεν υπάρχουν σε άλλες χώρες. Επομένως, πρέπει να το διαχειριστούν με κάποιο τρόπο».
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει εντατικά μαθήματα νεοελληνικής γλώσσας σε συνεργασία με το Διδασκαλείο στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, μαθήματα λογοτεχνικής μετάφρασης σε συνεργασία με τα αντίστοιχα ξένα μορφωτικά ινστιτούτα στην Αθήνα, σεμινάρια θεωρίας της λογοτεχνίας και της μετάφρασης και την ιστορίας της νεοελληνικής λογοτεχνίας, ποικίλες εκδηλώσεις σε συνεργασία με φορείς του λογοτεχνικού και του ευρύτερου πολιτιστικού πεδίου, αλλά και συναντήσεις με συγγραφείς.
Ο υπεύθυνος καθηγητής για αυτές τις συναντήσεις, ο συγγραφέας Γιώργος Αριστηνός δηλώνει στο ΑΠΕ ΜΠΕ έχει τεράστια σημασία η άμεση επαφή με τον συγγραφέα, καθώς «δεν φτάνει μόνο να αναλύουμε τη νεοελληνική λογοτεχνία, είναι σημαντικό ότι τα παιδιά συναντούν τον συγγραφέα, τον βλέπουν να μιλάει αυθόρμητα, γνωρίζουν την ιδιοσυγκρασία του και τον συνδέουν με τα κείμενά του. Φωτίζουν κάποιες λεπτομέρειες».
Όσο για το μάθημα της ιστορίας την νεοελληνικής λογοτεχνίας, η καθηγήτρια του προγράμματος και ποιήτρια, Αριστέα Παπαλεξάνδρου εξηγεί ότι «πραγματοποιείται με δειγματοληπτική ανάλυση αντιπροσωπευτικών κειμένων από τη νεοελληνική ποίηση και πεζογραφία μας, ώστε οι υπότροφοι να έρχονται σε επαφή με τα ίδια τα λογοτεχνικά έργα».
Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ
