Σε τραγική κατάσταση παραμένουν οι ανεξάρτητες αρχές της χώρας, παρά τη διαφαινόμενη συναίνεση του πολιτικού συστήματος για τη διάσωση της λειτουργίας ορισμένων κρίσιμων Αρχών: Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ), το οποίο δεν υφίσταται πλέον, αλλά και η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ), η οποία από τον περασμένο Ιούνιο δεν νομιμοποιείται να συνεδριάζει. Μάλιστα, αν σε λίγες ημέρες δεν συμβεί κάποιο θαύμα, τότε η ΕΕΤΤ θα περιέλθει σε κωματώδη κατάσταση, αφού δεν θα μπορεί να κινηθεί ακόμη και για εθνικούς λόγους.
Στην πράξη, αν μέσα στις επόμενες δύο - τρεις εβδομάδες δεν εγκριθεί ο προϋπολογισμός της Αρχής, τότε δεν θα μπορεί ν' αγοραστεί ούτε βενζίνη για τα οχήματά της που ελέγχουν τις παρεμβολές στα συστήματα επικοινωνίας. «Ακόμη και αν οι παρεμβολές αφορούν τα ραντάρ της ΥΠΑ ή ακόμη και της Πολεμικής Αεροπορίας, τα οχήματα δεν θα μπορούν να κινηθούν», αναφέρει στέλεχος της ΕΕΤΤ. Κανένας άλλος δεν διαθέτει τη σχετική αρμοδιότητα και κυρίως την τεχνογνωσία για να επιτελέσει το συγκεκριμένο έργο. Το θέμα, δε, μάλιστα, έχει μεταφερθεί τόσο στο Μέγαρο Μαξίμου όσο και στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας.
Η τραγική κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι ανεξάρτητες αρχές, βαρύνει κυρίως την παρούσα κυβέρνηση. Ευθύνες ωστόσο έχουν και οι προηγούμενες, όπως επίσης και τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης. Οι προηγούμενες κυβερνήσεις αντί να επιλέξουν μια συναινετική πολιτική ανανέωσης των προεδρείων των ανεξάρτητων αρχών, επί τρία χρόνια ανανέωναν τις θητείες των υφιστάμενων μελών, οδηγώντας τες σε τέλμα. Αυτό συνέβαινε, είτε επειδή τα πολιτικά κόμματα δεν συναινούσαν στον ορισμό νέων προεδρείων είτε επειδή προωθούνταν «ημέτεροι» στις συγκεκριμένες θέσεις. Οι κινήσεις αυτές ουσιαστικά ναρκοθέτησαν τη λειτουργία των ανεξάρτητων αρχών, καθώς οι ρυθμιζόμενοι φορείς που θίγονταν από τις αποφάσεις των Αρχών, άρχισαν να προσφεύγουν στα διοικητικά δικαστήρια με το επιχείρημα της μη νόμιμης σύνθεσης. Το επιχείρημα μάλιστα πρόσφατα έγινε αποδεκτό από διοικητικό δικαστήριο σε υπόθεση προστίμου της ΑΔΑΕ, ενώ αίτημα ακύρωσης αποφάσεων του πρώην γενικού επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης Λ. Ρακιτζή διατύπωσε το Γ΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας προς την ολομέλεια του δικαστηρίου λόγω λήξης της θητείας του από το 2009.
Η χαριστική βολή στη λειτουργία των ανεξάρτητων αρχών δόθηκε τον περασμένο Οκτώβριο, όπου νομοθετήθηκε (ν. 4339/2015) ότι «...αποχωρούν αυτοδικαίως από τη θέση τους τα μέλη των Αρχών, των οποίων έχει λήξει η αρχική θητεία». Ετσι αποχώρησαν τα 53 από τα 86 μέλη των ανεξάρτητων αρχών. Ακόμη και οι ανεξάρτητες αρχές που λειτουργούσαν υποτυπωδώς, ασκώντας κυρίως διοικητικά, και όχι ρυθμιστικά ή εποπτικά καθήκοντα, πλέον δεν μπορούσαν να το πράξουν. Αυτό συνέβη στην ΑΔΑΕ, στο ΑΣΕΠ, στο ΕΣΡ και στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ).
Το θετικό είναι ότι, σε αντίθεση με ό,τι συνέβη στην υπόθεση του ΕΣΡ, οι πολιτικές δυνάμεις ομονόησαν στο θέμα της ΑΔΑΕ. Η συνδιάσκεψη των προέδρων τελικά ενέκρινε τη νέα σύνθεση...
Προτίμησαν την απραξία από τον διορισμό νέου προέδρου
Η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) δεν νομιμοποιείται να λαμβάνει αποφάσεις από τον Ιούνιο του 2015. Τότε έληξε το τρίμηνο που δίνει περιθώριο ο νόμος για τη λειτουργία μιας «ακέφαλης» ΕΕΤΤ. Ο πρώην πρόεδρός της Κώστας Λουρόπουλος παραιτήθηκε στις 23/1/2015 και η οκταμελής πλέον ΕΕΤΤ μπορούσε να συνεδριάζει και να λαμβάνει νόμιμα αποφάσεις έως τον Ιούνιο του 2015.
Η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών θα μπορούσε να διορίσει έναν άλλον πρόεδρο, ώστε η επιτροπή να συνεχίσει το έργο της. Προς την κατεύθυνση αυτή αρκούσε μια απόφαση του υπουργικού συμβουλίου.
Ωστόσο δεν το έπραξε, καθώς θεωρούσε ότι ο «δικός» του πρόεδρος θα ήταν όμηρος μιας μη ελεγχόμενης ΕΕΤΤ. Ομως η τακτική εξώθησης σε παραίτηση των υπολοίπων μελών της έφερε τα αντίθετα αποτελέσματα. Τα μέλη αρνήθηκαν να παραιτηθούν, ειδικά μετά την πρόσκληση Σπίρτζη προς τις εισαγγελικές αρχές να παρέμβουν στο θέμα της αδειοδότησης της Digea. Μάλιστα ο κ. Σπίρτζης, στις αρχές Ιουνίου, κατέθεσε μηνυτήρια αναφορά στην Εισαγγελία Πρωτοδικών για παράνομη χρήση των συχνοτήτων της Digea.
Αν και οι δικαστικές αρχές δεν έχουν ασκήσει διώξεις, εν τούτοις η ΕΕΤΤ περιήλθε σε απραξία. Ουσιαστικά έχει νεκρώσει η ρύθμιση μιας αγοράς ύψους περίπου 5 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου στο 2,5% του ΑΕΠ.
Πολλά δίκτυα και κεραίες λειτουργούν σχεδόν παράνομα, καθώς η ΕΕΤΤ δεν είναι σε θέση να τα νομιμοποιήσει, ενώ έχουν καθυστερήσει και διαγωνισμοί εκχώρησης αδειών χρήσης συχνοτήτων ύψους πολλών δεκάδων -αν όχι εκατοντάδων- εκατ. ευρώ. Στο τέλος του 2015, ο κ. Σπίρτζης, καθώς άρχισε να πιέζεται από την Κομισιόν, ξεκίνησε διαδικασία επιλογής νέου προέδρου της ΕΕΤΤ, μέσω του opengov.gr. Ωστόσο η διαδικασία ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί.
Η ΕΕΤΤ θα αντιμετωπίσει μεγαλύτερο πρόβλημα από την 1η Απριλίου 2016, αν έως τότε δεν έχει εγκριθεί από τον αρμόδιο υπουργό ο προϋπολογισμός της επιτροπής. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, στην ΕΕΤΤ όχι μόνον δεν θα καταβάλλεται η μισθοδοσία, αλλά δεν θα μπορούν να γεμίσουν τα ρεζερβουάρ στα γνωστά βαν που ελέγχουν παρεμβολές στα συστήματα επικοινωνιών.
Κρίσιμη συγκυρία για τις τηλεοπτικές άδειες
Το πιο ισχυρό παράδειγμα απαξίωσης Ανεξάρτητης Αρχής αποτελεί το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ). Η απαξίωση αυτή, μάλιστα, ήρθε σε μια κρίσιμη συγκυρία για τις εξελίξεις στον τομέα, καθώς η κυβέρνηση έθεσε ως προτεραιότητα την αδειοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών.
Την αρμοδιότητα αυτή εκ του Συντάγματος διαθέτει το ΕΣΡ, αλλά, καθώς η Αρχή στερούνταν έξι εκ των επτά μελών, ήταν αδύνατον να προωθήσει τη διαδικασία. Προηγουμένως η κυβέρνηση είχε απονευρώσει το ΕΣΡ μέσω τροπολογίας, η οποία όριζε τον υπουργό Επικρατείας Νίκο Παππά ως τον αρμόδιο που θα καθόριζε τον αριθμό των εκχωρούμενων τηλεοπτικών αδειών γενικού περιεχομένου εθνικής εμβέλειας. Η κυβέρνηση, για να ξεπεράσει τις αντιδράσεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη θεμελιώδη αυτή αλλαγή, πρότεινε τον ορισμό νέου προεδρείου στο ΕΣΡ, και μάλιστα με διευρυμένη σύνθεση, έτσι ώστε να «χωρέσουν» και τα άλλα κόμματα. Η Ν.Δ. δεν συναίνεσε μαζί με Ποτάμι και ΠΑΣΟΚ. Η κυβέρνηση χαρακτήρισε παρελκυστικές τις κινήσεις της αντιπολίτευσης για να μπλοκάρει την αδειοδότηση, ενώ η αντιπολίτευση την κατηγόρησε για αντισυνταγματική εκτροπή. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Νίκος Παρασκευόπουλος, λίγες ημέρες αργότερα, αποφάνθηκε ότι, δεδομένου ότι δεν υφίσταται ΕΣΡ, η αρμοδιότητα της αδειοδότησης περνά στην κυβέρνηση. «Αν το Σύνταγμα ορίζει κάτι και αυτό δεν υπάρχει, τότε ο εφαρμοστής θα πρέπει να γίνει και νομοθέτης», είπε ο κ. Παρασκευόπουλος.
Η διαδικασία αδειοδότησης αναμένεται να ξεκινήσει πιθανώς σύντομα, αλλά οι χειρισμοί της κυβέρνησης και ειδικά η επιμονή της να διαθέσει τέσσερις άδειες γενικού περιεχομένου εθνικής εμβέλειας έχουν τραυματίσει τις όποιες προϋποθέσεις συναίνεσης. Σήμερα το ΕΣΡ κλείνει σχεδόν 10 μήνες χωρίς προεδρείο και απ' ό,τι φαίνεται θα παραμείνει για αρκετό διάστημα ανενεργό. Η κυβέρνηση φέρεται να εξετάζει διάφορα σενάρια, μεταξύ των οποίων και ένα που προβλέπει τη συγχώνευση του ΕΣΡ με την ΕΕΤΤ. Ωστόσο, χωρίς τη συναίνεση της αντιπολίτευσης πολύ λίγα πράγματα μπορούν να γίνουν στο μέλλον.
Αντιμέτωπα με οργανωτικά και οικονομικά προβλήματα
Τόσο η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) όσο και το Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ) ουσιαστικά σήμερα υπολειτουργούν. Στην ΑΠΔΠΧ από τα 14 μέλη της έχει λήξει η θητεία των 10, εκ των οποίων τα τέσσερα είναι τακτικά και τα έξι αναπληρωματικά. Η Αρχή στερείται προέδρου και αναπληρωτή προέδρου. Στην πράξη, όπως σημειώνει η Ομοσπονδία Εργαζομένων στις Ανεξάρτητες Αρχές (ΟΕΑΑ), η ΑΠΔΠΧ υπολειτουργεί, και εντός του επόμενου μήνα, αν δεν υπάρξει κάποια εξέλιξη, θα εκλείψει ακόμα και η δυνατότητα διενέργειας των συνεδριάσεων.
Στο ΑΣΕΠ η κατάσταση είναι αντίθετη με εκείνη που υφίσταται στην ΕΕΤΤ. Το ΑΣΕΠ διαθέτει νόμιμα διορισμένο πρόεδρο (Ι. Καραβοκύρης) αλλά δεν διαθέτει μέλη (εισηγητές). Από τα 27 μέλη του Συμβουλίου έχει λήξει η θητεία των 24, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι τρεις αντιπρόεδροι και 21 μέλη-εισηγητές. Πέρα όμως από τα προβλήματα σύνθεσης και λειτουργίας, οι ανεξάρτητες αρχές αντιμετωπίζουν σοβαρά οργανωτικά και οικονομικά προβλήματα. Πολλές από αυτές υποχρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό και κάθε χρόνο οι διαθέσιμες πιστώσεις μειώνονται.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση για το 2014, οι απασχολούμενοι στην ΑΠΔΠΧ είναι 18 και οι κενές οργανικές θέσεις ανέρχονται σε 31. Ο προϋπολογισμός για το 2015 ανερχόταν σε 1,76 εκατ. ευρώ, όσο δηλαδή και το 2014, και σύμφωνα με την έκθεση δεν αρκούσαν ούτε για τη μισθοδοσία των εργαζομένων. Για τον λόγο αυτό, η Αρχή εμφανίζει συσσωρευμένες ανεξόφλητες δαπάνες, το ύψος των οποίων δεν προσδιορίζεται.
Ταυτόχρονα, όπως επισημαίνεται, ο όγκος εργασίας αυξάνεται, καθώς οι προσφυγές, οι καταγγελίες και οι γνωστοποιήσεις αυξάνονται 10% έως 20% ετησίως.
Παρόμοια είναι η κατάσταση στην ΑΔΑΕ. Ο προϋπολογισμός της επιτροπής από 2,1 εκατ. το 2006 έχει μειωθεί σε 1,5 εκατ. το 2014. Η ΑΔΑΕ προτείνει το 15% των διοικητικών τελών που καταβάλλουν οι επιχειρήσεις επικοινωνιών στην ΕΕΤΤ να περιέλθει στην ίδια. Η Αρχή απασχολεί 38 άτομα και εκτιμά ότι για τις ανάγκες του έργου της απαιτούνται 100 εργαζόμενοι.
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ
Παρέμβαση της Κομισιόν για τις κυβερνητικές αλλαγές
Οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης στη σύνθεση και το έργο των ανεξάρτητων αρχών έχουν προκαλέσει την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τουλάχιστον σε δύο περιπτώσεις. Η πρώτη αφορά στην ΕΕΤΤ, όπου η Κομισιόν στο τέλος του περασμένου Σεπτεμβρίου απέστειλε επιστολή, θέτοντας σε αυτήν ερωτήματα σχετικά με την ανεξαρτησία της Αρχής. Συγκεκριμένα έθετε ερωτήματα κατά πόσον ο νόμος 4339/2015, που ψηφίστηκε τον περασμένο Οκτώβριο, μειώνει την ανεξαρτησία της ΕΕΤΤ, την καθιστά εντολοδόχο του υπουργού Υποδομών και δημιουργεί νέο όργανο πειθαρχικού ελέγχου της επιτροπής, χωρίς να έχει λήξει η θητεία του προηγουμένου. Ο αρμόδιος υπουργός Χρήστος Σπίρτζης απάντησε στην Κομισιόν στις 4 Ιανουαρίου 2016, απορρίπτοντας τις αιτιάσεις της Κομισιόν. Η δεύτερη παρέμβαση της Κομισιόν αφορά σε τροπολογία που κατέθεσε ο υπουργός Ανάπτυξης Γ. Σταθάκης και η οποία θέσπιζε ασυμβίβαστα στα υφιστάμενα μέλη της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Μερικά από αυτά τα ασυμβίβαστα, λόγω των σφοδρών αντιδράσεων που σημειώθηκαν ο κ. Σταθάκης τα απέσυρε λόγω των σφοδρών αντιδράσεων, αλλά κάποια παραμένουν, όπως το ασυμβίβαστο του αντιπροέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Το πιο σημαντικό είναι ότι, όπως δείχνουν κινήσεις της κυβέρνησης στις δύο Αρχές, ΕΕΤΤ και Επιτροπής Ανταγωνισμού, στόχος δεν είναι μόνον ο έλεγχος των προσώπων που διοικούν τις Αρχές, αλλά και η μεταφορά εξουσίας πίσω στην κεντρική κυβέρνηση - εν προκειμένω στους δύο υπουργούς Υποδομών και Ανάπτυξης, αντίστοιχα. Οι δύο ανεξάρτητες αρχές διαχειρίζονται υποθέσεις πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ και αυτό φαίνεται να είναι προκλητικό για τη νέα κυβέρνηση της Αριστεράς.
Στελέχη των ανεξάρτητων αρχών, πάντως, απορούν με τη «χλιαρή» αντίδραση της Κομισιόν στην κλιμακούμενη επιχείρηση μείωσης της ανεξαρτησίας των Αρχών από την ελληνική κυβέρνηση - ειδικά, μάλιστα, αν αναλογιστεί κάποιος το είδος της παρέμβασης που καταγράφηκε από τις Βρυξέλλες στην Πολωνία, όταν στην τελευταία επιχειρήθηκε ο έλεγχος των δικαστών και των δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών μέσων από την ευρωσκεπτικιστική κυβέρνηση της Βαρσοβίας.
Πηγή: kathimerini.gr
