Στη Συρία ο εμφύλιος διεξάγεται χωρίς κανόνες. Χωρίς να υπάρχει σεβασμός σε σχολεία, νοσοκομεία, εκκλησίες. Οπότε οι άνθρωποι δεν έχουν άλλη επιλογή... Αναγκάζονται να φύγουν όχι για να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή, αλλά απλά μια ζωή.
Της Ελένης Σταυρουλάκη
Όταν οι καραβιές των κατατρεγμένων φτάνουν στα παράλια των ελληνικών νησιών, οι Σύριοι πρόσφυγες ξεχωρίζουν αμέσως. Δεν έχουν πρόβλημα να δείξουν τα χαρτιά τους. Δεν τα έχουν χάσει, ούτε «τα έχει καταστρέψει το νερό της θάλασσας». Έχουν φροντίσει να τα προστατεύσουν ως το πιο πολύτιμο φυλαχτό. Τα συσκευάζουν πολύ προσεκτικά σε αδιάβροχες μεμβράνες και τα κολλάνε με φαρδιά αυτοκόλλητα στο σώμα τους. Φοβούνται όχι μόνο μην τα χάσουν, αλλά και μην τους τα κλέψουν. Αν συμβεί αυτό, δε θα μπορούν να αποδείξουν ότι είναι πρόσφυγες και να κινηθούν εύκολα προς τη χώρα της επιλογής τους.
Η Ευρώπη δεν έχει πρόβλημα να υποδεχτεί τους Σύριους. Ακόμα και όλοι να έρχονταν στην Ευρώπη - που δε θα έρχονταν - πρόκειται για 22 εκατομμύρια ανθρώπους. Για ανθρώπους σαν κι εμάς, μορφωμένους, με καλό επίπεδο διαβίωσης και υγειονομικής περίθαλψης. Τα παιδιά έχουν κάνει τα εμβόλιά τους και οι ενήλικες τα τσεκ-απ τους.
Ο τέως διευθυντής του Ελληνικού Μορφωτικού Κέντρου στη Δαμασκό Βαγγέλης Κογκάκης, από τα Κεράσια του πρώην δήμου Παλιανής, κατατάσσει τους Σύριους στο μεσογειακό τύπο ανθρώπων. Φιλότιμοι, φιλόξενοι, ακόμα και αν είναι πάρα πολύ φτωχοί. Μοιάζουν, μας έχει πει, με τους παλιούς Κρητικούς. Οι Σύριοι, αλλά και γενικότερα οι Άραβες, αγαπούν τους Ευρωπαίους. Μάλιστα, κατά τον κ. Κογκάκη, αγαπούν ένα παραπάνω τους Έλληνες, ενώ νιώθουν πιο κοντά στους ορθόδοξους απ' ό,τι στους καθολικούς...
Οι Σύριοι, λοιπόν, για την Ευρώπη δεν είναι πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι πως μαζί με τους Σύριους πρόσφυγες, το όνειρο για μια καλύτερη ζωή κυνηγούν και άλλοι. Αφγανοί, Πακιστανοί, Μαροκινοί, Ιρακινοί και Ιρανοί, και όχι μόνο, όλοι θέλουν να έρθουν στην Ευρώπη. Κάποιοι προσποιούνται τους Σύριους για να έχουν μια ευκαιρία. Άλλοι περπατούν χιλιόμετρα με τα πόδια, παίρνουν το ρίσκο να πνιγούν για τον ίδιο λόγο...
Θυμάμαι έναν νεαρό Ιρανό να φωνάζει στο μικρόφωνο αθηναϊκού τηλεοπτικού σταθμού: «Θέλω μια δουλειά και την ελευθερία μου. Δεν μπορείτε να μου στερήσετε κι εσείς την ελευθερία μου». Η αλήθεια είναι πως κανείς δεν αφήνει την πατρίδα του για πλάκα. Στα μάτια του καθενός η πατρίδα του είναι η ομορφότερη του κόσμου. Για να την αφήνει, άρα, υπάρχει κάποιος λόγος. Όμως, την ίδια ώρα υπάρχουν και κανόνες...
Οι κανόνες λένε πως πρόσφυγας και μετανάστης δεν είναι το ίδιο. Πρόσφυγας είναι κάποιος που αναγκάζεται να εγκαταλείψει τη χώρα του εξαιτίας πολιτικής, εθνικής, φυλετικής και θρησκευτικής δίωξης ή επειδή κινδυνεύει στη χώρα του λόγω πολέμου ή γενικευμένης βίας. Μετανάστες είναι όσοι εγκαταλείπουν τη χώρα τους προσπαθώντας να βρουν εργασία και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Οι κανόνες λένε πως ο πρόσφυγας δικαιούται διεθνούς προστασίας, ενώ ο μετανάστης όχι.
Ναι, δεν είναι δίκαιο. Αλλά μήπως σ' αυτόν τον κόσμο υπάρχει δικαιοσύνη; Αν υπήρχε, δε θα υπήρχε μετανάστευση. Γιατί δε θα γίνονταν πόλεμοι και γιατί όλοι θα είχαν μια ευκαιρία αξιοπρεπούς διαβίωσης στον τόπο τους. Επιπλέον, αν υπήρχε δικαιοσύνη, τότε οι χώρες που πλουτίζουν από την παραγωγή και το εμπόριο όπλων θα είχαν αυξημένες υποχρεώσεις προς τους ανθρώπους και τους λαούς που καταστρέφουν...
