Είναι πράγματι η πρώτη φορά που η ευρωπαϊκή πολιτική της άτεγκτης λιτότητας συνδέεται ευθέως με τις απόπειρες αυτοκτονίας των πολιτών της ευρωζώνης.
Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε από πανεπιστήμια του Πόρτσμουθ και της Βιέννης - με επικεφαλής τον Έλληνα με καταγωγή από τη Χερσόνησο του Ηρακλείου Νικόλαο Αντωνακάκη και το Βρετανό καθηγητή Άλαν Κόλινς - όλο και περισσότεροι άνδρες από τις πιο φτωχές χώρες της ευρωζώνης επιχειρούν να αυτοκτονήσουν υπό το βάρος μιας "ανεστραμμένης καθημερινότητας".
Η έρευνα αφορά τις συνέπειες που έχει η κρίση στις χώρες που έχουν επηρεαστεί περισσότερο από αυτή, όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία. Σύμφωνα με αυτήν, τα ποσοστά μείωσης του ρυθμού ανάπτυξης του ΑΕΠ είναι ανάλογα με αυτά των αυξήσεων των αυτοκτονιών. Για κάθε 1% μείωση του ρυθμού ανάπτυξης του ΑΕΠ υπάρχει 0,9% αύξηση των ανθρώπων που επιχειρούν να αυτοκτονήσουν. Αυτό αντιστοιχεί, για παράδειγμα, σε περίπου 6.000 αυτοκτονίες στην περιφέρεια της ευρωζώνης το έτος 2011-2012.
Θύματα οι άνδρες
Πιο αναλυτικά, στο έτος 2011-2012 υπήρξαν:
- 580 αυτοκτονίες ανδρών ηλικίας 10-24, αύξηση κατά 1,6%
- 2.995 αυτοκτονίες ανδρών ηλικίας 25-44, αύξηση κατά 1,4%
- 765 αυτοκτονίες ανδρών ηλικίας 45-64, αύξηση κατά 0,4%
- 1.725 αυτοκτονίες ανδρών ηλικίας 65-89, αύξηση κατά 1,3%
Παρόλο που τη συγκεκριμένη χρονιά η ηλικιακή ομάδα μεταξύ 25-44 παρουσίασε τα μεγαλύτερα ποσοστά αυτοκτονίας, στο σύνολο της πενταετίας 2009-2014 αυτοί που διατηρούν τα αρνητικά πρωτεία στη σχετική λίστα είναι οι πιο μεγάλη σε ηλικία. Υπολογίζεται πως 4.555 άνδρες μεταξύ 65-89 ετών αυτοκτόνησαν κατά τη διάρκεια της πενταετίας. Η έρευνα του κ. Αντωνακάκη και του κ. Κόλινς συνδέουν άμεσα τα αυξημένα αυτά ποσοστά με τα μέτρα λιτότητας και τις δημοσιονομικές προσαρμογές των τελευταίων ετών.
«Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν άμεση σύνδεση μεταξύ των ποσοστών αυτοκτονίας και των οικονομικών πολιτικών, ενώ γεννούν μεγάλα ερωτηματικά για το αν πρέπει να συνεχιστεί παρατεταμένα η δημοσιονομική λιτότητα. Τα μεγάλα ποσοστά ανεργίας, ειδικά στους νέους, είναι επίσης ένας παράγοντας που έχει επιδεινώσει την κατάσταση στην περιφέρεια της ευρωζώνης», τόνισε ο Έλληνας γιατρός σε δηλώσεις του.
«Την ώρα που οι πολιτικοί στην ευρωζώνη έχουν εστιάσει στην οικονομική πολιτική, εφαρμόζοντας σκληρά μέτρα, παραμελούν τα προβλήματα και τις ανισότητες που υπάρχουν στο χώρο της υγείας» προσέθεσε.
Ζοφερή πρόβλεψη
Τα μέτρα λιτότητας στις χώρες της Ε.Ε., όπου εφαρμόστηκαν, οδηγούν σε αύξηση των αυτοκτονιών, όπως παρατηρεί ο Έλληνας ερευνητής, που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για αύξηση των περιστατικών στα χρόνια που έρχονται. «Τα μέτρα λιτότητας που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα και σε τέσσερις άλλες περιφερειακές χώρες της ευρωζώνης (Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία και Ιταλία), πέραν των οικονομικών επιπτώσεων, επηρέασαν την ψυχολογική κατάσταση των ανθρώπων οδηγώντας σε αυτοκτονίες, με εκείνες των ανδρών και των νέων να σημειώνουν μεγαλύτερη αύξηση, και αυτό δεν μπορεί να συνεχίζεται επ' αόριστον, χωρίς καμιά προστασία για τους ανθρώπους», προειδοποιεί στη βάση των αποτελεσμάτων νέας έρευνάς του (που πραγματοποίησε με τον καθηγητή Alan Collins) ο Έλληνας ερευνητής Νικόλαος Αντωνακάκης, σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, στη Βιέννη.
Η έρευνα του Έλληνα ερευνητή - ο οποίος είναι επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Portsmouth και αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Webser της Βιέννης - είναι από τις πρώτες που εξετάζει τις άμεσες συνέπειες της δημοσιονομικής λιτότητας σε ποσοστά αυτοκτονιών, στην ομάδα αυτή των περιφερειακών χωρών της ευρωζώνης που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση, και λαμβάνει υπόψη της τα μέτρα λιτότητας με διαφορετικούς κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, όπως μειώσεις των κυβερνητικών δαπανών, έλλειμμα, αυξήσεις φόρων.
Βαρύ τίμημα: Το ΑΕΠ της χώρας συνδέεται με τις αυτοκτονίες
Όπως αναφέρει ο Νικόλαος Αντωνακάκης, αύξηση των αυτοκτονιών εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της πτώσης του ρυθμού του ΑΕΠ, με κάθε μείωση κατά μία εκατοστιαία μονάδα στο ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ στις χώρες αυτές να έχει προκαλέσει 0,9% αύξηση σε ποσοστά αυτοκτονιών σε όλες τις ηλικίες, που ισοδυναμεί με πάνω από 6.000 αυτοκτονίες συνολικά κατά την περίοδο 2011-2012.
Προσθέτει δε πως, όταν πρόκειται μόνο για περικοπές δαπανών, ο ανδρικός πληθυσμός που επλήγη σοβαρότερα είναι ηλικίας μεταξύ 65 και 89 ετών, και συγκεκριμένα 2.325 άνδρες σε αυτή την ηλικιακή ομάδα έχουν αυτοκτονήσει στο διάστημα 2011-2012 ως απόρροια της δημοσιονομικής λιτότητας (περικοπές συντάξεων και μισθών), ενώ στα πέντε χρόνια εφαρμογής της (2009-2014) εκτιμάται ότι υπήρξαν 4.555 αυτοκτονίες στους άνδρες στην ηλικιακή κατηγορία 65-89 ετών.
Σύμφωνα με τον ίδιο, τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι η ανεργία είναι η κύρια αιτία των αυτοκτονιών, με δεύτερη αιτία τη δημοσιονομική λιτότητα, και τις δύο να αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους, ενώ ιδιαίτερα ανησυχητική είναι, όπως τονίζει, η σημαντική άνοδος της ανεργίας των νέων στην περιφέρεια της ζώνης του ευρώ, η οποία οδηγεί σε δραματική αύξηση των αυτοκτονιών στον ανδρικό πληθυσμό στις ηλικίες μεταξύ 10-24 ετών, όπου αυξάνεται κατά 1,6% σε κάθε μείωση κατά μία μονάδα στο ΑΕΠ.
Μέτρα ισχυρότερης κοινωνικής προστασίας το αντίδοτο
Το θετικό αποτέλεσμα της έρευνας είναι, όπως παρατηρεί ο ίδιος, η διαπίστωση ότι οι αρνητικές επιπτώσεις της οικονομικής ύφεσης και της δημοσιονομικής πολιτικής θα μπορούσαν να μετριαστούν με την υιοθέτηση αναδιανεμητικών πολιτικών και επενδύοντας σε ορισμένα συγκεκριμένα στοιχεία ισχυρότερης κοινωνικής προστασίας στην περιφέρεια της ευρωζώνης.
Κατά την άποψή του, αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό, γιατί αυτά τα αποτελέσματα έχουν πολύ σοβαρές επιπτώσεις στη χάραξη οικονομικής πολιτικής και θέτουν ουσιαστικά ζητήματα σχετικά με την παρατεταμένη εφαρμογή δημοσιονομικής λιτότητας χωρίς κάποια δίχτυα ασφάλειας.
Προειδοποίηση για τα επόμενα χρόνια αν συνεχιστούν τα μέτρα λιτότητας
Όπως διευκρινίζει ο Νικόλαος Αντωνακάκης, ο ίδιος και ο καθηγητής Collins έχουν καλέσει στο παρελθόν τις κυβερνήσεις και τους οργανισμούς να βρουν τρόπους για να δοθεί λύση στο πλήγμα που δέχονται οι άνθρωποι από τις σκληρές οικονομικές περικοπές, όταν πέρυσι είχαν δημοσιεύει έρευνα η οποία διαπίστωνε πως οι περικοπές δαπανών στην Ελλάδα είχαν προκαλέσει δραματική αύξηση των αυτοκτονιών των ανδρών.
Ο Έλληνας ερευνητής, σημειώνοντας ότι για τις έρευνες χρησιμοποιούνται τα επίσημα στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας που τα τελευταία είναι εκείνα πριν από δύο έως τρία χρόνια, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για το 2015 και για τα επόμενα χρόνια, σε περίπτωση συνέχισης των μέτρων λιτότητας.
Γιώργος Σαχίνης
