Κυβέρνηση εθνικής ενότητας-εθνικής συνεννόησης ή κάλπη; Το δίλημμα πλανάται εδώ και καιρό στο μυαλό του Αλέξη Τσίπρα, αλλά και στα γραφεία και στους διαδρόμους του Μαξίμου, με τον πρωθυπουργό να δείχνει πως έχει κατασταλάξει πλέον στην απάντηση.
Η απάντηση στο δίλημμα είναι πρόωρες εκλογές, που δείχνουν να "κλειδώνουν" για την 8η Νοεμβρίου, πριν τις οποίες θα προηγηθεί ένα θερμό πολιτικό τρίμηνο, με τρία σημεία αναφοράς: Το κλείσιμο ή πιο σωστά την οριστική επισφράγιση της συμφωνίας, το ξεκαθάρισμα λογαριασμών στο εσωτερικό πεδίο του ΣΥΡΙΖΑ και την έναρξη της συζήτησης για την αναδιάρθρωση του χρέους...
Ουσιαστικά το παραπάνω τρίπτυχο, στο οποίο θα κινηθεί παράλληλα το επόμενο διάστημα ο πρωθυπουργός, μαρτυρά τη διάθεση του Αλέξη Τσίπρα να αναλάβει την πρωτοβουλία των πολιτικών κινήσεων. Να ακολουθήσει δηλαδή μια επιθετική πολιτική τακτική.
Αντιλαμβανόμενος ότι μια παθητική και αναβλητική εκ μέρους του στάση θα κινδύνευε να τινάξει στον αέρα αφενός την κινούμενη σε τεντωμένο σχοινί υπόθεση της συμφωνίας και την ήδη δοκιμαζόμενη, λόγω των τραπεζικών περιορισμών, αγορά, και αφετέρου το ίδιο το εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, όπου είναι προφανές πως δεν μπορεί να συνεχιστεί η σημερινή παράδοξη πολιτικά εσωκομματική εικόνα του ανοιχτού σκληρού αντάρτικου προς την κομματική ηγεσία δίχως συνέπειες...
Μαραθώνιος
Κινούμενος στην επιθετική αυτή φιλοσοφία, ο Αλέξης Τσίπρας ξεκινά έναν πολιτικό μαραθώνιο στο εσωτερικό και στο εξωτερικό πεδίο, με καταληκτικό ορίζοντα την 8η Νοεμβρίου, όταν και με βάση τις πληροφορίες η χώρα θα οδηγηθεί σε πρόωρες κάλπες.
Ο μαραθώνιος ξεκινά πάντως από σήμερα και δη από τα εσωκομματικά... Στις 5 το απόγευμα έχει προγραμματιστεί συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, όπου το «παρών» δεν αποκλείεται να δώσει και ο ίδιος ο κ. Τσίπρας.
Η ατζέντα της συνεδρίασης είναι ούτως ή άλλως δύσκολη, καθώς η Πολιτική Γραμματεία καλείται να προχωρήσει στην αποτίμηση των τελευταίων εξελίξεων στο εσωτερικό του κόμματος, μετά και τις δύο τελευταίες ψηφοφορίες στη Βουλή, κατά τις οποίες πολλοί βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ καταψήφισαν τα προαπαιτούμενα μέτρα.
Εφόσον τελικά παρευρεθεί ο πρωθυπουργός, το θερμόμετρο αναμένεται να ανέβει κατακόρυφα στη συνεδρίαση, μιας και δεν αποκλείεται να έχουμε ένα πρώτο στίγμα για το ξεκαθάρισμα λογαριασμών στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, που είναι αδύνατο να μη συμβεί στο προσεχές διάστημα. Το ξεκαθάρισμα λογαριασμών βεβαίως δε θα πρέπει να αναμένεται πριν τα μέσα του επόμενου μήνα.
Ο Αλέξης Τσίπρας και το στενό επιτελείο του έχουν χαράξει ως πρωταρχικό στόχο να σφραγιστεί οριστικά η συμφωνία με τους πιστωτές στις 18 Αυγούστου. Στόχος είναι η συμφωνία να ψηφιστεί από την ολομέλεια της Βουλής στις 18 Αυγούστου, μετά το πέρας της οποίας θα έρθει πλέον η ώρα των αποφάσεων για τους «αντάρτες».
Η ρήξη
Αν και στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν ιδιότυποι όροι κομματικής λειτουργίας, εκτιμάται κατά κόρον πως εκ των πραγμάτων ο πρωθυπουργός θα πάει στη ρήξη με την «Αριστερή Πλατφόρμα» και άλλους μεμονωμένους «αντάρτες» βουλευτές.
Για αρκετούς μάλιστα, ο πρωθυπουργός δε θα αποφύγει τη διαγραφή από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ των 30 και πλέον βουλευτών, εάν μετά το διπλό «όχι» στις ψηφοφορίες των προαπαιτούμενων της συμφωνίας καταψηφίσουν στις 18 Αυγούστου και το νέο πρόγραμμα.
Άλλωστε, μπορεί στο περιβάλλον περί του Αλέξη Τσίπρα ή στο λεγόμενο προεδρικό πυρήνα του ΣΥΡΙΖΑ να κρατιούνται χαμηλοί σχετικά τόνοι απέναντι σε όσους καταψηφίζουν στις κρίσιμες ψηφοφορίες, ωστόσο αυτό δε σημαίνει πως το κλίμα δεν παραπέμπει σε καζάνι που βράζει.
Οι προεδρικοί βράζουν, βλέποντας από την πλευρά τους και μια σταθερά κλιμακούμενη εσωκομματική αντιπολιτευτική τακτική από τον Παναγιώτη Λαφαζάνη και τα άλλα στελέχη της αντάρτικης γραμμής...
Για τον προεδρικό πυρήνα η κινητικότητα αυτή των Λαφαζανικών έχει να κάνει με το ενδεχόμενο των πρόωρων εκλογών και το φόβο τους - όπως υπογραμμίζουν οι προεδρικοί - πως θα μείνουν εκτός λίστας από τον πρωθυπουργό...
Βεβαίως, το σενάριο στέκει και παραστέκει. Όμως οι εκλογές δε θα πρέπει να αναμένονται τόσο άμεσα, όσο εκτιμούν οι Λαφαζανικοί.
Πιθανή ημερομηνία των εκλογών: Η ημερομηνία της 8ης Νοεμβρίου
Με βάση αποκαλυπτικά χθεσινά δημοσιεύματα, ως πιθανότερη ημερομηνία φαντάζει η 8η Νοεμβρίου. Και αυτό γιατί ο Αλέξης Τσίπρας δε θέλει να αποδειχθεί ανακόλουθος στα όσα έχει δεσμευτεί απέναντι τόσο στους δανειστές, όσο και στα κόμματα της αντιπολίτευσης. Τα τελευταία - θυμίζουμε - αποτελούν τον καταλυτικό κρίκο για τη βήμα προς βήμα επισφράγιση της συμφωνίας που κλείστηκε στην προ λίγου καιρού Σύνοδο Κορυφής.
Τι εννοούμε; Από την προηγούμενη εβδομάδα έγινε γνωστό ότι η Ευρώπη, μέσω του προέδρου της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και του προέδρου του Γιούρογκρουπ Γέρουν Ντάισελμπλουμ, διαμήνυσε στο Μαξίμου να ξεχάσουν πρόωρες εκλογές ως το Νοέμβριο. Και από εκεί και μετά μπορεί η κυβέρνηση και προσωπικά ο πρωθυπουργός να κάνει ό,τι θέλει.
Τα γράψαμε, τα εξηγήσαμε αναλυτικά σε αποκαλυπτικό δημοσίευμά μας στις αρχές της περασμένης εβδομάδας. Οι προειδοποιήσεις Τσίπρα για κάλπες ακόμα και μέσα στον Αύγουστο προσέκρουσαν σε... ύφαλο της Κομισιόν και του Eurogroup, είχαμε γράψει χαρακτηριστικά, και επισημάναμε:
Τόσο ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, όσο και ο πρόεδρος του Eurogroup Γέρουν Ντάισελμπλουμ φέρονται να διεμήνυσαν στον Αλέξη Τσίπρα να ξεχάσει κάθε σκέψη για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες, τουλάχιστον ως τα τέλη Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου.
Ευρωπαίοι: «Ροκάνισμα χρόνου τέλος, βιαστείτε...»
Ο χρόνος τρέχει και δεν υπάρχει η παραμικρή δυνατότητα επιπλέον ροκανίσματός του, καθώς πρέπει να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες μέχρι την έναρξη του τρίτου προγράμματος διάσωσης της Ελλάδας μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης, του ESM. Δεν είναι μόνο η ψήφιση των προαπαιτούμενων από την Ελληνική Βουλή και η έναρξη των σχετικών διαπραγματεύσεων για το κλείσιμο του πακέτου, αλλά και οι δανειακές υποχρεώσεις του Αυγούστου, που πρέπει να καταβληθούν.
Ακολούθως, πρέπει να ολοκληρωθεί η πρώτη αξιολόγηση από τους εκπροσώπους των τεχνικών κλιμακίων των θεσμών, να προχωρήσει το θέμα της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών και να πέσει βεβαίως στο τραπέζι το θέμα της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, όποια μορφή και αν πάρει τελικά αυτό. Είτε εκείνο του «κουρέματος», όπως επιμένει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, κάτι μάλλον απίθανο με δεδομένες τις επίμονες αρνήσεις της Γερμανίας, είτε το πιο ανώδυνο, αλλά ελάχιστα έως απίθανα αποτελεσματικό, της επιμήκυνσης και της μείωσης των επιτοκίων.
Η ολοκλήρωση αυτών των διαδικασιών έως ότου μπει και το ΔΝΤ στο πακέτο θα απαιτήσει χρόνο, που εκτιμάται σε τρεις τουλάχιστον μήνες, γεγονός που αποκλείει σε αυτό το διάστημα πολιτικές αναταράξεις.
Προειδοποιήσεις
Και για να μην υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία όσον αφορά στις προθέσεις των Ευρωπαίων, ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι φέρονται ότι διεμήνυσαν στον Αλέξη Τσίπρα ότι δεν πρέπει να υπολογίζει σε μια νέα αποτελεσματική στήριξη από αυτούς, που πήραν την ελληνική υπόθεση στα χέρια τους, στην περίπτωση που η χώρα βυθιστεί σε μια δίνη πολιτικής αστάθειας.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι μέχρι το Νοέμβρη η Ευρώπη δε θέλει ούτε καν να σκέφτεται το ενδεχόμενο η ελληνική κυβέρνηση να προσφύγει στις κάλπες, αφήνοντας ανοικτό όμως το περιθώριο από εκεί μετά.
Το δάνειο-«γέφυρα»
Εκτός από όλα αυτά που θεωρούνται ως «προαπαιτούμενα» της διαδικασίας, υπάρχει και ένα ακόμη. Κανείς δε θέλει να χάσει τα χρήματά του μέσα από το δάνειο-«γέφυρα» ύψους 6,17 δισ., το οποίο εκταμιεύτηκε τη Δευτέρα και έχει περιθώριο αποπληρωμής τρεις μήνες, μέσα από τα κονδύλια του επόμενου δανείου, το οποίο θα χορηγηθεί από τον ESM. Άλλωστε, για το λόγο αυτό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θεσπίσει και δικλίδες ασφαλείας, ώστε να πειστούν οι χώρες που δεν ήθελαν να δώσουν τη χρηματοδοτική ανάσα στην Ελλάδα μέσω της περίφημης πια «γέφυρας» και να διασφαλιστούν ότι θα πάρουν τα χρήματά τους πίσω.
Ξεκάθαρος ως προς αυτό ήταν και στις αρχές της εβδομάδας ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις, ο οποίος, αφού προειδοποίησε την Αθήνα να μην καθυστερήσει να υιοθετήσει τις μεταρρυθμίσεις στις οποίες δεσμεύτηκε, επισημαίνοντας ότι, αν συμβεί κάτι τέτοιο, δε θα αποδεσμευτούν πόροι, ξεκαθάρισε ότι «στη χειρότερη περίπτωση» η Ε.Ε. θα παρακρατήσει την πληρωμή πόρων προς την Ελλάδα από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, αν η Αθήνα δεν τηρήσει τις δεσμεύσεις της και δεν αποπληρώσει το έκτακτο δάνειο.
Πέραν των διαβεβαιώσεων που φέρεται να έδωσε ο πρωθυπουργός στους πιστωτές, πως δε θα πάει σε πρόωρες εκλογές πριν το Νοέμβριο, ανάλογες δεσμεύσεις έχει δώσει και προς τους άλλους πολιτικούς αρχηγούς, τους οποίους έχει διαβεβαιώσει κατ' επανάληψη πως δεν πρόκειται να τους αιφνιδιάσει με κινήσεις όπως η προκήρυξη εκλογών μέσα στο Σεπτέμβριο.
Τα 2 «όπλα»
Ο τρίτος λόγος για τον οποίο το σενάριο της μη πρόωρης κάλπης πριν το Νοέμβριο μοιάζει πολύ λογικό έχει να κάνει με πολιτική στρατηγική. Ο πρωθυπουργός και οι συνεργάτες του δε θέλουν να πάνε σε πρόωρες εκλογές, αν προηγουμένως δεν έχει εξασφαλιστεί η έναρξη της συζήτησης για την αναδιάρθρωση του χρέους (π.χ. την επιμήκυνση και τη μείωση του επιτοκίου), με τη δέσμευση ότι και μετά τις εκλογές θα συμβάλει αποφασιστικά στο να συνεχιστεί απρόσκοπτα η εφαρμογή των συμφωνηθέντων.
Περιττό βεβαίως να σημειώσουμε το πόσο σημαντικό για τον Αλέξη Τσίπρα στην περίπτωση επικείμενης εκλογικής μάχης θα ήταν το να έχει μέσα στην πολιτική φαρέτρα του το «όπλο» της έναρξης της συζήτησης για την αναδιάρθρωση του χρέους.
Στον παραπάνω καμβά που σκιαγραφεί το γιατί ο Αλέξης Τσίπρας προσανατολίζεται για εκλογές όχι πριν τις αρχές Νοεμβρίου, θα πρέπει να προστεθεί ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο: η υψηλή δημοφιλία την οποία εξακολουθεί να απολαμβάνει ο πρωθυπουργός.
Στο επιτελείο του πρωθυπουργού έχουν και δημοσκοπική εικόνα, που δείχνει ότι ο ίδιος διατηρεί μέχρι στιγμής ατόφιο πολιτικό κεφάλαιο και ότι μπορεί να κάνει πολιτικούς ελιγμούς στη συνέχεια για να εξασφαλίσει συμμαχίες που εγγυώνται και την τριετή πορεία του προγράμματος.