Πολιτισμός: Από τον χωρίς περιεχόμενο εντυπωσιασμό στον Εκσυγχρονισμό της Παράδοσης

Δημοτικές
Πολιτισμός: Από τον χωρίς περιεχόμενο εντυπωσιασμό στον Εκσυγχρονισμό της Παράδοσης

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Στον σημερινό κόσμο της άκρατης παγκοσμιοποίησης που δονεί τον πλανήτη, όπου οι λαοί είναι αντιμέτωποι με δραματικές πολιτισμικές - και σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ακόμη και βιολογικές - προκλήσεις, είναι επιτακτική η ανάγκη επικαιροποίησης του ζητήματος της διάσωσης της πολιτιστικής μας μνήμης και κληρονομιάς.

* Γράφει ο Νίκος Κατζηλάκης

Ο κοινωνιολόγος -  παρατηρητής μπορεί εύκολα να διακρίνει μια τάση αποκοπής σημαντικού μέρους της νέας γενιάς  από αυτόν τον πλούτο λόγω και των καθημερινών ερεθισμάτων που λαμβάνει μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, και της απολυτότητας της παγκοσμιότητας των επικοινωνιών στην κατεύθυνση του αγγλοσαξονικού, κυρίως,  προτύπου.

Και ενώ είναι θεμιτή η προσαρμογή στα νέα δεδομένα του «παγκόσμιου χωριού», μιας και ο ελληνισμός ανέκαθεν είχε την ικανότητα να υιοθετεί αλλογενή πολιτισμικά στοιχεία, και να τα εργαλειοποιεί στη δημιουργία καινοτόμων για την εκάστοτε εποχή πολιτισμικών συνθέσεων, η σημερινή ισοπεδωτική πολιτισμικά παγκοσμιοποίηση,  δυνητικά μπορεί να έχει ιδιαίτερα αρνητικό αντίκτυπο στην επιβίωση της ιδιαιτερότητας και ταυτότητας ενός λαού. Συνοπτικά δηλ., να αποκηρύξει το καλώς εννοούμενο εντόπιο «χωριό» του, με το όποιο ιστορικό και πολιτισμικό βάρος, για χάρη του επιφανειακού και αμνησιακού «παγκόσμιου χωριού».

Υπό αυτό το πρίσμα, πολιτισμός δεν δύναται να νοείται η χωρίς περιεχόμενο υιοθέτηση αλλογενών πολιτιστικών στοιχείων στα πλαίσια 4 τοίχων ενός κτηρίου, ούτε να αναφέρεται ως προνόμιο μιας δεξαμενής ανθρώπων που έχουν την τύχη να απολαμβάνουν περισσότερων ερεθισμάτων λόγω ενασχόλησης ή οικονομικής ευχέρειας  να ταξιδέψουν.

Αντίθετα, πολιτισμός θα πρέπει να νοείται η διαρκής αναζήτηση οδών «εκσυγχρονισμού» της πολιτιστικής κληρονομιάς, χρησιμοποιώντας, τα «εργαλεία» που παρέχει η ίδια η παγκοσμιοποίηση, όπως οι τεχνολογικές καινοτομίες, σε συνδυασμό με μια δέσμη πρωτοβουλιών, δράσεων, και εκδηλώσεων που θα έχουν ως τελικό αποτέλεσμα την ανανέωση ή αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος της νέας γενιάς για τον γηγενή πολιτιστικό και πολιτισμικό πλούτο του νησιού και της χώρας μας γενικότερα. Με αυτό τον στόχο, το  Ηράκλειο πρέπει και μπορεί να γίνει ένα «πολιτιστικό εργοτάξιο», λ.χ. με διενέργεια διεθνών συνεδρίων με επίκεντρο την επιβίωση της πολιτιστικής κληρονομιάς στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, τη δημιουργία Ακαδημίας Λαϊκών Τεχνών, τη σύσταση καλλιτεχνικών εργαστηρίων με επίκεντρο τον καλλιτεχνικό πειραματισμό πάνω σε παραδοσιακές τέχνες και τεχνοτροπίες, και διερεύνηση νεών καλλιτεχνικών τάσεων βασισμένων σε αυτές. Παράλληλα, ο Δήμος σαν Θεσμός, έχει τη δυνατότητα να συνάψει συνεργασίες με ελληνικούς και διεθνείς καλλιτεχνικούς οργανισμούς και μουσεία για την εκπαίδευση του στελεχιακού δυναμικού των εργαστηρίων και την μεταφορά τεχνογνωσίας πάνω στο αντικείμενο, με το τελικό πολιτιστικό προϊόν να προωθείται μέσω καλλιτεχνικού Φεστιβάλ ενώ μέσω και της τεχνολογίας, να εισέρχεται στην καθημερινότητα της νέας γενιάς.   

Φυσικά, βασική παράμετρος επίτευξης των ανωτέρω, είναι η ύπαρξη βασικών πολιτιστικών υποδομών σε μια πόλη σαν το Ηράκλειο, όπου παρά τον πακτωλό χρήματων για την κατασκευή του «Πολιτιστικού Κέντρου», δυστυχώς διαπιστώνονται βασικότατες ελλείψεις, μιας και δεν υπάρχουν εκθεσιακοί χώροι και καλλιτεχνικά εργαστήρια, ενώ δυστυχώς, οι αίθουσες που σήμερα χρησιμοποιούνται για παραστάσεις δεν δημιουργήθηκαν για αυτόν τον σκοπό – με εξαίρεση την αίθουσα όπερας, που προορίζεται όμως επίσης για πολλαπλές χρήσεις και για παραγωγές ιδιαίτερα μεγάλης κλίμακας. Σε αυτό το σημείο λοιπόν, πρέπει να σημειωθεί ότι είναι επιτακτική η ανάγκη για νέα μελέτη για τη χρησιμότητα των εσωτερικών χώρων του Πολιτιστικού, και για δημιουργία πολιτιστικών υποδομών στην πολεοδομική καρδιά της πόλης, όπως λ.χ. ένα Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, μια σύγχρονη Πινακοθήκη, και ένα κανονικό Δημοτικό Θέατρο για όλον τον χρόνο, τα οποία σε συνδυασμό με την Βικελαία θα μετασχηματίσουν άρδην το ιστορικό κέντρο και θα του προσδώσουν νέα, ποικιλοτρόπως αξιοποιήσιμη, ταυτότητα.  

Ταυτόχρονα, οι περιαστικές περιοχές και η ενδοχώρα του Δήμου δεν μπορεί να μένει αποκομμένη από την πολιτιστική δραστηριότητα. Είναι εφικτό, με απλές κινήσεις σε συνεργασία με το καλλιτεχνικό δυναμικό της πόλης, να δρομολογηθούν θεσμοί όπως το «Περιαστικό Θέατρο» και η ενθάρρυνση ή διοργάνωση εκδηλώσεων σε κάθε δημοτικό Διαμέρισμα.  

Σε ένα δεύτερο επίπεδο, είναι σημαντικότατη η αναβάθμιση της αισθητικής του δημόσιου χώρου, και η διαρκής «εκπαίδευση» του δημότη στο κάλλος, μέσω μιας αυτοχρηματοδοτούμενης Δημοτικής σχολής Καλών Τεχνών και προκήρυξης καλλιτεχνικών διαγωνισμών ώστε να πλαισιωθεί το ιστορικό κέντρο σε πρώτη φάση, από υψηλής αισθητικής στάθμης έργα Τέχνης. Η αισθητική δεν δύναται να αναφέρεται ως μια επιφανειακή συνθήκη. Σε συνδυασμό με μια συνεκτική πολιτιστική πολιτική, είναι απαραίτητο στοιχείο διάπλασης της σκέψης, και του ανοίγματος των οριζόντων των συμπολιτών μας, έχοντας σαφέστατο πολιτικό αντίκτυπο, αλλά λειτουργώντας και ως απαραίτητο στοιχείο στη διαδικασία σεβασμού του δημοσίου χώρου και της αλλαγής νοοτροπίας στην καθημερινότητα μας.    

Εν κατακλείδι, επιτυχημένη πολιτιστική πολιτική δεν μπορεί να θεωρείται η διενέργεια μια εκδήλωσης χωρίς περιεχόμενο και πυξίδα, αποκομμένο από βασικά στοιχεία εντοπιότητας, ούτε οι εκδηλώσεις που διενεργούνται για προεκλογικούς λόγους εντυπωσιασμού, με την πλειοψηφία των δημοτών ουσιαστικά αποκλεισμένο από το γίγνεσθαι.

Προσωπικά κατέρχομαι σε αυτές τις εκλογές για την συνολική πραγμάτωση ή δρομολόγηση του ανωτέρω πολιτιστικού οράματος, έχοντας γνώση, ότι είναι απολύτως εφικτή η πραγμάτωση του, εφ’ όσον υπάρχει μεράκι, ικανότητα, και  ουσιαστική στήριξη από την Δημοτική Αρχή, μέσω και της αλλαγής της νοοτροπίας των Αρχόντων της πόλης, ως προς το «μη εμπορικού» ψηφοθηρικά αντικειμένου του Πολιτισμού.  

* Ο κ. Νίκος Κατζηλάκης είναι υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος με το ψηφοδέλτιο «ΣυνΠραξη Δημοτών – Άμεση Δημοκρατία»

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News