Γράφει η Καδιανή Βελιγραντάκη*
Με λίγες λέξεις περιέκλεισε το νόημα της έλλειψης του πιο σημαντικού αγαθού μετά την αναγκαιότητα της επιβίωσης του ανθρώπου. Οφείλω βέβαια εδώ να τονίσω ότι για ορισμένους από μας, «τους ταμένους» ο πολιτισμός, η ανάσα της τέχνης είναι η αιτία κι η αφορμή της επιβίωσης μας.
Είχα την τύχη να μεγαλώσω τη δεκαετία του ’80 τότε που στο Ηράκλειο είχαμε δήμαρχο τον Μανόλη Καρέλλη· σ’ ένα οικογενειακό περιβάλλον που μας καλλιεργούσε τον πολιτισμό των μεγάλων πνευμάτων του Μ. Χατζιδάκι, του Θόδωρου Αντωνίου, του Μίκυ Θεοδωράκη κ.ά. Γνώρισα το μεγαλείο της ελληνικής πολιτιστικής ταυτότητας ακούγοντας τη μουσική, διαβάζοντας Ελύτη, Σεφέρη κ.α., γνωρίζοντας το έργο του Νίκου Καζαντζάκη και σαν θεατής είδα μεγάλες θεατρικές παραγωγές – ποιος θα ξεχάσει τον μεγάλο Μάνο Κατράκη σαν Καπεταν Μιχάλη;- κι ακούγοντας ατέλειωτες συζητήσεις απ’ τους γονείς μου, τους θείους μου και τους φίλους τους που έδιναν το «είναι» τους για να έρθει η αλλαγή που όλοι περιμέναμε…Τότε πρότειναν και μελετούσαν ιδέες και οράματα για τη Μουσική Ακαδημία με τους μεγάλους Μ. Χατζιδάκι και Θόδωρο Αντωνίου και είχαν γίνει σοβαρές μελέτες για την ανάπλαση του ιστορικού κέντρου του Ηράκλειου ώστε να διαφαίνεται το μινωικό στοιχείο-σήμα κατατεθέν- της πόλης.
Πώς μπορεί κάποιος επισκέπτης της πόλης να καταλάβει ο,τι εισέρχεται σε μία πόλη που στην ευρύτερη περιφέρεια της βρίσκεται το μεγαλύτερο και σπουδαιότερο κέντρο του πρώτου ευρωπαϊκού πολιτισμού, του μινωικού; Δεν υπάρχει αντίστοιχη εικόνα που να σε παραπέμπει στο μινωικό πολιτισμό εκτός από τα μαγαζιά με τα σουβενίρ και το αρχ. μουσείο, στην άκρη της πλατείας Ελευθερίας.
Γιατί –αν είναι δυνατόν-η Κνωσσός δεν είναι στην Unesco; Τι έργο έχουμε κάνει σ’ αυτή τη πόλη, που δυστυχώς δεν δικαιώνει το όνομα και την ιστορία της με την εικόνα που έχει τώρα;
Η πλατεία Ελευθερίας , δέσμια και «ελεύθερα» πολιορκημένη στις ορέξεις των εκάστοτε δημάρχων και των απευθείας αναθέσεων, κάθε 4ετία αντικατοπτρίζει την εικόνα της πιο άναρχης κουλτούρας μας. Και τα αντίστοιχα έργα ανάπλασης στο κέντρο; Που δεν τελειώνουν ποτέ; Με τα μπάζα δεξιά-αριστερά και τα παγκάκια τα φωτοβολταϊκά; Που είναι χρήσιμα φυσικά αλλά δεν είναι η ουσία για την ανάπτυξη του πολιτισμού. Φορτίζεις το κινητό σου και στοχάζεσαι κοιτώντας απέναντι τα μπάζα, τις σωλήνες και τα μπαζωμένα βαρέλια…αυτά βλέπω και σκέφτομαι τον Φρόιντ που χαρακτήριζε το δυτικό πολιτισμό, πηγή δυστυχίας…
Ο πολιτισμός γιατί δεν είναι για όλους; Χώρους διαθέτει ο δήμος και μάλιστα αρκετούς , να διαθέσει ώστε να γίνονται μαθήματα τέχνης ελεύθερα σε όλους τους πολίτες! Μαθήματα ζωγραφικής, μουσικής, χορού, αγγειοπλαστικής, γραφής , φωτογραφίας κ.α. Γιατί ο δήμος δεν στηρίζει τους νέους καλλιτέχνες; Απ’ ότι γνωρίζω στο υπόγειο του πολύκεντρου είχε γίνει μελέτη για στούντιο, για χώρους μαθημάτων, προβών κ.τλ. Γιατί δεν αξιοποιήθηκαν ποτέ; Και με το πολιτιστικό κέντρο, τι συμβαίνει; Δεν παράγεται και δεν εξαπλώνεται ο πολιτισμός με τις προσκλήσεις σε λίγους… Ας σοβαρευτούμε. Μπροστά δεν πάμε κοιτάζοντας «τα μαγαζάκια» μας· έχουμε ευθύνη κυρίως στα παιδιά, στη νέα γενιά. Θέλουμε να τους παραδώσουμε μία καλύτερη πόλη. Σεβαστή. Να νιώθουν υπερήφανα γι αυτήν.
Σαν εικαστικός νιώθω ταμένη σ’ αυτό που κάνω. Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς αυτό. Νιώθω ευθύνη απέναντι στο έργο μου, απέναντι στους μαθητές μου. Οι ρίζες μου και η καταγωγή μου με κάνουν να νιώθω υπερήφανη κι έχω χρέος να τη μεταδώσω.
Ν’ αγαπάς την ευθύνη. Να λες εγώ, μονάχος! Έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί , εγώ φταίω! Μ’ αυτά τα λόγια του μεγάλου Καζαντζάκη θέλω να σας πω ότι όλοι έχουμε ευθύνη αν δε πηγαίνει μπροστά ο τόπος μας. Καιρός να το αντιληφθούμε και να τολμήσουμε την αλλαγή. Η αλλαγή θα γίνει αν το πιστέψουμε. Εμείς, εσείς, μπορούμε να το κάνουμε πραγματικότητα γιατί μας αξίζει! Γίνεται να συνεργαστούμε όλοι μαζί για το Ηράκλειο; Ναι! Γίνεται!
*Η κ. Καδιανή Βελιγραντάκη είναι εικαστικός, εκπαιδευτικός, υποψήφια δημοτική σύμβουλος με το συνδυασμό «Συν Εργασία για το Ηράκλειο» με υποψήφιο δήμαρχο τον κ. Ευριπίδη Κουκιαδάκη.
