Περπατώντας στους δρόμους της πόλης μας συχνά συναντούμε δυσκολίες σε πολλά σημεία, ακόμη και εφόσον είμαστε αρτιμελείς: στενά και φθαρμένα πεζοδρόμια, παρκαρισμένα οχήματα, εμπόδια. Αν επεκτείνουμε τη σκέψη μας μπορούμε να φανταστούμε πόσο πολλαπλασιάζεται αυτή η δυσκολία όταν πρόκειται για ΑμΕΑ, ανθρώπους με ειδικές ανάγκες, που κινούνται με καροτσάκι ή τυφλούς.
Γράφει ο Γιώργος Αγριμανάκης *
Παραπονιόμαστε συχνά - δικαίως - για το πόσο δύσκολο είναι να αντιπαλέψουμε τη γραφειοκρατία των δημόσιων υπηρεσιών όταν χρειάζεται να πάμε πολλές φορές, να ανέβουμε και να κατέβουμε σκάλες, να μπούμε και να βγούμε από διάφορα γραφεία, αναζητώντας τη λύση. Φανταστείτε τον βαθμό της έντασης ενός αντίστοιχου προβλήματος για ένα άτομο με αναπηρία, τυφλό, κωφάλαλο ή με κινητικές δυσκολίες.
Από την άλλη η οικονομική δυσπραγία είναι κάτι που μας επηρεάζει όλους· φόροι, δημοτικά τέλη, χαμηλοί μισθοί, ανεργία, είναι πράγματα που γίνονται συχνά δυσβάσταχτα. Ας αναλογιστούμε πόσο ακόμη πιο δυσβάσταχτα γίνονται για ανθρώπους με ειδικές ανάγκες, οι οποίοι είναι συχνά παράλληλα άνεργοι, αν μάλιστα λάβουμε υπόψη ότι η Ελλάδα κατέχει τον υψηλότερο δείκτη ανεργίας των ατόμων με περιορισμό/αναπηρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πόσα όμως είναι τα άτομα με αναπηρία; Πόσοι δηλαδή από μας βρίσκονται στην κατάσταση που μόλις περιγράψαμε παραπάνω; Το ποσοστό φτάνει το 10% και περιλαμβάνει ανθρώπους με κινητικές διαταραχές, τυφλούς ή με σοβαρά προβλήματα όρασης, κωφούς ή βαρήκοους, κωφάλαλους, με ψυχικές ασθένειες, με νοητική υστέρηση και μαθησιακές δυσκολίες κ.ά., με αναπηρία εκ γενετής ή επίκτητη, αφανή ή εμφανή, μόνιμη ή παροδική.
Δέκα τοις εκατό λοιπόν. Το ποσοστό μας φαίνεται μεγαλύτερο από ότι υποπτευόμασταν και εύλογα γεννάται το ερώτημα: Πού είναι αυτοί οι άνθρωποι και δεν τους βλέπουμε; Η απάντηση είναι: Μα πώς να τους δούμε, εφόσον δεν έχουν τη δυνατότητα να βγουν έξω; Έξω στο δρόμο, στα εμπορικά καταστήματα, στην αγορά εργασίας, στις δημόσιες υπηρεσίες, στην κοινωνία;
Οι άνθρωποι με αναπηρία είναι άνθρωποι με αρετές, ικανότητες και ανάγκες, όπως και οι άνθρωποι χωρίς αναπηρία. Επίσης είναι οι συνάνθρωποί μας που στη συμπεριφορά μας απέναντί τους εκφράζεται ευθέως το επίπεδο της ευαισθησίας και του πολιτισμού μας ως κοινωνία. Όμως αποτελούν μέχρι τώρα μια ομάδα ατόμων σχετικά αποκλεισμένων από τον δημόσιο χώρο με όλες του τις έννοιες, μένοντας περιορισμένοι στη στενή αγκαλιά της οικογένειάς τους και των υπηρεσιών υγείας και εκπαίδευσης που είναι οι μόνοι χώροι που στην πράξη τους αποδέχονται όπως είναι.
Σύμφωνα με τον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας η «αναπηρία» είναι ένας όρος «ομπρέλα» ο οποίος εμπεριέχει τη «βλάβη» - το πρόβλημα στη λειτουργία του σώματος του ατόμου, τους «περιορισμούς στη δραστηριότητα» και τους «περιορισμούς στη συμμετοχή». Με βάση τα παραπάνω η αναπηρία δεν αποτελεί απλώς ένα πρόβλημα υγείας αλλά ένα σύνθετο φαινόμενο, που αντικατοπτρίζει την αλληλεπίδραση ανάμεσα στα χαρακτηριστικά του σώματος του ανθρώπου και τα χαρακτηριστικά της κοινωνίας στην οποία ζει. Έτσι, η υπέρβαση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία προϋποθέτει παρεμβάσεις για την απομάκρυνση περιβαλλοντικών και κοινωνικών εμποδίων.
Στην κατεύθυνση λοιπόν υλοποίησης τέτοιων παρεμβάσεων και υπερβάσεων, υπάρχουν φωτεινά παραδείγματα και καλές πρακτικές που μπορούν να καθοδηγήσουν τη δράση μας, η οποία θα πρέπει να κινηθεί σε τρεις κύριους άξονες: προσβασιμότητα, κοινωνική πολιτική και διοικητικές υποδομές στήριξης.
Το πρώτο και κύριο μέλημα είναι η προσβασιμότητα, με τις παραμέτρους της ευχέρειας μετακίνησης, της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και της διευκόλυνσης της επικοινωνίας. Στο πλαίσιο αυτό οι υποδομές και η καλλιέργεια οδηγικής παιδείας σε σχέση με τον σεβασμό στις ανάγκες των ΑμΕΑ είναι καίριας σημασίας. Ράμπες σε πεζοδρόμια, υπηρεσίες και καταστήματα, οδηγοί όδευσης τυφλών, επαρκής χώρος μετακίνησης αμαξιδίων στα πεζοδρόμια είναι πράγματα για τα οποία δεν θέλουμε να χρειάζεται να συζητάμε πια μετά από τέσσερα χρόνια. Επίσης νοηματική για κωφαλάλους και ήχος για τυφλούς είναι εργαλεία επικοινωνίας που χρειάζεται να ενσωματωθούν σε όλες τις δομές και τα ηλεκτρονικά μέσα του Δήμου.
Όσον αφορά το πλαίσιο μιας κοινωνικής πολιτικής με ευαισθησία και ρεαλισμό αλλά και με βάση την αρχή της ισότητας, η οποία επιτάσσει την αποφυγή εξομοίωσης διαφορετικών καταστάσεων, ο Δήμος έχει το περιθώριο να παρέχει ορισμένες οικονομικές ελαφρύνσεις σε αυτήν την ευάλωτη ομάδα του πληθυσμού όπως είναι η έκπτωση στο ΤΑΠ (τέλος ακίνητης περιουσίας) το οποίο χρεώνεται παγίως με τον λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος.
Επιπλέον, αναγκαία και πολύ σημαντική δράση είναι η ίδρυση ενός ειδικού γραφείου εξυπηρέτησης για ΑμΕΑ στο κέντρο του Ηρακλείου. Ενός χώρου δηλαδή σχεδιασμένου με προδιαγραφές συναλλαγής με άτομα με ειδικές ανάγκες (πρόσβαση με φαρδιά πεζοδρόμια με ράμπες και οδηγούς όδευσης για τυφλούς, γκισέ σε κατάλληλο ύψος για ανθρώπους σε αμαξίδιο, προσωπικό εκπαιδευμένο στη νοηματική γλώσσα κ.λπ.) και αφιερωμένου στην ενημέρωση των ατόμων με ειδικές ανάγκες για τα θέματα που τα αφορούν, όπως ειδικά προγράμματα του Ο.Α.Ε.Δ., κοινωνικά επιδόματα κ.λπ., όπως και στην εξυπηρέτησή τους για όλα τα θέματα που άπτονται δημοσίων υπηρεσιών, με σκοπό να μην χρειάζεται να επισκεφθούν καμία άλλη υπηρεσία για να επιλύσουν οποιοδήποτε θέμα τους απασχολεί.
Η Κρήτη έχει έναν λαό φιλόξενο και ισχυρή οικογένεια. Είναι μικρή λοιπόν στην κρητική ψυχή η απόσταση που τη χωρίζει από την πλήρη αποδοχή και ενσωμάτωση των συνανθρώπων μας με ειδικές ανάγκες. Για να καλυφθεί αυτή η απόσταση ο Δήμος μας οφείλει και μπορεί να έχει την τιμή της εκπλήρωσης του χρέους του να είναι αυτός που θα γεφυρώσει το υφιστάμενο κενό. Για ένα Ηράκλειο που θα αποτελεί πρότυπο όχι μόνο για την Κρήτη και την Ελλάδα αλλά και για ολόκληρη την Ευρώπη.
*Ο Γιώργος Αγριμανάκης είναι υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος με την παράταξη “Ηράκλειο 3.7.5.” του Γιάννη Κουράκη. Γεννήθηκε στο Τεφέλι Μονοφατσίου το 1970. Είναι κάτοχος Diploma in Business Administration και MBA από το Nottingham Trent University, με ιδιαίτερη επαγγελματική κατάρτιση στους τομείς του στρατηγικού σχεδιασμού, της ηγεσίας της αλλαγής και της ανάπτυξης δικτύων και δομών μεταξύ ομάδων. Είναι ιδιοκτήτης και διευθυντής του κέντρου φυσικοθεραπείας, αποκατάστασης και ολιστικής θεραπείας “Κτησίας Αποκατάσταση”. Υπήρξε στέλεχος του φαρμακευτικού κλάδου ως περιφερικός διευθυντής της μεγαλύτερης φαρμακευτικής εταιρίας στον κόσμο. Επίσης είναι εκλεγμένο μέλος του Δ.Σ και διατελεί Πρόεδρος του Τμήματος Υπηρεσιών του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου Ηρακλείου.
