Αποκλειστικά κεντρική υπόθεση του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών γίνεται πλέον το νέο έργο του ΒΟΑΚ, το οποίο μάλιστα απαλλάσσεται κατ' εξαίρεση από το γενικό ασφυκτικό - χρονικά - πλαίσιο γύρω από τα ζητήματα απαλλοτριώσεων, αρχαιολογικών εγκρίσεων κ.τ.λ.
Ο Οργανισμός Ανάπτυξης Κρήτης διατηρεί (για την ακρίβεια αναμένεται να διατηρήσει) υπό τη σκέπη του τα υπόλοιπα συγκοινωνιακά έργα, συμπεριλαμβανομένων των υπό εξέλιξη έργων του ΒΟΑΚ (Γούρνες-Χερσόνησος, Αυχήν Αγκαθιάς-Χαμέζι, κόμβος Μουρνιών), αλλά και τον κάθετο οδικό άξονα Ηρακλείου-Μεσαράς. Την ίδια ώρα, η αρμοδιότητα της συντήρησης του ΒΟΑΚ, που έχει πυροδοτήσει μια άγρια διαμάχη μεταξύ ΟΑΚ και Περιφέρειας Κρήτης, φαίνεται ότι περνά με την τροπολογία και με τη βούλα πλέον στην Περιφέρεια Κρήτης. Τουλάχιστον έτσι το "διαβάζουν" στην πλευρά του ΟΑΚ.
Τα παραπάνω προκύπτουν με βάση σχετική τροπολογία ως προς τις αρμοδιότητες του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης, που πέρασε προχθές ο υπουργός Υποδομών Χρήστος Σπίρτζης. Μια τροπολογία που ο υπουργός είχε προαναγγείλει από τα τέλη Δεκεμβρίου, κάνοντας λόγο για τυπικό μεν, σημαντικό δε βήμα ώστε να ανοίξει ο δρόμος για το διαγωνισμό του ΒΟΑΚ, αρχής γενομένης από την α' φάση της πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος.
Με την τροπολογία που έχει κατατεθεί στη Βουλή στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας "Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών και άλλες διατάξεις", η αρμοδιότητα για την εκκίνηση της διαδικασίας του διαγωνισμού του ΒΟΑΚ και επί της ουσίας η συνολική αρμοδιότητα για το μεγάλο έργο ανακατασκευής του Βόρειου Οδικού Άξονα φεύγει από τον Οργανισμό Ανάπτυξης Κρήτης και περνά κεντρικά στο υπουργείο. Συγκεκριμένα, ο ΟΑΚ προβλέπεται πλέον να έχει την αρμοδιότητα «για το σχεδιασμό, τη μελέτη, την κατασκευή, την εκμετάλλευση, τη διοίκηση, την επίβλεψη και τη συντήρηση νέων ή σε εξέλιξη έργων οδικών υποδομών ή τμημάτων τους, που του ανατίθενται με απόφαση του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών».
Σκοπός της διάταξης, όπως επισημαίνεται στην τροπολογία, «είναι ο ΟΑΚ να επιτελέσει αποτελεσματικότερα και ουσιαστικότερα το ρόλο του ως αναθέτουσα Αρχή έργων και έργων παραχώρησης του ΒΟΑΚ, ενός έργου απόλυτα αναγκαίου για την Κρήτη, που αποτελεί ζητούμενο δεκαετιών».
Όπως ορίζεται ρητά στην τροπολογία, επίκειται να εκδοθεί σχετική απόφαση από τον Χρήστο Σπίρτζη, που θα καθορίζει διεξοδικά ποια ακριβώς συγκοινωνιακά έργα θα αναλάβει ο Οργανισμός Ανάπτυξης Κρήτης ως ανάθεση από το υπουργείο.
Εν αναμονή της απόφασης, και με τις όποιες επιφυλάξεις ισχύουν πάντοτε μέχρι να βγει οριστική απόφαση, θεωρείται δεδομένο, βάσει της σχετικής συνεννόησης που έχει γίνει μεταξύ υπουργείου και ΟΑΚ Α.Ε., πως ο Οργανισμός Ανάπτυξης Κρήτης θα διατηρήσει το υπόλοιπο κομμάτι των συγκοινωνιακών έργων, συμπεριλαμβανομένων και των έργων του ΒΟΑΚ, που είναι σε εξέλιξη ή δεν έχουν επισήμως παραληφθεί, και πως το υπουργείο θα πάρει μονάχα το νέο έργο του ΒΟΑΚ. Δηλαδή, ο ΟΑΚ Α.Ε. χάνει και τυπικά πλέον την αρμοδιότητα του μεγάλου έργου ανακατασκευής του ΒΟΑΚ, αλλά διατηρεί (για την ακρίβεια αναμένεται να διατηρήσει, με βάση επικείμενη υπουργική απόφαση) την αρμοδιότητα των υπό εξέλιξη συγκοινωνιακών έργων, είτε του ΒΟΑΚ είτε κάθετων εθνικών οδών.
Συμβολικά κανείς θα μπορούσε να μιλήσει για αφαίρεση αρμοδιότητας από τον ΟΑΚ. Πρακτικά και ουσιαστικά, όμως, μιλάμε για μια αναμενόμενη, λογική μάλλον εξέλιξη, που προκαλεί ανακούφιση στη διοίκηση του ΟΑΚ Α.Ε. Κακά τα ψέματα, ο Οργανισμός Ανάπτυξης Κρήτης δεν έχει τη δυνατότητα να "σηκώσει" το βάρος ενός τόσο μεγάλου έργου παραχώρησης, και έχουμε δημοσιογραφικά την αίσθηση ότι δε θα ήθελε και να σηκώσει ένα τόσο μεγάλο βάρος. Χώρια το ότι ο ΟΑΚ, εφόσον συνεχίσει όπως φαίνεται να διαχειρίζεται τα υπό εξέλιξη συγκοινωνιακά έργα, έχει δύο μεγάλες προκλήσεις, δύο "καυτές πατάτες" να διαχειριστεί με επιτυχία. Η μία "καυτή πατάτα" είναι ο κάθετος δρόμος της Μεσαράς, που θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι το Μάρτιο του 2019 για να μην επιστρέψουμε 71 εκατ. ευρώ στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κάτι που μοιάζει, βάσει της σημερινής κατάστασης και των δυσκολιών με τις απαλλοτριώσεις και όχι μόνο, ιδιαίτερα αμφίβολο. Η δεύτερη "καυτή πατάτα" είναι το οδικό έργο "Γούρνες-Χερσόνησος" του ΒΟΑΚ, που και εδώ υπάρχουν δυσχέρειες και πιεστικοί πλέον χρόνοι για την ολοκλήρωση της εργολαβίας.
Η "ερμηνεία" του ΟΑΚ
Με έναυσμα την κατάθεση της τροπολογίας, απευθυνθήκαμε στο διευθύνοντα σύμβουλο του ΟΑΚ κ. Φώτη Καζάση, για να δούμε πώς ερμηνεύει, πώς "διαβάζει" η πλευρά του Οργανισμού τις εξελίξεις.
Ο ίδιος χαρακτήρισε αναμενόμενη την εξέλιξη της μεταφοράς της αρμοδιότητας του νέου έργου του ΒΟΑΚ κεντρικά στο υπουργείο Υποδομών. Άλλωστε, μας θύμισε το ότι, επειδή ακριβώς ο ΟΑΚ δεν μπορούσε να σηκώσει το βάρος ενός τέτοιου έργου, υπογράφτηκε προγραμματική σύμβαση μεταξύ Οργανισμού και υπουργείου Υποδομών.
Για τα εν εξελίξει έργα, ο κ. Καζάσης μάς επιβεβαίωσε ότι η ευθύνη παραμένει στον ΟΑΚ. Μας τόνισε, ωστόσο, ότι περιμένει να βγει και η σχετική υπουργική απόφαση που θα ρυθμίζει τα θέματα αυτά.
Μια σημαντική αλλαγή που επέρχεται με την τροπολογία αφορά στις απαλλοτριώσεις και γενικώς τους χρόνους ωρίμανσης του έργου του ΒΟΑΚ. Όπως εξήγησε ο κ. Καζάσης, στο νέο νόμο των δημόσιων συμβάσεων, που θεσμοθετήθηκε τον Αύγουστο του 2016, το υπουργείο είχε προβλέψει να μην μπορούν να ξεκινήσουν οι διαγωνιστικές διαδικασίες αν δεν έχουν συντελεστεί οι απαλλοτριώσεις και οι απαραίτητες αρχαιολογικές εργασίες.
Από την πρόβλεψη εξαιρούνται τώρα τα μεγάλα έργα παραχώρησης, όπως ο ΒΟΑΚ, για τα οποία η διευθέτηση των απαλλοτριώσεων μεταφέρεται λίγο πριν την υπογραφή της σύμβασης. Αυτό σημαίνει, όπως τόνισε ο κ. Καζάσης, πως ανοίγει ο δρόμος για να βγει η α' φάση του διαγωνισμού για το ΒΟΑΚ, με την πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος.
Η αρμοδιότητα πάει στην Περιφέρεια
Σε μια πολύ σημαντική παράμετρο, που αναμένεται να σηκώσει πολλή συζήτηση σε τοπικό επίπεδο, ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΑΚ Α.Ε. μας ανέφερε ευθέως πως στο μέτωπο της συντήρησης του ΒΟΑΚ η τροπολογία έρχεται να ξεκαθαρίσει οριστικά το τοπίο ως εξής: Ο ΟΑΚ δεν έχει πλέον την ευθύνη συντήρησης του ΒΟΑΚ, αλλά την παίρνει οριστικά πλέον η Περιφέρεια Κρήτης, εννοώντας φυσικά ο κ. Καζάσης το σημερινό δρόμο, διότι μελλοντικά την ευθύνη θα την έχει ο παραχωρησιούχος, που θα φτιάξει το νέο έργο.
Θυμίζουμε ότι για την αρμοδιότητα συντήρησης του ΒΟΑΚ μαίνεται εδώ και καιρό ένας "πόλεμος" μεταξύ Περιφέρειας Κρήτης και ΟΑΚ Α.Ε. Οι δύο πλευρές "έσπρωχναν" την αρμοδιότητα η μία στην άλλη. Προ καιρού είχαμε παρέμβαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, στην οποία "πάτησε" η Περιφέρεια Κρήτης, θεωρώντας πως πρόκειται για δικαστικές αποφάσεις που διατρανώνουν ότι την αρμοδιότητα της συντήρησης την έχει ο ΟΑΚ. Η διοίκηση του Οργανισμού είχε άλλη άποψη, με αποτέλεσμα να ξεσπάσει μια σφοδρή κόντρα και ένας πολύμηνος "χαρτοπόλεμος" δηλώσεων και ανακοινώσεων. Αναμφίβολα αναμένεται με ενδιαφέρον η τοποθέτηση της Περιφέρειας Κρήτης για το πώς "ερμηνεύει" τα νέα δεδομένα από τη δική της σκοπιά...
Ρεπορτάζ: Μπάμπης Σαββίδης
