Η κυβέρνηση μπορεί να διαλαλεί σε κάθε τόνο ότι η πρώτη κατοικία των λαϊκών στρωμάτων προστατεύεται, όμως οι τραπεζικές ανάγκες... άλλα προστάζουν και το πλαίσιο προστασίας για την πρώτη κατοικία στενεύει και θα στενεύει συνεχώς.
Ουσιαστικά σύντομα οι μόνοι που θα προστατεύονται θα είναι οι ενταγμένοι στο νόμο Κατσέλη, αλλά κι εκεί θα υπάρξει αυστηροποίηση των διαδικασιών. Την ίδια ώρα, οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί θα υποκαταστήσουν μέσα στο επόμενο τρίμηνο μεγάλο μέρος των πλειστηριασμών που διενεργούνται σε φυσική μορφή, ενώ θα επεκταθούν και στα χρέη προς το Δημόσιο, κατόπιν απαίτησης των «Θεσμών» στο πλαίσιο της αξιολόγησης.
Το περιβάλλον που διαμορφώνεται για τους πλειστηριασμούς θα σφίξει τον «κλοιό» γύρω από την πρώτη κατοικία, αφενός ως αποτέλεσμα του προσδιορισμού της ακριβούς έννοιάς της, η οποία παραμένει θολή, και αφετέρου ενόψει των οριστικών λύσεων διευθέτησης οφειλών που θα εφαρμόσουν τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης NPLs.
Οι πλειστηριασμοί θα επανέλθουν σε κανονική ροή μεθαύριο Τετάρτη 13 Δεκεμβρίου, με 18 πλειστηριασμούς να έχουν προγραμματιστεί να γίνουν ηλεκτρονικά, αλλά την πλειονότητα να παραμένει σε φυσική μορφή. Κατόπιν αυτού, η κυβέρνηση είναι προετοιμασμένη για νέες έντονες αντιδράσεις στα Ειρηνοδικεία, στις οποίες αυτήν τη φορά αναμένεται να απαντήσει με περιφρούρηση από τους εξωτερικούς χώρους και όχι στις αίθουσες, αλλά και με συλλήψεις, κατ' εφαρμογήν της αυτεπάγγελτης δίωξης όσων παρακωλύουν τους πλειστηριασμούς.
Στο επίκεντρο των αντιδράσεων για τους πλειστηριασμούς βρίσκεται η προστασία της πρώτης κατοικίας, με το σύνθημα «Κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη». Ωστόσο, κανένας πλειστηριασμός πρώτης κατοικίας δεν έχει γίνει ή θα γίνει από τις τράπεζες, αφού αυτές εκπλειστηριάζουν κυρίως βιομηχανικά και βιοτεχνικά ακίνητα και κατοικίες με αξία άνω των 300.000 ευρώ, που «ταυτίζονται» με στρατηγικούς κακοπληρωτές. Άλλωστε, η πρώτη κατοικία προστατεύεται για τους οφειλέτες που είναι ενταγμένοι στο νόμο Κατσέλη, ο οποίος με τις τροποποιήσεις του νόμου Σταθάκη έχει επεκτείνει την προστασία αυτή μέχρι τα τέλη του 2018.
Από το σημείο αυτό και μετά, ωστόσο, αρχίζουν τα προβλήματα. Καταρχάς, ακάλυπτοι μένουν οι επιτηδευματίες οι οποίοι έχουν πάρει δάνειο για να εξυπηρετήσουν το επάγγελμά τους, βάζοντας υποθήκη την πρώτη κατοικία τους. Επιπλέον, εκτός προστασίας μένει από 1/1/2018 η πρώτη κατοικία, η οποία συνιστά υποθήκη δανείου που θα πουληθεί σε fund. Η κυβέρνηση ζητά, σύμφωνα με πληροφορίες του «Κεφαλαίου», διετή παράταση της προστασίας.
Η απειλή για την πρώτη κατοικία μεγεθύνεται με τα καταναγκαστικά μέτρα για ανείσπρακτες οφειλές που επιβάλλει το Δημόσιο και τα οποία μπορούν να αγγίξουν και την πρώτη κατοικία.
Οι κατασχέσεις ακινήτων για χρέη προς το Δημόσιο είναι πολύ πιο «επικίνδυνες», αφού γίνονται χωρίς δικαστική απόφαση και βάσει του αυστηρού Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (άρθρο 21 του Ν. 356 του 1974, όπως τροποποιήθηκε με τους Νόμους 3756/2009 και 3842/2010), ο οποίος δεν επιτρέπει άμυνα του οφειλέτη με ανακοπή ή αναστολή του πλειστηριασμού.
Η αυστηροποίηση του πώς ορίζεται η πρώτη κατοικία αναμένεται να έρθει, πάντως, και επειδή αλλάζει το τοπίο στη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων με τη δρομολογούμενη παροχή ρυθμίσεων οριστικής διευθέτησης (βλ. εθελοντική παράδοση ακινήτων). Οι λύσεις αυτές θα διευρύνονται παράλληλα με την αύξηση των πλειστηριασμών.
Για να προωθηθούν, ωστόσο, οι ρυθμίσεις αυτές, θα πρέπει να βασιστούν σε κοινά αποδεκτές τιμές ανταλλαγής για τα ακίνητα. Σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλείται το «Κεφάλαιο», το ζήτημα έχει τεθεί στο υπουργείο Οικονομικών από τις τράπεζες, με τις τελευταίες να ζητούν τη θεσμοθέτηση νομικού πλαισίου για τα amicable solutions, στο οποίο να ορίζεται ότι θα ισχύει μια συγκεκριμένη τιμή για την εθελοντική παράδοση του ακινήτου, που δε θα επιδέχεται «παζάρι» από τον οφειλέτη. Ο προσδιορισμός της τιμής αυτής αναμένεται να συνδεθεί με τις νέες αντικειμενικές αξίες, βάσει των οποίων θα λειτουργήσει και ο νέος ΕΝΦΙΑ.
