Ήταν 29 Μαρτίου του 1430: Ακριβώς 23 χρόνια και δύο μήνες πριν από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, οι Οθωμανοί, με επικεφαλής το σουλτάνο Μουράτ Β', καταλαμβάνουν την πόλη της Θεσσαλονίκης. Η αντίστροφη μέτρηση για την κατάρρευση της πάλαι ποτέ κραταιάς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας έχει αρχίσει...
Η οθωμανική προέλαση στα ευρωπαϊκά εδάφη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και η σταδιακή κατάληψη της βαλκανικής χερσονήσου διεμφάνισαν τα αποτελέσματά τους στη Θεσσαλονίκη, η οποία αποκλεισμένη από την ξηρά και χωρίς τη δυνατότητα λήψης εξωτερικής βοήθειας παραδόθηκε «φόρου υποτελής» στο Σουλτάνο Βαγιαζίτ Α΄ το 1387 έπειτα από τετραετή πολιορκία.
Ο ιστορικός Δούκας αναφέρει καταστροφή της Θεσσαλονίκης το 1391. από το Βαγιαζίτ με αιτία τη δραπέτευση του Μανουήλ Β' από τη σουλτανική αυλή και την ανάδειξή του σε Αυτοκράτορα. Η πρώτη οθωμανική κατοχή της πόλης διήρκεσε έως το 1402, οπότε ο Αυτοκράτορας Μανουήλ, επωφελούμενος της ήττας του Βαγιαζίτ στην Μάχη της Άγκυρας από τον Ταμερλάνο και της επακόλουθης εμφύλιας διαμάχης μεταξύ των γιων του για τη διαδοχή Μεχμέτ Α΄ και Μουράτ Β΄, κατάφερε να του αποδοθεί η Θεσσαλονίκη ως αντάλλαγμα της συνδρομής του στο γιο του Βαγιαζήτ, Σουλεϊμάν Τσελεμπή.
Κατά τη διάρκεια των πολέμων μεταξύ των διαδόχων του Βαγιαζίτ η Θεσσαλονίκη πολιορκείται δύο φορές από τα τουρκικά στρατεύματα, στα 1412 και στα 1416, ενώ η Μακεδονία διασχίζεται συχνά προς την μια ή την άλλη κατεύθυνη από τα στίφη των φιλόδοξων γιων του Βαγιαζίτ.
Η ακεσφορία (θεραπεία) των εσωτερικών τραυμάτων της ηγεμονίας των Οσμανλιδών, η νέα της επιθετική ορμή έναντι των βυζαντινών εδαφών αλλά και η αδυναμία της παρηκμασμένης Αυτοκρατορίας στην υπεράσπισή τους οδήγησε το 1423 στην υπό όρους παράδοση της πολιορκούμενης Θεσσαλονίκης από τον κυβερνήτη Ανδρόνικο στους Βενετούς.
Η επταετής κατοχή από τα στρατεύματα της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας υπήρξε ουσιαστικά περίοδος παρακμής για την πόλη. Ο ναυτικός και επίγειος αποκλεισμός της από τους Οθωμανούς σήμανε την οικονομική της εξασθένηση, που σε συνδυασμό με τη δυναστική συμπεριφορά των Βενετών ενέτειναν τη λαϊκή δυσαρέσκεια.
Τελικά η «συμβασιλεύουσα πόλις» της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας καταλήφθηκε οριστικά από τους Οθωμανούς στις 29 Μαρτίου του 1430 έπειτα από ισχυρή πολιορκία τριών ημερών. Επί δύο ημέρες ο στρατός λεηλατούσε την πόλη. Όσοι κάτοικοι είχαν απομείνει σκοτώθηκαν ή σκλαβώθηκαν.
Την τρίτη ημέρα ο σουλτάνος μπήκε στην πόλη και προσευχήθηκε στην Αχειροποίητο, που έγινε τζαμί. Προκειμένου να εγκατασταθούν μουσουλμάνοι ο σουλτάνος έπρεπε να μετατρέψει την πόλη σε ισλαμική. Επειδή η πόλη είχε καταληφθεί με επίθεση, σύμφωνα με τις ισλαμικές αρχές οι εκκλησίες είχαν δημευθεί και έτσι μπορούσαν να μετατραπούν σε τζαμιά.
Καθώς ο μουσουλμανικός πληθυσμός αύξανε, σταδιακά διάφορες εκκλησίες μετατρέπονταν σε τζαμιά, μεταξύ των οποίων ο Άγ. Δημήτριος, Άγ. Παντελεήμων, Αγία Αικατερίνη, Αγ. Σοφία και η Ροτόντα. Επίσης ιδρύθηκαν τεκέδες (ενδιαιτήματα των δερβίσηδων) και λουτρά.
1864: "Προίκα" τα Επτάνησα
Περισσότερα από 400 χρόνια αργότερα, στις 29 Μαρτίου του 1864, η Αγγλία ανακοινώνει ότι παραχωρεί τα Επτάνησα στην Ελλάδα, ως "προίκα" στο νέο βασιλιά της χώρας, Γεώργιο Α'.
2007: Η δολοφονία Φιλόπουλου
Ήταν 29 Μαρτίου του 2007, όταν κατά τη διάρκεια επεισοδίων σε ραντεβού "θανάτου" ανάμεσα σε οπαδούς του Παναθηναϊκού και του Ολυμπιακού, στην Παιανία Αττικής, σκοτώνεται ο φίλαθλος των "πρασίνων" Μιχάλης Φιλόπουλος. Την επομένη, η Πολιτεία θα αποφασίσει την αναβολή όλων των αγώνων των ομαδικών αθλημάτων για δύο εβδομάδες. Δέκα χρόνια μετά, το πρόβλημα της οπαδικής βίας στην Ελλάδα παραμένει άλυτο...
Βίος και Πολιτεία του Μίλτου Σαχτούρη
Το ημερολόγιο έδειχνε 29 Μαρτίου του 2005 όταν έφευγε από τη ζωή ο μεγάλος νεοέλληνας ποιητής, Μίλτος Σαχτούρης. Γεννήθηκε στις 29 Ιουλίου του 1919 στην Αθήνα και ήταν δισέγγονος του ναυάρχου του 1821, Γιώργη Σαχτούρη με καταγωγή από την Ύδρα.
Το 1937 γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, την οποία, ωστόσο, εγκατέλειψε μετά το θάνατο του πατέρα του, καθώς ουδέποτε του άρεσε. Το 1943, ο Σαχτούρης γνωρίζεται με το Νίκο Εγγονόπουλο. Η συνάντηση αυτή έμελλε να είναι καθοριστική για την πορεία του 24χρονου τότε ποιητή. Τον επόμενο χρόνο, ο Σαχτούρης εμφανίζεται στο προσκήνιο, δημοσιεύοντας το πρώτο του ποίημα στο περιοδικό «Τα Νέα Γράμματα».
Οι ποιητικές συλλογές που κυκλοφόρησε εν ζωή, ήταν οι εξής: «Οι Λησμονημένοι» (1945), «Παραλογαίς» (1948), «Με το πρόσωπο στον τοίχο» (1952), «Όταν σας μιλώ» (1956), «Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμο» (1958), «Ο περίπατος» (1960), «Τα στίγματα» (1962), «Σφραγίδα ή όγδοη Σελήνη» (1964), «Το σκεύος» (1971), «Ποιήματα 1945-1971», «Χρωμοτραύματα» (1980), «Εκτοπλάσματα» (1986), «Καταβύθιση» (1990), «Εκτοτε» (1996) και «Ανάποδα γύρισαν τα ρολόγια» (1998). Καθ' όλη τη διάρκεια του βίου του, τιμήθηκε με τρία βραβεία: Το 1956 κέρδισε το Α' βραβείο του διαγωνισμού «Νέοι Ευρωπαίοι Ποιητές» της RAI για τη συλλογή του «Όταν σας μιλώ», το 1962 το Β' Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή του «Τα Στίγματα» και το 1987 κέρδισε το Α' Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το έργο του «Εκτοπλάσματα».
Ο Σαχτούρης απορρίπτει την παραδοσιακή ποιητική γραφή και στρέφεται στο συμβολισμό, αλλά και τον υπερρεαλισμό: Αντιηρωικός και σαφώς διαφοροποιημένος από τους σύγχρονους ομότεχνούς του, υπερτονίζει το παράλογο. Παρ' όλα αυτά, η ποίησή του δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως απαισιόδοξη. Έργα του Σαχτούρη έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, τα αγγλικά, τα ιταλικά, τα γερμανικά, τα πολωνικά και τα βουλγαρικά. Εξάλλου, ποιήματά του έχουν μελοποιήσει οι Χατζιδάκης, Σπανός, Ξυδάκης, Σφέτσας και Κουνάδης. Το σύνολο της εργογραφίας του περιλαμβάνεται σε δύο τόμους: «Ποιήματα 1945-1971» και «Ποιήματα 1980-1998» από τις εκδόσεις «Κέδρος».
Επιμέλεια: Νικόλας Αγγελίνος
