Δρ. Ιωάννης Ν. Λίλης, Λέκτορας της Πατριαρχικής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Κρήτης
Από την πρώτη μέρα της ιστορικής της πορεία η Εκκλησία χρησιμοποίησε τη νηστεία, δηλαδή την ελεύθερη αποχή από κάποιες τροφές, γιατί έβλεπε τον άνθρωπο σε πλήρη ενότητα σώματος και ψυχής.
Μάλιστα συνδύασε τη νηστεία με τις ημέρες των πρωτοπλάστων στον παράδεισο, όπου η κύρια εντολή του Θεού ήταν να νηστέψουν από τον καρπό ενός δέντρου.
Οι νηστείες συνδέονται με τη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας και διακρίνονται και σε αυστηρές και σε ευκολότερες. Οι δύο εν λόγω τύποι νηστείας πάντοτε εναλλάσσονται? μετά από μία αυστηρή νηστεία ακολουθεί μία ευκολότερη.
Η πιο δύσκολη είναι της Μεγάλης Τεσσαρακοστής του Πάσχα. Μετά ακολουθεί μία πολύ εύκολη, των Αποστόλων. Μετά μία πολύ δύσκολη της Παναγίας, δεκαπέντε ημέρες πριν το Δεκαπενταύγουστο.
Μετά μία εύκολη της Τεσσαρακοστής των Χριστουγέννων και ερχόμαστε και πάλι στη δύσκολη του επομένου Πάσχα.
Δύο βδομάδες πριν την Καθαρά Δευτέρα τρώμε κάθε μέρα κρέας (ακόμα και Τετάρτη και Παρασκευή). Αυτή τη βδομάδα συνηθίζουμε στην Κρήτη να τη λέμε "κράτινη" ή "κρεατινή". Την επόμενη εβδομάδα νηστεύουμε το κρέας και τα γαλακτομικά κανονικά, δηλαδή μόνο Τετάρτη και Παρασκευή.
Και μπαίνουμε, από αύριο, στην "τυρινή" εβδομάδα όπου τρώμε κάθε μέρα γαλακτομικά, αυγά και ψάρι. Με αυτό τον τρόπο η Εκκλησία μας βάζει με ομαλό τρόπο στην πιο σημαντική νηστεία του χρόνου, της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
Η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής του Πάσχα αρχίζει ουσιαστικά με την πιο δύσκολη μορφή της, την Καθαρά Δευτέρα. Μία εβδομάδα νωρίτερα έχουμε ξεκινήσει τη νηστεία αλλά μόνο όσον αφορά την αποχή από το κρέας.
Γι' αυτό και η συγκεκριμένη Κυριακή λέγεται η Κυριακή της Απόκρεω, δηλαδή η Κυριακή όπου για τελευταία φορά τρώμε κρέας? θα ξαναφάμε κρέας ανήμερα του Πάσχα.
Στην ενδιάμεση εβδομάδα μέχρι την Καθαρά Δευτέρα τρώμε μόνο τυρί, και λοιπά γαλακτοκομικά, και γι' αυτό η επόμενη Κυριακή, μία ημέρα πριν την Καθαρά Δευτέρα, λέγεται η Κυριακή της Τυρινής: η Κυριακή όπου για τελευταία φορά θα φάμε τυρί. Και πάλι τα γαλακτοκομικά θα επιστρέψουν στο τραπέζι των μελών της Εκκλησίας ανήμερα του Πάσχα.
Από την επόμενη ημέρα, Καθαρά Δευτέρα, ξεκινά η Νηστεία του Πάσχα, όπου για εφτά εβδομάδες μέχρι την Κυριακή του Πάσχα, όπου τις πέντε πρώτες ημέρες δεν τρώμε ούτε λάδι, και μόνο το Σαββατοκύριακο η Εκκλησία προβλέπει μόνο το λάδι, χωρίς βέβαια κρέας και γαλακτοκομικά. Υπάρχει μία εξαίρεση Σαββάτου το Μεγάλο Σάββατο, όπου δεν τρώμε λάδι - είναι το μοναδικό Σάββατο όλης της χρονιάς.
Δύο Κυριακές πριν την Κυριακή της Απόκρεω η Εκκλησία μας εορτάζει την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου. Από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου μέχρι την Κυριακή του Ασώτου επιτρέπεται κατάλυση στα πάντα (κρέας και γαλακτοκομικά) την Τετάρτη και την Παρασκευή, και για να μας βοηθήσει η Εκκλησία, καθότι μετά από λίγες εβδομάδες ξεκινά η δυσκολότερη νηστεία του εκκλησιαστικού έτους, αλλά και για να δώσει ένα συμβολικό χτύπημα στην υποκρισία του Φαρισαίου της προηγούμενης Κυριακής, ο οποίος υπερηφανευόταν για την νηστεία του.
Σε όλη τη διάρκεια της διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής έχουμε μία εξαίρεση μεσοβδόμαδα όπου μπορούμε να φάμε λάδι και είναι η Πέμπτη του Μεγάλου Κανόνος, δηλαδή η ημέρα Πέμπτη της πέμπτης εβδομάδας των Νηστειών, μία ημέρα πριν τον Ακάθιστο Ύμνο.
Επίσης την Κυριακή των Βαΐων τρώμε ψάρι. Επίσης ανήμερα του Ευαγγελισμού την 25η Μαρτίου τρώμε πάντοτε ψάρι, εκτός αν ημέρα αυτή πέσει μέσα στην εβδομάδα της Καθαρής Δευτέρας ή μέσα στην Μεγάλη Εβδομάδα, όπου τότε τρώμε μόνο λάδι.
Καλή Τυρινή!!
