Όχι μόνο ζητείται από την κυβέρνηση το αδύνατο (πολιτικά και ουσιαστικά), να νομοθετήσει δηλαδή επιπλέον "αιματηρά" μέτρα εκ προοιμίου για την "επόμενη ημέρα" μετά τη λήξη του προγράμματος, αλλά η μόνη "εναλλακτική" μοιάζει η χρεωκοπία ή ένα... τέταρτο μνημόνιο!
Η κατάσταση "Σκύλας και (διπλής) Χάρυβδης" δίνει παραστατικά την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η κυβέρνηση (και η χώρα συνολικότερα), με όλες τις επιλογές να μοιάζουν ναρκοθετημένες εξαρχής. Τα... μαντάτα για την προοπτική της χώρας, εφόσον δε βρεθεί (και γρήγορα) έδαφος για συμφωνία με τους δανειστές, δεν προέρχονται από τα χείλη του Γερμανού υπουργού Οικονομικών, ούτε από κάποια αναφορά στελεχών του ΔΝΤ ή μελών του Eurogroup, αλλά από την έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής, που κρούει τον κώδωνα κινδύνου για το τι θα συμβεί στην περίπτωση που η διαπραγμάτευση καταλήξει σε αδιέξοδο και η χώρα δεν καταφέρει να καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της μετά τη λήξη του υφιστάμενου προγράμματος το 2018 με έξοδο στις αγορές.
Το καμπανάκι κινδύνου ηχεί ακόμα πιο έντονα μετά το αδιέξοδο Eurogroup της Πέμπτης, όπου ο Ευκλείδης Τσακαλώτος βρέθηκε με την πλάτη στον τοίχο από τους δανειστές, με εξαίρεση το Γάλλο υπουργό Οικονομικών Μισέλ Σαπέν, ο οποίος ανέφερε ότι είναι παράλογο να ζητείται από την Ελλάδα να ψηφίσει εκ των προτέρων μέτρα για μετά το 2018.
Ενδεικτικό των μαύρων νεφών που συσσωρεύονται και πάλι πάνω από την Αθήνα είναι το γεγονός ότι, μετά την επιβεβαίωση των σχετικών πληροφοριών για το βαρύ κλίμα στη συνεδρίαση της Ευρωομάδας, όπου οι υπουργοί Οικονομικών όχι μόνο δεν έδωσαν εντολή να επιστρέψουν οι Θεσμοί για να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις, αλλά αντίθετα πέταξαν το "μπαλάκι" στην Ελλάδα να προχωρήσει στη λήψη μέτρων το ταχύτερο δυνατόν, το Χρηματιστήριο "βούτηξε" χθες κατά 3,64%.
«Ηρωική έξοδος»
Όλα αυτά φέρνουν το σενάριο της πρόωρης προσφυγής στις κάλπες ολοένα και πιο κοντά, όπως επισημαίνουν εδώ και μέρες αναλυτές, με την παραλλαγή ενός εμβόλιμου δημοψηφίσματος, ως "ηρωική έξοδος", αν η κυβέρνηση επιμείνει στη σκληρή γραμμή του «δεν ψηφίζουμε προκαταβολικά μέτρα για μετά το 2018» ή αν συνεχίζει να υποστηρίζει την έξοδο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου από το ελληνικό πρόγραμμα χωρίς εναλλακτική πρόταση. Η ιδέα που έπεσε στο τραπέζι από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, για αντικατάσταση του ΔΝΤ από τον ESM φυσικά με νέο μνημόνιο και ψηφοφορία στη γερμανική Βουλή με αμφίβολο αποτέλεσμα, σαφώς και δε δίνει απαντήσεις, αφού ο ίδιος ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών έσπευσε να ανασκευάσει την "ιδέα" λίγες ώρες μετά τη διατύπωσή της, προειδοποιώντας την Αθήνα ότι θα είναι κακή ιδέα.
Μετά και το Eurogroup της Πέμπτης, το σκηνικό διαμορφώνεται σε τόνους γκρίζους αν όχι πένθιμους, αφού όχι απλά Ε.Ε. και ΔΝΤ συγκρότησαν κοινό "μποκ" ζητώντας την εκ των προτέρων νομοθέτηση προληπτικών μέτρων για να εξασφαλιστούν τα πλεονάσματα του 3,5% μετά το 2018, με την "απαραίτητη" συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα (το οποίο εξαρτά τη συμμετοχή του από την εξίσωση νέα μέτρα για πλεονάσματα 3,5% και βιώσιμο χρέος), αλλά δεν έδωσαν στην κυβέρνηση ούτε το ελάχιστο προσδοκώμενο: δηλαδή την ημερομηνία επιστροφής των Θεσμών στην Αθήνα, που θα έστελνε το σήμα για το "ξεπάγωμα" της αξιολόγησης.
Τελευταία ευκαιρία
Ο χρόνος πλέον μετράει αντίστροφα για την Ελλάδα, καθώς το διάστημα που απομένει ως την τελευταία ευκαιρία, πλην αρχίσει ο εκλογικός πυρετός σε Ολλανδία (εκλογές το Μάρτιο), Γαλλία (εκλογές Απρίλιο-Μάιο) και Γερμανία (εκλογές 24 Σεπτεμβρίου), οπότε και θα "παγώσουν" τα πάντα, δηλαδή το Eurogroup της 20ής Φεβρουαρίου, είναι ελάχιστο. Κατά συνέπεια, το ορατό - πλην απροόπτου - ενδεχόμενο να αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις από μια ανοικτή σύγκρουση Ε.Ε.-ΔΝΤ, με αποτέλεσμα την αποχώρηση του τελευταίου χωρίς εναλλακτικό σχέδιο συνέχισης του προγράμματος, θα έφερνε την Ελλάδα σε πλήρες αδιέξοδο.
Συν τοις άλλοις, η απειλή της Τουρκίας, με αφορμή την απόρριψη από τον Άρειο Πάγο του αιτήματος για έκδοση των 8 πραξικοπηματιών στην Άγκυρα, ότι θα τερματίσει τη συμφωνία επαναπροώθησης προσφύγων με την Ελλάδα, δημιουργεί ένα επιπλέον "πονοκέφαλο", αφού σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο η πλημμυρίδα προσφύγων και μεταναστών θα γονάτιζε ακόμη περισσότερο τη χώρα.
Ξανά «πολιτική λύση»
Μέσα σε αυτό το σκηνικό, ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρεί και πάλι να αξιοποιήσει το χαρτί της πολιτικής λύσης στη σύνοδο των χωρών του μεσογειακού Νότου σήμερα στη Λισαβόνα, έχοντας την κρυφή ελπίδα συμμαχιών, αλλά και έχοντας στην άκρη του μυαλού του ότι κάτι μπορεί να κινηθεί στη Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Μάλτα στις 3 Φεβρουαρίου, κάτι το οποίο μοιάζει μάλλον απίθανο.
Το σενάριο τρόμου
Η εκτίμηση σοκ του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής, που αποτέλεσε το "κερασάκι στην τούρτα", ουσιαστικά σημειώνει πως η χώρα δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της μετά το 2018 χωρίς νέα δάνεια. Αν η αξιολόγηση καθυστερήσει, η έξοδος στις αγορές θα μετατεθεί και, αν το πρόγραμμα λήξει χωρίς η χώρα να έχει ζεστό χρήμα στα ταμεία, τότε θα πρέπει να ζητήσει νέο δάνειο από τον ESM, το οποίο σαφώς και θα συνοδευτεί από ένα νέο μνημόνιο, το τέταρτο κατά σειρά.
Όμως και αυτό το σενάριο είναι στον "αέρα", καθώς τα μηνύματα που εδώ και πολύ καιρό εκπέμπονται κυρίως από τη Γερμανία είναι ξεκάθαρα αρνητικά ως προς αυτό το ενδεχόμενο. Έτσι μοιραία «στην περίπτωση που δεν υπάρξει συμφωνία με τον ESM ή χρηματοδότηση μέσω εξόδου στις αγορές, τότε η πτώχευση θα είναι αναπόφευκτη, με πιθανότερη συνέπεια την έξοδο από το ευρώ». Το μήνυμα προς την κυβέρνηση είναι σαφές: «Το οικονομικό κόστος των καθυστερήσεων και αναβολών στις διαδικασίες αξιολόγησης μπορεί να αποδειχτεί μεγαλύτερο για την Ελλάδα από το πιθανό όφελος, το οποίο επιπλέον θα αποδειχτεί προσωρινό».
Στο χάος η χώρα
Ο προβληματισμός επεκτείνεται και σε πολιτικό επίπεδο, με τα δεινά που αναμένονται στο απευκταίο σενάριο να περιγράφονται ως εξής: «Μετά από πτώχευση και έξοδο από τη ζώνη του ευρώ, θα εκλείψει ο "αυτοπεριορισμός" της ελληνικής πολιτικής εντός και μέσω του ευρωπαϊκού συστήματος με τους κανόνες του (και τις ευκαιρίες). Η όποια κυβέρνηση τότε θα "παραδέρνει" στη θάλασσα του διεκδικητισμού κατακερματισμένων συμφερόντων και της αμοιβαίας επίρριψης ευθυνών σε ένα σχεδόν σίγουρα κατακερματισμένο, πολιτικό και κοινωνικό τοπίο, το οποίο θα αναζητά τη συγκρότηση μιας νέας ταυτότητας στο διεθνές περιβάλλον από χειρότερες θέσεις, τόσο εντός όσο και εκτός της χώρας».
ΕΚΘΕΣΗ
"Κεραυνοί" για επίδομα, ανεργία και προϋπολογισμό
Αίσθηση επίσης προκαλεί η επισήμανση αναφορικά με το έκτακτο επίδομα προς τους χαμηλοσυνταξιούχους ότι θα έπρεπε να έχει δοθεί σε κατηγορίες με πολύ χαμηλότερο εισόδημα από το όριο των 850 ευρώ, όπως μακροχρόνια ανέργους, καθώς επίσης και η κατακεραύνωση των στοιχείων για την ανεργία. Όπως επισημαίνεται, «η μείωση του ποσοστού σε ετήσια βάση συνοδεύεται με τη σημαντική εξάπλωση των λεγόμενων "ελαστικών" μορφών απασχόλησης».
Η έκθεση δεν αφήνει στο απυρόβλητο και τον προϋπολογισμό, τον οποίο χαρακτηρίζει περισσότερο μήνυμα αισιοδοξίας παρά βάσιμη εκτίμηση, καθώς, όπως αναφέρουν, «θεωρούμε ότι αυτή η πρόβλεψη είναι αβέβαιη και εξαρτάται από διάφορους συγκυριακούς και εξωτερικούς παράγοντες».
Ρεπορτάζ: Σταύρος Μουντουφάρης
