default-image

Ταξίδι στο Χρόνο: Αφιέρωμα στην Κάτω Βιάννο

Κρήτη
Ταξίδι στο Χρόνο: Αφιέρωμα στην Κάτω Βιάννο

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πρόσωπα, ονόματα, αγαπημένοι άνθρωποι, ιστορίες που άκουγα από τον πατέρα μου, σοκάκια που παίζαμε, βρύσες που πηγαίναμε με τα λαήνια για το νερό του σπιτιού, γεύσεις και αρώματα που ξεφυτρώνουν μέσα στη μνήμη βλέποντας μία φωτογραφία, σου διηγούνται τόσες μικρές και μεγάλες στιγμές από τα παιδικά σου χρόνια, σταμάτησαν μπροστά μου μέσα από τα κείμενα του καθηγητή Γιώργου Κονδυλάκη που δημοσιεύτηκαν στην ''Ηχώ της Βιάννου'' και αφορούν στην κάτω Βιάννο, με τον τίτλο:

''Κάτω Βιάννος - Ταξίδι στο Χρόνο''.

Το οδοιπορικό του καθηγητή μέσα στο χρόνο και στην ιστορία ενός χωριού που ακόμα και σήμερα βασανίζεται, ακόμα και σήμερα μοναχικά πορεύεται, είναι μοναδικό, ''φωνάζει'' για τις ευθύνες μας και τις ευθύνες της πολιτείας απέναντί του.

Κάτω Βιάννος - Ταξίδι στο Χρόνο

του Γ.Κονδυλάκη

Το χωριό Κάτω Βιάννος βρίσκεται νοτιοανατολικά της πόλης του Ηρακλείου σε απόσταση 62 χιλιομέτρων από αυτό, κάτω από τον κεντρικό δρόμο Ηρακλείου - Βιάννου - Ιεράπετρας και σε υψόμετρο 510 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας.

Περιλαμβάνει και τον οικισμό « Μέση » που βρίσκεται βορειοδυτικά του χωριού, σε απόσταση περίπου 3,5 χιλιομέτρων από αυτό και σε υψόμετρο 547 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας. Σήμερα κατοικείται από κατοίκους του οροπεδίου Λασιθίου. Αποτελεί τοπική κοινότητα του Δήμου Βιάννου, του νομού Ηρακλείου.

Το όνομα του χωριού, Κάτω Βιάννος, πήρε από την αρχαία πόλη Βίεννο που υπήρχε ανάμεσα στα σημερινά χωριά Άνω και Κάτω Βιάννος. Πιθανότατα βρισκόταν πιο κοντά στην Άνω Βιάννο και εκτεινόταν μέχρι τον Αφέντη Χριστό, στα σημερινά Ψυχούλια.

Η πόλη αυτή χάθηκε στον 6ο μ.Χ. αιώνα, ύστερα από ισχυρό σεισμό που την κατέστρεψε εντελώς και ασθένεια πανώλης που ακολούθησε και αφάνισε τους εναπομείναντες κατοίκους της.

Οι κτηνοτρόφοι που κατοικούσαν στα γύρω βουνά συγκεντρώθηκαν σε οικισμούς που δύο από αυτούς εξελίχτηκαν στην Άνω Βιάννο και την Κάτω Βιάννο.

Η ονομασία του οικισμού της Μέσης προέρχεται πιθανότατα από το γεγονός ότι οι κάτοικοι που ίδρυσαν το χωριό είχαν ξεκινήσει από το Τυμπάκι κάποιοι και άλλοι από τη Σητεία, με αποτέλεσμα να συναντηθούν και να εγκατασταθούν στη μέση, όπου και βρίσκεται ο σημερινός οικισμός.

Στην Κάτω Βιάννο και στη Μέση υπάρχουν ίχνη ανθρώπων από πολύ παλιά, την εποχή την Μινωϊτών όπως μαρτυρά ο προανακτορικός πρισματικός σφραγιδόλιθος που βρέθηκε στην περιοχή.

Πριν την εποχή της αραβικής κυριαρχίας και τους Βυζαντινούς χρόνους έχομε τη δημιουργία των πρώτων οικισμών. Στην παλιά Μέση βρέθηκαν αντικείμενα προχριστιανικής εποχής.

Η Κάτω Βιάννος αναφέρεται, όπως γράφει ο κ. Στέργιος Σπανάκης στο βιβλίο του

« Πόλεις και χωριά της Κρήτης » σελ. 187 και 532, σε έγγραφο του τουρκικού αρχείου του Χάνδακα το 1394.

Στην απογραφή του Καστροφύλακα το 1583 με 254 κατοίκους στην επαρχία Μπελβεντέρε ή Ρίζου. Στην τούρκικη απογραφή του 1671, στο Κανδιλίκι της Βιάννου, με 59 «χαράτσα» δηλαδή 236 χριστιανούς κατοίκους. Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 με 0 χριστιανικές και 16 τούρκικες οικογένειες. Το 1881 στο δήμο Βιάννου με 164 χριστιανούς και 143 τούρκους κατοίκους. Το 1900 με 241 κατοίκους. Το 1920 είναι έδρα ομώνυμου αγροτικού Δήμου με 373 κατ. Το 1925 αποτέλεσε με τον Χόνδρο μια κοινότητα με έδρα το Χόνδρο για λίγους μήνες. Το 1928 , 1940 και 1951 είναι στην ομώνυμη κοινότητα με τον οικισμό Μέσης με 332, 363, 325 κατ. αντίστοιχα ενώ στην απογραφή του 1961 έχει 307 κατ. Έκτοτε ο πληθυσμός του ακολουθεί φθίνουσα πορεία στις απογραφές 1971, 1981, 1991, 2001, και 2011 αναφέρεται με 258, 208, 180, 146, και 108 κατοίκους αντίστοιχα.

Σήμερα ( 2016 ) οι μόνιμοι κάτοικοι είναι λιγότεροι από 100. Στα παραπάνω νούμερα δεν συμπεριλαμβάνονται οι κάτοικοι της Μέσης.

Ο οικισμός Μέση αναφέρεται στην απογραφή του Καστροφύλακα το 1583 στην επαρχία Μπελβεντέρε ή Ρίζου ως δύο ανεξάρτητες περιοχές: Η Απάνω Μέση με 74 κατ. και η Κάτω Μέση με 57 κατοίκους. Το 1671 με 20 και 16 χαράτσα αντίστοιχα και το 1834 με 3 χριστιανικές και 1 τούρκικη οικογένεια.

Από το 1881 δεν αναφέρεται στις απογραφές επειδή μάλλον είχε καταστραφεί εντελώς από τους τούρκους. Αναφέρεται πάλι το 1940 που εμφανίζεται στην κοινότητα Κάτω Βιάννου με 13 κατ., το 1951 με 25 κατ., το 1961 με 62 κατ. Το 1971 με 73 κατ., το 1981 με 21 κατ. , το 1991 με 46 κατ., το 2001 με 3 κατ. Και το 2011 με 7 κατοίκους. Σήμερα η Απάνω Μέση είναι ερειπωμένη ενώ η Κάτω Μέση χρησιμοποιείται σαν χειμερινό μετόχι των Λασιθιωτών με πολύ λίγους μόνιμους κατοίκους.

Πρόεδροι της κοινότητας τα τελευταία 70 χρόνια υπήρξαν οι:

Βαβουρανάκης Χαρίλαος του Εμμ., Ο Νικόλαος Μανδαλάκης του Ιωαν., ο Βαβουρανάκης Γεώργιος (Μαραγκός), ο Εμμανουήλ Βασιλάκης, ο Τζανάκης Θεόδωρος (Θοδωρής), ο Ιωάννης Δουλγεράκης (Γιαννάκης), Ο Γεώργιος Τζανάκης (Λεμονατζής), ο Ιωάννης Μεραμβελλιωτάκης (Αβγιότης), ο Μιχαήλ Μηλιαράς (Ταγματάρχης) και ο Γεώργιος Ζαμπετάκης που ήταν και ο τελευταίος. Ακολούθησε η συνένωση των κοινοτήτων στο Δήμο Βιάννου. Μετά το 1999 το χωριό εκπροσώπησαν στο Δήμο Βιάννου οι: Ιωάννης Εμμ. Μηλιαράς(Τσάκας) για 3 τετραετίες και μετά ο σημερινός τοπικός εκπρόσωπος Εμμανουήλ Σταματουλάκης.

Δίπλα τους γραμματείς της κοινότητας ήταν οι: Τζανάκης Γεώργιος (Γραμματικός) από το 1945 μέχρι το 1981 που συνταξιοδοτήθηκε. Μετά το 1981 μέχρι το 1988 η Αγγουράκη Άννα του Γρηγ. και από το 1988 ο Ιωάννης Μεραμβελλιωτάκης του Αντωνίου και της Ελένης που μετακινήθηκε στο Δήμο Βιάννου μετά την κατάργηση των κοινοτήτων και υπηρετεί ακόμη.

(Συνεχίζεται )

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News