«Όσο πιο παλιό το αυθαίρετο, τόσο πιο φθηνή η νομιμοποίηση»... Αυτή είναι η γενική - και λογική αν μη τι άλλο - φιλοσοφία του νέου νόμου για τη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων, που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από το υπουργείο Περιβάλλοντος.
Η 5η κατά σειρά την τελευταία 7ετία νομοθετική ρύθμιση για τα αυθαίρετα εμπεριέχει αλλαγές που σκορπούν αρκετή ικανοποίηση και στις τάξεις των τοπικών ιδιοκτητών αυθαιρέτων. Άλλωστε, τις περισσότερες αλλαγές τις είχε ζητήσει εδώ και χρόνια ο Σύλλογος Οικιστών Εκτός Σχεδίου του Ηρακλείου.
Με το νέο νόμο μειώνονται τα πρόστιμα για τις μικρές υπερβάσεις δόμησης, κατηγοριοποιούνται τα παράβολα ανάλογα με το μέγεθος της αυθαιρεσίας, προβλέπονται σημαντικές εκπτώσεις του προστίμου για ευπαθείς κατηγορίες πολιτών - π.χ. 70% για μακροχρόνια ανέργους και 80% για δικαιούχους κοινωνικού τιμολογίου - και αυξάνονται από 60 σε 80 οι μηνιαίες δόσεις αποπληρωμής.
Με μικρότερα παράβολα, μειωμένα πρόστιμα και μεγαλύτερο αριθμό δόσεων, η νέα ρύθμιση μοιάζει, αν μη τι άλλο, πιο δελεαστική από ποτέ ώστε να σπεύσουν οι αυθαιρετούχοι της Κρήτης να τακτοποιήσουν τα κτίσματα, σε αντίθεση με την προηγούμενη ρύθμιση στην οποία εν πολλοίς είχαν γυρίσει την... πλάτη!
Τα παράβολα
Με το νέο νόμο το παράβολο υπαγωγής στη ρύθμιση μειώνεται πλέον στο μισό και διαμορφώνεται ως εξής:
- 250 ευρώ για αυθαιρεσίες έως 100 τ.μ.
- 500 ευρώ για αυθαιρεσίες 100-500 τ.μ.
- 1.000 ευρώ για αυθαιρεσίες 500-2.000 τ.μ.
- 4.000 ευρώ για αυθαιρεσίες 2.000-5.000 τ.μ.
- 10.000 ευρώ για αυθαιρεσίες άνω των 5.000 ευρώ (παραμένει όπως είναι και σήμερα).
Διαβάθμιση προστίμου
Το νομοσχέδιο προβλέπει ξεχωριστές κατηγορίες αυθαιρέτων, ανάλογα με τη βαρύτητα των παραβάσεων και το χρόνο κατασκευής τους. Εδώ το δόγμα του νόμου, που φέρει τη σφραγίδα του αναπληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος Γιάννη Τσιρώνη, είναι ξεκάθαρο: «Η παλαιότητα κατεβάζει το κόστος της νομιμοποίησης».
Για παράδειγμα:
* Αυθαίρετες κατασκευές σε κτήριο με αποκλειστική χρήση κατοικία, που υφίστανται προ του έτους 1975 (ολοκλήρωση προ της 9ης/6/1975) εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης με την καταβολή μόνο παραβόλου 500 ευρώ και χωρίς την καταβολή ενιαίου ειδικού προστίμου.
* Αυθαίρετες μικρές παραβάσεις (ανεξαρτήτως αριθμού) εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης, με 500 ευρώ παράβολο και χωρίς την καταβολή προστίμου. Πρόκειται για προσθήκες μόνωσης εξωτερικά στις όψεις, αλλαγές των διαστάσεων των εξωστών έως 10%, αλλαγή έως 10% των διαστάσεων των ανοιγμάτων, κατασκευή πέργκολας, οικίσκων για αντλητικές εγκαταστάσεις, εργασίες διαμόρφωσης εδάφους ύψους έως ένα μέτρο, αλλαγές στις εξωτερικές διαστάσεις του περιγράμματος του κτηρίου έως 5% (εφόσον δε μεταβάλλεται η επιφάνεια άνω του 2%) κ.λπ.
* Για αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετη αλλαγή χρήσης, που αποδεδειγμένα προϋφίστανται της 1ης Ιανουαρίου 1983, καταβάλλεται μόνο το 15% του προστίμου. Για αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετη αλλαγή χρήσης από 1/1/1983 έως 1/1/1993, καταβάλλεται 60% του προστίμου, ενώ για αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετη αλλαγή χρήσης από 1/1/1993 έως 31/12/2003 καταβάλλεται 80% του προστίμου.
Την ίδια ώρα με "μπόνους" 20% επωφελούνται όσοι υπαχθούν στη ρύθμιση έως τις 8 Φεβρουαρίου 2017 και το οποίο για το επόμενο εξάμηνο γίνεται 10%. Αν ένα αυθαίρετο εντοπιστεί από τις υπηρεσίες πριν δηλωθεί, το πρόστιμο αυξάνεται από 20% έως 40%, ενώ αν γίνουν εργασίες βελτίωσης της στατικότητάς του μειώνεται από 30% έως 60%.
Εκπτώσεις για ευαίσθητες ομάδες
Τι θα ισχύσει για τα εξ αδιαιρέτου
Ο νέος νόμος "σκύβει" αρκετά πάνω από τις λεγόμενες ευπαθείς κοινωνικά-οικονομικά ομάδες του πληθυσμού. Για του λόγου το αληθές για νομιμοποίηση αυθαιρέτου καταβάλλουν:
- Το 30% του προστίμου οι μακροχρόνια άνεργοι, για κύρια κατοικία. Κατά τα δύο πρώτα έτη από την υποβολή της δήλωσης αναστέλλεται η καταβολή των δόσεων.
- Το 20% του προστίμου άτομα τα οποία είναι δικαιούχοι του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης, για την κύρια κατοικία. Κατά τα δύο πρώτα έτη από την υποβολή της δήλωσης αναστέλλεται η καταβολή των δόσεων.
- Το 15% του προστίμου άτομα με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω, καθώς και πρόσωπα που επιβαρύνονται φορολογικά από αυτά, με ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 60.000 ευρώ.
- Το 20% του προστίμου άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ), με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω.
Στα εξ αδιαιρέτου κτίσματα, με αυθαίρετες μικρές παραβάσεις ή αυθαίρετες κατασκευές ή αυθαίρετες αλλαγές χρήσης, την υπαγωγή στις διατάξεις του νόμου μπορεί να ζητήσει ένας από τους συνιδιοκτήτες, ανεξαρτήτως της σύμφωνης γνώμης των λοιπών συνιδιοκτητών.
Σε αυτή την περίπτωση το παράβολο και τα πρόστιμα πληρώνει ο συνιδιοκτήτης που έσπευσε να δηλώσει την αυθαιρεσία και ο οποίος έχει τη δυνατότητα να διεκδικήσει, διά της δικαστικής οδού, από τους λοιπούς συνιδιοκτήτες το ποσό που αναλογεί στον καθένα...
Ρεπορτάζ: Μπάμπης Σαββίδης
