Εβδομήντα δύο χρόνια πριν. Η Δαμάστα, το ιστορικό χωριό του Μαλεβιζίου, ζούσε τον απόλυτο τρόμο, την καταστροφή, το θάνατο... Το ξέσπασμα των Γερμανών ως αντίποινα για το σαμποτάζ στο Δαμαστό, με την εκτέλεση των 30 παλικαριών του χωριού, την ισοπέδωση της Δαμάστας και την εξορία των κατοίκων δεν ξεχάστηκε ποτέ.
Οι Δαμαστιανοί όπου γης, οι λιγοστοί επιζώντες της μεγάλης σφαγής μαζί με τις επόμενες γενιές δίνουν το ετήσιο ραντεβού τους στο Κερατίδι, τον τόπο της θυσίας, και τιμούν όπως κάθε χρόνο τη μνήμη των νεκρών τους, των ανδρών που έπεσαν νεκροί από τις σφαίρες των κατακτητών, θυμούνται τις κακουχίες της προσφυγιάς και τον ανείπωτο θρήνο που ακόμα δεν έχει κοπάσει, παρά τα 72 χρόνια που έχουν περάσει από την 21η Αυγούστου 1944.
Μοίρα τραγική για ένα χωριό από τα πιο ανθηρά της περιοχής, μοίρα σκληρή σαν εκείνη που επιφυλάχτηκε για τους κατοίκους του γειτονικού Μάραθου, που επίσης τιμούν με εκδηλώσεις μνήμης τα θύματά τους την ίδια μέρα κάθε χρόνο. Το Ολοκαύτωμα της Δαμάστας δεν ξεχάστηκε ποτέ και οι μνήμες μεταφέρονται γενιά τη γενιά, μαζί με την υπόσχεση ότι οι νεκροί δε θα λησμονηθούν όσα χρόνια και αν περάσουν και την προτροπή «ποτέ πια», που δεσπόζει στις πύλες του Κερατιδίου, του χώρου θυσίας των παλικαριών της Δαμάστας.
Εβδομήντα δύο χρόνια μετά το ολοκαύτωμα, το μαρτυρικό χωριό διοργανώνει σειρά εκδηλώσεων μνήμης που ξεκίνησαν τη Δευτέρα 8 Αυγούστου με την κατάθεση στεφάνου στο Δαμαστό, στο χώρο όπου έλαβε χώρα το σαμποτάζ, το οποίο στάθηκε ο καταλύτης των γεγονότων.
Εσπερίδα μνήμης
Την περασμένη Παρασκευή διοργανώθηκε μια ιδιαίτερα επίκαιρη εσπερίδα μνήμης στο Πολιτιστικό Κέντρο της Δαμάστας και θέμα "Η μετακατοχική «Επιτροπή διαπιστώσεως ωμοτήτων εν Κρήτη» και η αποτύπωση των εργασιών της στο Φωτογραφικό Αρχείο Κ. Κουτουλάκη του Δήμου Μαλεβιζίου". Για το αρχείο και τη σημασία του μίλησαν ο αρχαιολόγος Γιώργος Τζωράκης και ο διδάκτωρ Ιστορίας Μανώλης Δρακάκης.
Στη διάρκεια της εσπερίδας πραγματοποιήθηκε και αδελφοποίηση των Πολιτιστικών Συλλόγων και των Κοινοτήτων των μαρτυρικών χωριών Σάρχου και Δαμάστας.
Το πρόγραμμα
Οι εκδηλώσεις συνεχίζονται σήμερα Τετάρτη 17 Αυγούστου, με χοροεσπερίδα με το συγκρότημα των Νίκου και Γιώργου Στρατάκη. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στις 21:30 στο προαύλιο του σχολείου Δαμάστας, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό.
Μεθαύριο Παρασκευή 19 Αυγούστου θα πραγματοποιηθεί φιλικός αγώνας παλαιμάχων του Αθλητικού Ομίλου Δαμάστας στις 18:00, στο γήπεδο του χωριού, και στις 21:30 συναυλία έντεχνης κρητικής μουσικής από τον Αντώνη Φραγκιαδάκη και το μουσικό σύνολο "Δραβίδες", στο προαύλιο του Σχολείου Δαμάστας. Η είσοδος είναι ελεύθερη, με τη στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης.
Πορεία και μνημόσυνο
Το Σάββατο 20 Αυγούστου θα λάβει χώρα πορεία από τη Δαμάστα ως το Κερατίδι με σύνθημα "Ποτέ πια" και στις 18:00 θα ακολουθήσει ο εσπερινός.
Την Κυριακή 21 Αυγούστου το πρωί θα πραγματοποιηθεί το επίσημο μνημόσυνο των εκτελεσθέντων, στο Κερατίδι. Το απόγευμα της ίδιας μέρας, στις 18:00, διοργανώνεται ο αγώνας δρόμου Δαμάστα-Κερατίδι-Δαμάστα και στις 21:00 η τελετή λήξης των εκδηλώσεων και οι απονομές, στο Πολιτιστικό Κέντρο του χωριού.
Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Δαμάστας σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Κρήτης-Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου, το Τμήμα Πολιτισμού του Δήμου Μαλεβιζίου, το Τοπικό Συμβούλιο Δαμάστας και τον Αθλητικό Όμιλο Δαμάστας, και με τη στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης.
Η εκδρομή
Όπως ανακοινώνει ο σύλλογος, η καθιερωμένη εκδρομή θα πραγματοποιηθεί από την 1η έως τις 5 Σεπτεμβρίου με προορισμό τη Μήλο. Το πρόγραμμα έχει ως εξής: Αναχώρηση από το λιμάνι Ηρακλείου την Πέμπτη 01/09/16 στις 21:30 με το πλοίο των "Μινωικών Γραμμών" και επιστροφή με το ίδιο πλοίο τη Δευτέρα 05/09/16, στις 06:30. Τιμή εκδρομής κατ' άτομο: Σε δίκλινο 185€/μέλη και 195€/μη μέλη, σε τρίκλινο 170€/μέλη και 180€/μη μέλη, παιδιά 5-11 ετών (με 2 γονείς στο δωμάτιο) 120€/μέλη και 125€/μη μέλη, παιδιά έως 5 ετών δωρεάν (με 2 γονείς στο δωμάτιο). Η τιμή περιλαμβάνει 3 διανυκτερεύσεις σε δίκλινο/τρίκλινο με πρωινό, εισιτήριο Ηράκλειο/Μήλος/Ηράκλειο, εκδρομή μισής μέρας στο νησί, μεταφορά από λιμάνι Μήλου προς ξενοδοχείο και επιστροφή. Κρατήσεις θέσεων έως 19/08/16 με πλήρη εξόφληση.
Παράλληλες κοινωνικές δράσεις στο χωριό
Στο πλαίσιο της κοινωνικής και εθελοντικής δράσης του συλλόγου, σε όλη τη διάρκεια των εκδηλώσεων θα γίνεται συλλογή ειδών πρώτης ανάγκης, όπως συσκευασμένα τρόφιμα, είδη ατομικής και οικιακής καθαριότητας, είδη ένδυσης (ενηλίκων και παιδιών), φαρμάκων, βιβλίων και παιχνιδιών. Η συγκέντρωση θα γίνεται σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στο εσωτερικό του Σχολείου Δαμάστας και τα συγκεντρωθέντα είδη θα διανεμηθούν σε συνανθρώπους μας που αποδεδειγμένα τα έχουν ανάγκη.
Επίσης, το Σάββατο 20 Αυγούστου θα πραγματοποιηθεί η 5η εθελοντική αιμοδοσία στον κεντρικό δρόμο Δαμάστας, μπροστά από το Ηρώο των Πεσόντων. Στο σημείο θα βρίσκεται η κινητή μονάδα του Βενιζέλειου Νοσοκομείου, από τις 9:30 το πρωί έως τις 1:30 το μεσημέρι, με το ειδικευμένο προσωπικό που θα αναλάβει την αιμοδοσία. Μια μέρα πριν, στις 19 Αυγούστου, στις 9 π.μ. προγραμματίζεται εθελοντικός καθαρισμός του μνημείου στο Κερατίδι.
Ρεπορτάζ: Σταύρος Μουντουφάρης
