Συνεργασία για την αποπληρωμή των δανείων αλλιώς... κυρώσεις θα επιβάλλουν πλέον στους κακοπληρωτές δανειολήπτες οι τράπεζες, με αφορμή τις νέες ρυθμίσεις "κόκκινων" στεγαστικών και "μικρών" επιχειρηματικών δανείων από τις αρχές φθινοπώρου, οπότε και θα τεθεί σε ισχύ το νέο θεσμικό πλαίσιο. Βάσει και του αναθεωρημένου Κώδικα Δεοντολογίας της Τραπέζης της Ελλάδος, τα πιστωτικά ιδρύματα δίνουν αγώνα δρόμου προκειμένου αφενός να σταματήσουν το κίνημα "Δεν πληρώνω δάνεια" και αφετέρου να επιτευχθεί ο στόχος που έχει τεθεί για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τουλάχιστον κατά 41 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια.
Οι προβλέψεις του νέου κώδικα δίνουν στους δανειολήπτες πολλές επιλογές για να σώσουν την περιουσία τους και στις τράπεζες τα "όπλα" για να πιέσουν περισσότερο, ειδικά όσους είναι στρατηγικοί κακοπληρωτές. Υπάρχουν πρόνοιες για εκείνους που έχουν αντικειμενική αδυναμία να πληρώσουν δόσεις και ευνοϊκά κριτήρια για νοικοκυριά και επιχειρήσεις να κρατήσουν σπίτια και επιχειρήσεις αρκεί να έχουν οφειλές μέχρι 1 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί πως, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, τα "κόκκινα" δάνεια έχουν ξεπεράσει τα 108 δισ. ευρώ. Μάλιστα, στο πρώτο τρίμηνο του 2016 παρατηρείται αύξηση και το ποσοστό ανέβηκε στο 45,1% του συνόλου των δανείων. Στα επιχειρηματικά δάνεια, από τα 148 δισ. ευρώ τα 64,8 δισ. έχουν "κοκκινίσει", ενώ στα νοικοκυριά, όπου τα στεγαστικά συνολικά είναι 68,5 δισ. ευρώ, το 41% είναι μη εξυπηρετούμενα.
Το γεγονός ότι στο νέο κώδικα υπάρχει πρόβλεψη ακόμη και για πλήρη διαγραφή του συνόλου της οφειλής του δανειολήπτη, σε περίπτωση που δεν υπάρχουν ρευστοποιήσιμα περιουσιακά στοιχεία και ο δανειολήπτης δεν μπορεί να ανταποκριθεί στην οφειλή του, δίνει μεγάλη βοήθεια στο δανειολήπτη, που όμως είναι συνεργάσιμος. Και αυτό γιατί, εκτός από τη μερική ή ολική διαγραφή της οφειλής, ενεργοποιεί σειρά λύσεων υπέρ του δανειολήπτη που θα συνεργαστεί με την τράπεζα.
Παρακάτω δίδονται σημαντικές πληροφορίες-οδηγίες για το δανειολήπτη που θέλει να ρυθμίσει το δάνειό του, για το πώς γίνεται η όλη διαδικασία από πλευράς τράπεζας, αλλά και πώς θα πρέπει ο ίδιος να κινηθεί προκειμένου να γλιτώσει τα χειρότερα, και καλό είναι όσοι ενδιαφέρονται να τις διαβάσουν και να τις μελετήσουν.
Ενημέρωση από την τράπεζα
Η τράπεζα θα πρέπει να ενημερώσει με επιστολή το δανειολήπτη εντός 15 ημερολογιακών ημερών και να του γνωστοποιεί το λόγο που τον χαρακτήρισε ως μη συνεργάσιμο και τις λεπτομέρειες σχετικά με το χρονοδιάγραμμα βάσει του οποίου θα κινηθεί η τράπεζα (π.χ. διαδικασία ρευστοποίησης του ακινήτου). Επίσης, θα πρέπει να επισημαίνει τον κίνδυνο εκποίησης περιουσίας και των εγγυητών. Οι εγγυητές θα εξακολουθούν να είναι υπόχρεοι για τυχόν εναπομείναν υπόλοιπο, μετά τον εκπλειστηριασμό της ακίνητης περιουσίας του δανειολήπτη.
Κλήση από την τράπεζα για συνεργασία
Η τράπεζα θα πρέπει να επικοινωνήσει με το δανειολήπτη ακόμα και αν το δάνειο βρίσκεται σε καθυστέρηση μερικών ημερών. Η γραπτή επικοινωνία είναι υποχρεωτική, αν το δάνειο βρίσκεται σε καθυστέρηση πάνω από 60 μέρες. Αν ο δανειολήπτης δεν ανταποκριθεί εντός συγκεκριμένης ημερομηνίας, όπως αυτή προβλέπεται στον ορισμό του συνεργάσιμου δανειολήπτη, η τράπεζα αποστέλλει τη δεύτερη επιστολή εντός επίσης 30 ημερών. Η δεύτερη επιστολή έχει προειδοποιητικό χαρακτήρα σε σχέση με το χαρακτηρισμό του δανειολήπτη ως μη συνεργάσιμου και τους κινδύνους που θα αντιμετωπίσει σε σχέση με τον εκπλειστηριασμό της πρώτης του κατοικίας. Η τράπεζα καλεί το δανειολήπτη σε ρύθμιση και του ζητά να της προσκομίσει τα οικονομικά του στοιχεία, συμπληρώνοντας τη φόρμα "Τυποποιημένης Οικονομικής Κατάστασης" (ΤΟΚ). Η τράπεζα αξιολογεί τα οικονομικά στοιχεία του δανειολήπτη. Σε περίπτωση υποβολής αντιπρότασης από το δανειολήπτη, το ίδρυμα υποχρεούται να προβεί σε αξιολόγηση της εν λόγω αντιπρότασης και, εντός δύο μηνών από την παραλαβή της, είτε να συναινέσει με την αντιπρόταση είτε να απαντήσει εγγράφως ότι την απορρίπτει.
Επιλογές δανειολήπτη
Βραχυπρόθεσμοι τύποι ρυθμίσεων, δηλαδή με διάρκεια μικρότερη των δύο ετών, προωθούνται σε περιπτώσεις όπου οι δυσκολίες αποπληρωμής κρίνονται, βάσιμα, προσωρινές. Αν δηλαδή η τράπεζα πιστεύει ότι μπορεί ο δανειολήπτης κάποια στιγμή να καλύπτει τις δόσεις του, επιλέγει τις βραχυπρόθεσμες λύσεις.
Αν τώρα ο δανειολήπτης δηλώσει αδυναμία αποπληρωμής για πολύ χρόνο, η τράπεζα θα βάλει στόχο τη μείωση της τοκοχρεολυτικής δόσης ή/και της δανειακής επιβάρυνσης, λαμβάνοντας υπόψη συντηρητικές παραδοχές για την εκτιμώμενη μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής του δανειολήπτη μέχρι τη λήξη του προγράμματος αποπληρωμής.
«Τι θα γίνει με το σπίτι μου;»
Για όσους δεν μπορούν να πληρώσουν το στεγαστικό τους δάνειο οι επιλογές είναι οι εξής: η οικειοθελής παραχώρηση του ακινήτου από το δανειολήπτη στην τράπεζα, η μεταβίβαση της κυριότητας του ακινήτου στην τράπεζα και η διαμονή στο ακίνητο έναντι καταβολής ενοικίου. Επίσης, η εθελοντική εκποίηση του ακινήτου από τον ίδιο το δανειολήπτη σε συνεργασία με την τράπεζα και η απόκτηση του ακινήτου από την τράπεζα σε περίπτωση πλειστηριασμού στο πλαίσιο ευρύτερης συνεννόησης με το δανειολήπτη για την οριστική διευθέτηση της οφειλής του.
Εξαιρούνται οι απαιτήσεις από συμβάσεις που έχουν ήδη καταγγελθεί πριν από την 1η Ιανουαρίου 2015, καθώς επίσης απαιτήσεις έναντι δανειολήπτη που έχει υποβάλει αίτηση υπαγωγής στο Νόμο 3869/2010 για την οποία έχει οριστεί δικάσιμος, και απαιτήσεις έναντι δανειολήπτη κατά του οποίου τρίτοι πιστωτές έχουν κινήσει δικαστικές ενέργειες για την εξασφάλιση προς αυτούς χρεών ή έχει ήδη τεθεί σε καθεστώς εκκαθάρισης, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
Τέλος στο νέο κώδικα προβλέπονται ειδικοί όροι για το χειρισμό δανειοληπτών που εντάσσονται σε κοινωνικά ευπαθείς ομάδες.
Ρεπορτάζ: Μαρία Αντωνογιαννάκη
